|
J. S. Salimov, N. B. Pirmatov
|
| bet | 156/172 | | Sana | 30.11.2023 | | Hajmi | 3,86 Mb. | | #108639 |
Bog'liq J. S. Salimov, N. B. Pirmatov^o=Fqo-z/Rm- (33-1)
rasm. Ikki qutbli turbogenerator (a), to‘rt qutbli asinxron va noayon qutbli 0‘T mashinalarining (b) magnit zanjirlari; c - 0‘T mashinasi statori po ‘lat o ‘zagining listi (tunukasining shakli), bunda: 1 — bosh qutb; 2 — qo ‘shimcha qutb; 3 — stator (qo'zg'atish va kompensatsion) chulg‘amlarini tarqalgan holda joylashtirish uchun pazlar.
0‘zgaruvchan va 0‘T mashinalari magnit zanjirini hisoblash toila tok qonuniga asoslangan bir xil metodikada amalga oshiriladi. 33.1- rasmda ko‘rsatilgan juft qutb uchun bu qonun quyidagicha ifodalanadi:
F . = c[Hdl = 2w . I . , (33.2)
bunda: Fqo,z , lqo,z — tegishlicha qo‘zg‘atish chulg'amining MYK va toki; w qo‘zg‘atish chulg'amining bitta qutbdagi o‘ramlar soni; H — magnit maydon kuchlanganligi; /— integrallash konturi (zanjiri)ning uzunligi.
F , F. +F7,+
qo z(0) b 12
P* "f'F -j- F + F + F
qo‘z.m 5 (m.ya2) A yal 1 Z1 ya 1
(33.3)
' Bu holda to‘la tok qonuni quyidagicha ifodalanadi, ya’ni:
a) katta quwatli ayon qutbli sinxron mashina uchun
b) kompensatsion chulg‘amsiz ayon qutbli 0‘T mashinasi uchun
(33.4)
F — F + F + F + F + F + F
qo‘z(0) 5 qo‘z.m 1 8(m.yal) ya\ 12 yal
bu yerda Fqo,z(0)— qo‘zg‘atish chulg‘amimng bir juft qutbga mos keladigan MYK (magnit zanjirining tarkibiy qismlaridagi magnit kuchlanishlarini muvozanatlaydi).
Magnit zanjiri qismlarining magnit kuchlanishlariga: F. — mashina havo oralig'i, F6(mya2)— qutb osti “effektiv havo oraligM”, Fz~ ayon qutbli SM larda stator tishli qatlami yoki kompensatsion chulg‘amli
an’anaviy konstruksiyali 0‘T mashinalarda qutb uchligi tishli qatlami, FZ2 - ayon qutbli SM lar qutb uchligi pazlarida joylashgan tinchlantiruvchi (yoki ishga tushiruvchi) chulg‘am pazlari tufayli hosil bo‘lgan tishli qatlami va Fqo.v m — qutb o‘zaklarining hamda F t va Fya2 — tegishlicha, stator va rotor yarmolarining magnit kuchlanishlari kiradi.
Magnit zanjirining ketma-ket keladigan har bir qismi uchun magnit kuchlanish umumiy holda quyidagicha ifodalanadi:
F,= H/„ (33.5)
bunda: H. - mazkur qismdagi magnit maydon kuchlanganligining o‘rtacha qiymati; /— hisoblanadigan qismning o‘rtacha uzunligi.
Bu holda (33.3) formula umumiy hol uchun quyidagicha yoziladi:
F . 2H -8 + 2H7,h77 + 2H . • h , + 2H
qo z(0) 6 Z2 Z2 qo z.m qo z.m 6(m.ya2)
(33.6)
•8, -+ H ,7 , + 2H7.h7.+ H .7 =2-w . -I . .
(m.ya2) ya2 ya2 Z\ Z1 ya\ ya 1 qo z qo z
Magnit o‘tkazgichi to‘yingan holda EMsi magnit zanjiri tarkibidagi ikkita havo oraliqning magnit kuchlanishi qo‘zg‘atish chulg‘ami MYK tarkibining asosiy (60-^80 %) qismini tashkil qiladi.
EMsi magnit zanjirini hisoblashda havo oraliqdagi induksiya Vdd ga me'yoriy qiymat berib magnit oqimni hisoblagandan keyin magnit zanjiming boshqa tarkibiy qismlari uchun induksiya hisoblanadi. Bundan keyin mazkur qismlarga tegishli po‘lat markasiga oid jadvallar bo‘yicha har bir qism uchun magnit maydon kuchlanganligi aniqlanadi.
Magnit zanjirining tarkibiy qismlari MYK larini o‘zaro qo‘shib uning to‘la toki, ya’ni magnit qarshiligini muvozanatlovchi MYK topiladi:
(33.7)
YF = I . -w = F
^ qo z qo' 7. qo z
Mazkur MYK ni havo oraliq magnit induksiyasi Vdd ning bir necha qiymatlari uchun hisoblab, so‘ngra mashinaning magnitlanish (yoki magnit) xarak-teristikasi — F8 = f (F .z) quriladi (33.3-rasm).
Magnit oqimi osha borgan sari magnit zanjir po‘lat qismlarining magnit qarshiligini ham yengish uchun MYK ning qiymati oshadi (33.3-rasmda, “bc” oraliq).
EMsini loyihalaganda havo oraliqdagi magnit oqimning nominal qiymati F6N ga mos keladigan ishchi nuqtani EM magnit xarakteristikasining egilgan qismiga to‘g‘ri keladigan qilib tanlanadi. Bu egilish magnit zanjirning to‘yinish koeffitsienti km ga bog‘liq bo‘ladi.
|
| |
