|
oziq-ovqat muammosi ba’zi-bir region va davlatlarda, xususan Afrikada saqlanibBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi-oziq-ovqat muammosi ba’zi-bir region va davlatlarda, xususan Afrikada saqlanib
qolmoqda. Oziq-ovqat ishlab chiqarish MDH (Rossiya, Ukraina) davlatlarida tez
qisqarib ketdi. Qishloq xjaligi yerlari hozirgi kunda umumiy dunyo уег (4,9
mlrd. ga 1997y.da) maydoni 37 foizni tashkil qiladi, oxirgi yillarda uning o’sishi
sekin o’tmoqda. Noratsional ishlatish tufayli oxirgi yarim asrdan beri vegetar
maydon degradatsiyaga uchradi, hozirgi kunda degradatsiya, eroziya, tuzlanish,
botqoqlanish, fizik va kimyoviy degradatsiyaga uchragan yerlar 15-17 foizni tashkil
qiladi. Hayvonlaming haddan tashqari tlanishi, eskidehqonchiliktizimi, notg’ri
sug’orish va rmonlarning y’oq bo’lib ketishiga olib kelmoqda.
Eng ko’p degradatsiyaga uchragan yerlar Yevropa (umumiy уег maydonning
23 foizi), Osiyo (18 foiz), Afrika (17 foiz), Shimoliy Amerika (7 foiz), Okeaniya (58
foiz) va Osiyo (42 foiz). Asosan, qishloq xjaligida qoratuproq, kashtan, qo’ng’ir
rmon, jigarrang va kulrang yerlar ishlatiladi. Eng kp ishlov beriladigan yerlar
Janubiy va Janubi-Sharqiy Osiyoda, Shimoliy Amerikada, eng katta yaylovlar esa
Lotin Amerikasida vaAvstraliyada joylashgan. Qishloq xo’jaligi yerlari hajmi bo’yicha
Xitoy, Avstraliya, AQSH va Rossiya ajralib turadi. Aholi soni kpayishi bilan birga
uni yerlar bilan ta’minlanganligi kamaymoqda, agar 1980-y.da dunyo ahofisi jon
boshiga 0,3 ga haydalgan yer tg’ri kelgan blsa, bu koYsatkich 1996-y.-0,26 ga
teng edi. Davlatlar o'rtasidagi farq ham kattadir: Qozog’istonda - bir kishiga -1,9
ga, Kanadada -1,5 Xitoyda - 0,1 Yaponiyada esa - 0,03 ga yer to’g’ri keladi.
Qishloq xjaligi tuzulishi ham muhim ahamyatga ega. Dunyo byicha yaylovlarga
(70 foiz) haydalgan yer 28 foiz va kp yillik ekinzorlarga esa - 2 foiz to^ri kelmoqda.
|
| |
