449
Shu vaqtgacha global neft-gaz bozorida O‘zbekistonning neft zahiralari nisbatan kam deb
baholanib kelayotgan edi. 2021 yil global statistik baholashlarga ko‘ra, mamlakatning neft zahirasi
hajmi 0.59 mlrd.barrel miqdorida bo‘lib, dunyoda qora oltin rezervi bo‘yicha 44-o‘rindan joy
egallagan edi.
2-rasm. Dunyo bo‘yicha neft zahirasi bo‘yicha davlatlar ketma-ketligi, mlrd. barrel
Shunga qaramay, so‘nggi vaqtlarda izchil olib borilgan geologorazvedka ishlari natijasida
Samarqand va Navoiy shaharlari oralig‘idagi Zarafshon pasttekisligida yangi yirik noan’anaviy neft
topilgani haqida xabar berganidan so‘ng, O‘zbekistonda mamlakat tarixidagi eng yirik xom ashyo
kashfiyoti nishonlanmoqda. Yangi O‘zbekiston kashfiyoti 730 million barrelga yaqin og‘ir yopishqoq
neftning taxminiy zaxiralariga ega va u asosan gaz zaxiralariga ega bo‘lgan mamlakatda topilgan eng
yirik neft aktiviga aylanadi. Ushbu kashfiyot 50 ta sayoz qidiruv quduqlarini burg‘ilash bilan bog‘liq.
Ushbu loyiha bilan yirik neft korxonasi Sanoat Energetika Guruhi (SEG) shug‘ullanishni o‘z
bo‘yniga olgan va loyihaning dastlabki qidiruv bosqichida uning rus pudratchisi va hamkori Kontiki
Exploration xususiy geologik korxonasining kuchli texnik yordami vositasida izlab topishga
muvaffaq bo‘linganligini tan olgan.
Loyiha 2021 yil may oyida birinchi qidiruv qudug‘ini burg‘ulash bilan boshlangan. Burg‘ilash
chuqurligi 400 dan 750 metrgacha bo‘lgan. Burg‘ilash natijalari Alb, Senoman va Turon davrlarining
shag‘al va qumtosh qatlamlarini ko‘rsatdi, ularning barchasi yopishqoq neft va bitum bilan to‘yingan.
Olib borilgan tadqiqotlarga ko‘ra, bu O‘zbekistonda yangi yirik neft va gaz viloyatiga aylanishi
mumkin. Shuningdek, kattaroq chuqurlikdagi an’anaviy neft zaxiralarini topish uchun ham yaxshi
imkoniyat bor. Ushbu loyihaning amalga oshirilishida yuqori texnologiyalardan foydalanilmoqda.
Topilgan aktivni o‘zlashtirish uchun bug‘ yordamida gravitatsiyaviy drenaj (steam assisted gravity
drainage (SAGD)) talab qilinishi kutilmoqda va — bu usul O‘zbekistonda ilgari qo‘llanilmagan.
SAGD quduqlarni burg‘ilashni o‘z ichiga oladi - biri qatlamni isitish uchun yuqori bosimli
bug‘ni quyish uchun, ikkinchi quduq og‘ir neft erishi va sirtga pompalanishi mumkin bo‘lgan paytda
ishlay boshlaydi. Dastlabki o‘zlashtirish bosqichida kuniga 6000 barrel ishlab chiqarishga erishish
uchun Yangi O‘zbekistonda 500 ga yaqin quduq qazishni kutmoqda. Shuningdek, dastlabki 12 yil
davomida 20 000 barrel ishlab chiqarish platosini saqlab qolish uchun yangi quyish va qayta ishlash
quduqlarini burg‘ilash kerak bo‘lishini kutmoqda.
Yuqoridigilardan ko’rinib turibdiki, O‘zbekiston neft va gaz sanoatining lokomotivi bo‘lgan
“O‘zbekneftegaz” AJ ning investitsion va innovatsion faoliyati uning tashkil etilgan davridan boshlab
katta sur’atlarda rivojlanib kelmoqda.
