139
Davlat sektori uchun buxgalteriya hisobining kassa metodi —
barcha
hodisalarni pul mablag’larining harakati bo’yicha qayd qilish ko’zda tutiladi. Bunda
aktivlar va majburiyatlarga doir ko’pgina hodisalar buxgalteriya hisobi doirasida
hisobga olinmay qoladi. Mazkur metod sharoitida sotib olingan asosiy vositalar sotib
olib kelingandan so’ng bir yo’la xarajatlarga qo’shib yuboriladi.
Davlat sektori uchun buxgalteriya hisobining modifikatsiyalashtirilgan kassa
metodi —
hisobot yili tugagandan so’ng keyingi yilning birinchi oyida sodir bo’lgan
va avvalgi hisobot yiliga doir barcha hodisalar tugagan hisobot yiliga tegishli deb
qabul qilinadi, bu davr ichida avvalgi hisobot yilida qabul qilingan barcha
majburiyatlarni davlat to’lab beradi va davlat budjeti avvalgi hisobot yilida olishi
kerak bo’lgan daromadlarini oladi. Bu tartib hisobotlar davlat sektori uchun
buxgalteriya hisobining hisoblash metodi bo’yicha tuzilganda ham saqlanib qoladi.
Bu esa qandaydir darajada aktivlar va majburiyatlarni baholash imkonini yaratadi.
Mazkur metod sharoitida ham sotib olingan asosiy vositalar sotib olib kelingandan
so’ng bir yo’la xarajatlarga qo’shib yuborish tartibi saqlanib qoladi.
Davlat sektori uchun buxgalteriya hisobining hisoblash metodi —
sodir
bo’lgan barcha hodisalar sodir bo’lgan paytda tan olinadi. Bu metod qo’llanilganda
asosiy vositalar sotib olib kelingandan so’ng bir yo’la xarajatlarga qo’shib yuborish
tartibi amal qilmaydi. Barcha aktivlar qiymati ulardan foydalanish davri davomida
ularning xizmat qilish muddatiga mutanosib ravishda eskirish hisoblanib, bu eskirish
summasi xarajatlarga amortizatsiya sifatida qo’shib boriladi.
