TDTU «Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti»




Download 9,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet301/447
Sana15.07.2024
Hajmi9,47 Mb.
#267669
1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   447
Bog'liq
Сборник готовый

TDTU «Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti» 
 kafedrasi dotsenti, DSc, K.A.Muxitdinova
TDTU talabasi, Tursunova Jasmina Bekmurod qizi 
TADBIRKORLIK FAOLIYATINING IJTIMOIY AHAMIYATI
Bugungi kunda mamlakatimizda tadbirkorlikni qoʻllab-quvvatlash borasida olib 
bo0rilayotgan islohotlar natijasida yurtimiz aholisi oʻrtasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik 
faoliyati bilan shugʻullanishga qiziqish tobora ortib bormoqda. Oʻzbekiston Respublikasi 
iqtisodiyotini mustahkamlash, har tomonlama rivojlantirib borish, iqtisodiyotni xususan bozor 
munosabatiga oʻtishni tezlashtiruvchi eng asosiy yoʻllardan biri bu kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni rivojlantirish hisoblanadi. Shuning uchun ham tadbirkorlikni rivojlantirishga, uni 
davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlanishi, xususiy tadbirkorlikda tashabbus koʻrsatish, uni 
ragʻbatlantirishga bagʻishlangan bir qancha qonun, farmon va qarorlar qabul qilindi. 
Oʻzbekistonda ijtimoiy yoʻnaltirilgan bozor iqtisodiyotini barpo etishning asosiy 
maqsadlaridan biri mamlakatda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik shakllarini ustuvor 
rivojlantirishdan iborat. Bu maqsadni amalga oshirish uchun iqtisodiy islohotlar oʻtkazildi, uning 
rolini oshirish uchun yirik institustional asoslar yaratildi. Tadbirkorlik faoliyatini tashkil etish va uni 
kafolatlovchi huquqiy-me’yoriy hujjatlar, tadbirkorlarga koʻmaklashuvchi nodavlat tashkilotlar, 
korxonalar shular jumlasiga kiradi. 
Ijtimoiy va iqtisodiy sohalardagi muommolarni hal qilishda hamda jamiyatning ijtimoiy-
iqtisodiy rivoj topishida ham tadbirkorlikning o’rni katta. Tadbirkor ishlab chiqarish, xizmat 
ko’rsatish yo’nalishlarida yangi ish o'rinlari yaratishadi. Bu jarayonni aholini aholini ish bilan band 
qilinishi va ishsizlikni kamaytirishda ro’li beqiyosdir. Natijada, tadbirkorlik faoliyati aholini ish bilan 
taminlanishi, mehnat va iqtisodiy faolligining ortishi, buning oqibatida aholining daromadlarini 
yuksalishiga o’z hissasini qo’shadi. Bu jarayonning ikki oqibatiga etibor qaratish lozim: bir 
tomondan, aholining moddiy va ma’naviy zaruratlarining ortishi, kengayishi bo’lsa, ikkinchi 
tomondan, bu zaruratlarni qondirish imkoniyatlarini paydo bo’lishidir. Natijada ushbu jarayonlar 
aholi hayotini tubdan yaxshilash, turmush darajasini ko’tarish, farovonligini oshirishni taminlaydi. 
Tadbirkorlik va kichik biznes rivojlanishi bilan uning mazkur sohadagi ro’li ko’paya boradi. 
Tadbirkorlarning ma’lum bir qismi oyoqqa turib, yanada kengayishi oqibatida ular mulkdorga 
aylananishadi. Bu hodisa jamiyatda yangicha dunyoqarashga ega, harakatchan avlodni yani 
tadbirkorlar, mulkdorlar toifasini paydo bo’lishiga olib keladi. Bunday qatlam mamlakatning 
iqtisodiy taraqqiyoti asosi hamda ijtimoiy tayanchi hisoblanadi. 
Tadbirkorlikning ijtimoiy ahamiyati juda ham kattadir. Buni quyidagilarda koʻrishimiz 
mumkin:
- tadbirkorlik sub’ektlari mustaqil ravishda oʻz ijtimoiy-iqtisodiy ahvolini yaxshilashdan 
tashqari, yollanma ishchilarning yashash darajasini koʻtarish imkoniga ega boʻladilar;
- tadbirkorlik nafaqat ish bilan bandlik, balki shaxsning ichki imkoniyatlari ochilishi uchun 
ham imkoniyat yaratadi;
- tadbirkorlik ishsizlik darajasini qisqartirish va mamlakatning ijtimoiy muammolarini 
bartaraf etish imkoniga ega;
- tadbirkorlik faoliyati mamlakatning eng chekka hududlarida ham infratuzilma rivojlanishiga 
hissa qoʻsha oladi. 
Tadbirkorlik- raqamli platformalar va ekotizimlar iqtisodiy dinamizmga hissa qo‘shadigan 
startaplar va ko‘blarning gullab-yashnashi uchun qulay zamin yaratadi; global aloqada esa: raqamli 
texnologiyalar global aloqani ta’minlaydi, xalqaro savdo, hamkorlik va bilim almashishni 


