Ishlab chiqarish omillari bozori Reja

K - Kapital

^KB ^B
_KA A
K ^M
N

⁰ L ^{LB LA}
С/W
L - Mehnat

10.9-rasm. Izokosta

C C
_W va _r
nuqtalarni tutashtiruvchi chiziq (1) tenglamani ifodalovchi

izokostani beradi. Izokostaning har bir nuqtasiga mos keluvchi resurslar sarfi kombinatsiyasining qiymati umumiy xarajat C ga teng. Masalan, A va B nuqtalar uchun quyidagi tenglikni yozish mumkin:

C  W  L_A  r  K_A  W  L_B  r  K_{B .}

Agar nuqta

0N₁ N₂
uchburchak ichida yotsa, shu nuqtaga mos resurslar

kombinatsiyasini olganda, firma o`z byudjetini to`liq sarflamaydi. Masalan

M nuqta uchun (1)-tenglama quyidagicha yoziladi:

W  L_M

• 
  
  r  K_M
  

^{ C} . (2)

(1) tenglama firmaning har bir umumiy xarajati uchun grafikda alohida izokosta bilan ifodalanadi. Agar firmaning umumiy xarajatlari ikki

variantda bo`lsa, ya′ni

^C₁ va ^C₂
hamda
C₁  C₂
bo`lsa, ushbu umumiy

xarajatlar uchun izokostalar grafikda quyidagicha joylashadi (10.10-rasm).

K
0 _L

10.10-rasm. Izokostaning joylashuvi

Firma byudjetining o`sishi yoki resurslar narxining pasayishi izokostani o`ngga siljitadi, byudjetning qisqarishi va resurslar narxining oshishi izokostani chapga siljitadi.





K  ^C  ^{ W }  L

(1)-tenglamani quyidagi ko`rinishda yozamiz:

_r  _r 
(3).

(3)-tenglamadan kelib chiqadiki izokostaning burchak koeffitsienti

quyidagiga teng:

K _{ } W
L r
(4).

Izokostaning burchak koeffitsienti ^

r

^ shuni ko`rsatadiki, agar


firma ^r narxda

W
_r birlik kapital sotib olish uchun bir birlik mehnat

sarfidan voz kechsa (^W so`m iqtisod qiladi), ishlab chiqarishdagi umumiy xarajat qiymati o`zgarmaydi.

Masalan, agar ish haqi 200000 so`m, kapitalga ijara haqi 50000 so`m bo`lsa

K _ W  200000 сум _{ 4}
yoki
K  4L.

L r  50000 сум

Demak, firma umumiy xarajatni o`zgartirmasdan bir birlik mehnatni 4 birlik kapital bilan almashtirishi mumkin.
Endi firmaning umumiy xarajatlari cheklanganda maksimal mahsulot ihlab chiqarishga erishish masalasini grafik usulda echilishini ko`rib chiqamiz.
K
K
L ^L

10.11-rasm. Ishlab chiqaruvchining muvozanat nuqtasi

Ishlab chiqaruvchi ^Q₃ miqdorda ishlab chiqara olmaydi, nimaga

deganda uning byudjeti ^Q3 miqdordagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun
kerak bo`lgan resurslarni sotib olishga etmaydi. <sup>Q1</sup> ham maksimal ishlab
chiqarish hajmi bo`la olmaydi, chunki bu holatda ishlab chiqaruvchi o`z byudjetini to`liq sarflamaydi, demak u ishlab chiqarishni oshirishi mumkin.

normasi bilan o`lchanishi

MRTS   ^K
L
_ MP_L
MP_K

5. va izokostaning

   
   

yotiqligi

K _{ } W
L r
ga tengligini hisobga olsak, muvozanat E nuqta

uchun quyidagi tenglik o`rinli bo`ladi:

MP_{L } W

6. (6)-munosabatni

   
   

MP_K r

quyidagicha yozamiz:

MP_{L } MP_K

6. (7)- tenglik ishlab chiqaruvchining

   
   

W r
muvozanat holatini belgilovchi shart bo`lib hisoblanadi.
Muvozanat shart (7) shuni ko`rsatadiki, cheklangan xarajatda maksimal ishlab chiqarishga erishilganda ishlab chiqarish omillari uchun sarflangan har bir qo`shimcha so`m bir xil miqdordagi qo`shimcha mahsulot ishlab chiqarishni ta′minlaydi.
Agar ishlab chiqarish omillaridan birining narxi oshsa, masalan ishchi kuchi narxi oshsa firma, bunday o`zgarishga ishlab chiqarish jarayonida ishchi kuchini kapital bilan almashtirish bilan javob beradi. Bunday holat quyidagi grafikda keltirilagan (10.12-rasm).

Download 81,66 Kb.