447 
osonlashtiradi; iqtisodiy rivojlanish bosqichidan qat’iy nazar, mamlakatlar o‘zlarining ta’siri va 
ta’sirini kengaytirish orqali global raqamli iqtisodiyotda ishtirok etishdan foyda olishlari mumkin; 
samaradorlik va unumdorlikni oshirishdi: ma’lumotlarni avtomatlashtirish va tahlil qilish kabi 
raqamli texnologiyalarni joriy etish turli sohalarda samaradorlik va unumdorlikni sezilarli darajada 
oshirishi mumkin. Bu rivojlanayotgan va rivojlangan mamlakatlar uchun jarayonlarni 
ratsionalizatsiya qilish va ishlab chiqarish hajmini oshirish uchun umumiy imkoniyatdir. 
2022-2026 yillarga moʻljallangan Yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi, davlatimiz 
rahbarining bu borada izchil amalga oshirayotgan siyosati Mahallabay ishlash va tadbirkorlikni 
rivojlantirish agentligini tashkil etilishi, 2022 yil yanvar oyidan respublikaning barcha mahallalarida 
tadbirkorlikni rivojlantirish, aholi bandligini ta’minlash va kambagʻallikni qisqartirish masalalari 
boʻyicha tuman (shahar) hokimlarining yordamchilari lavozimi ta’sis etilganligida oʻz ifodasini 
topgan. 
Shu oʻrinda ta’kidlash lozimki, hokim yordamchilariga berilgan vakolat va huquqlar doirasida 
mahallabay ishlash tizimi orqali aholiga beriladigan koʻmak va yordam (ijaraga er berish, kredit, 
subsidiya, kasbga va tadbirkorlikka oʻqitish, doimiy va mavsumiy ishga joylashtirish, oʻz- oʻzini band 
qilish orqali norasmiy sektordagi fuqarolar faoliyatini qonuniylashtirish va boshqalar) har bir mahalla 
aholisi, ayniqsa, qishloq aholisi turmush tarzi oʻzgarishi, bandligi ta’minlanishi va muqim daromadga 
ega boʻlishida keng imkoniyatlar yaratmoqda. 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 11 sentyabrdagi «Oʻzbekiston — 2030» 
strategiyasi toʻgʻrisida»gi PQ-300-son Qaroriga muvofiq, tadbirkorlik faoliyatini yanada qoʻllab-
quvvatlash maqsadida quyidagi vazifalarni amalga oshirish vazifa qilib belgilandi:
-tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi ayol tadbirkorlar uchun maxsus axborot portalini 
ishlab chiqish va ishga tushirish;
-aholining mehnat faolligini va tadbirkorlik tashabbuslarini ragʻbatlantirishga, aholi 
bandligini oshirishga qaratilgan davlat xizmatlaridan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish va 
sifatini oshirish;
-band boʻlmagan shaxslar, kambagʻal oilalarning ishsiz a’zolari va yoshlarni davlat hisobidan 
amaliy monomarkaz, davlat va nodavlat ta’lim muassasalarida kasb-hunar, xorijiy tillar va 
tadbirkorlik koʻnikmalariga tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish orqali ularning 
bandligiga koʻmaklashish koʻlamini ikki barobar oshirish;
-innovastion tadbirkorlik natijasida yaratilgan yangi ish oʻrinlari sonini oshirish; ehtiyojmand 
aholining tadbirkorlik tashabbuslarini yanada qulay shartlarda qoʻllab-quvvatlash maqsadida raqamli 
mikromoliya tashkilotini tashkil etish;
-tadbirkorlik sub’ektlariga barcha xizmatlarni «yagona darcha» tamoyili asosida onlayn portal 
orqali koʻrsatish choralarini amalga oshirish;
-tadbirkorlik sohasida qulay shart-sharoitlarni yaratish, tartibga solish yukini kamaytirish 
borasidagi ishlarni izchil davom ettirish. 
Xulosa oʻrnida shuni ta’kidlash lozimki, mamlakatda tadbirkorlikning barcha shakllarini 
rivojlantirishga qaratilgan yagona davlat siyosati yuritilayotganligi, aholini, ayniqsa, yoshlar va 
xotin-qizlarni tadbirkorlikka keng jalb qilish ishlari olib borilayotganligi, sohani rivojlantirish 
borasida byurokratik toʻsiqlar, gʻovlarni bartaraf etilayotganligidan dalolat berib, iqtisodiy oʻsishni 
ta’minlashda tadbirkorlikni muhim drayverga aylantirishning konsteptual va strategik 
yondashuvlarini ishlab chiqishga turtki boʻladi. 
Ushbu yoʻnalishda amalga oshirilayotgan islohotlar davomi sifatida kelgusida tadbirkorlikni 
rivojlantirish, fuqarolarning biznes loyiha va tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlash, aholi bandligini 
ta’minlash hamda kambagʻallikni qisqartirish masalalari boʻyicha har bir mahallada hokim 
yordamchisi lavozimi yoʻlga quyilib, ularga oilaviy tadbirkorlik dasturlari doirasida aholiga kredit va 
subsidiyalar uchun tavsiyanoma berish vakolati berildi. 
Bu esa har bir mahallada tadbirkorlikni rivojlantirish, aholi bandligini ta’minlash va 
kambagʻallikni qisqartirish masalalari boʻyicha teng imkoniyat berilishining muhim omili 
hisoblanadi. 


448 

Download 9,47 Mb.
1   ...   297   298   299   300   301   302   303   304   ...   447




Download 9,47 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



TDTU «Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti»

Download 9,47 Mb.
Pdf ko'rish