|
geografik modeli ko’p markazli xususiyatga egadir. U bir markazlidan ikkiBog'liq Jahon-ijtimoiy-iqtisodiy-geografiyasi- betlik3, nimatov-audit-oraliq, 17maktab Talabnoma, 1-mavzu, komil-xorazmiy-g-azalnavisligining-adabiy-estetik-omillari (1), 4, Builder, Kiberhuquq javoblari yakuniy, 1-maruza, 2-maruza, 19 ASRDA GIGIYENASI TARIXI, Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilg-fayllar.orggeografik modeli ko’p markazli xususiyatga egadir. U bir markazlidan ikki
markazliga (Yevropa, AQSh), keyinchalik ko’p markazli xo’jalikka aylandi. Hozirgi
vaqtda jahon xjaligi tarkibida o’nta eng muhim markazlarni ajratish mumkin.
Shulaming ichida Yevropa va ShimoliyAmerika (AQSh, Kanada) eng katta iqtisodiy
quwatga ega. Birinchi markazga butun jahon miqyosida ishlab chiqarilgan yalpi
milliy mahsulotning (YaMM) 32,5 foizi, ikkinchi markazga 27,7 foizi to’g’ri keladi.
Undan keyingi rinlarni Yaponiya (15,3foiz), Xitoy, Janubi-Sharqiy Osiyo, Braziliya,
Janubi-arbiy Osiyo (Fors ko’rfazi sohilidagi mamlakatlar), Rossiya, Avstraliya
va Hindiston egallaydi.
Dunyo xo’jaligining geografik modelini hosil qiluvchi yuqoridagi mintaqalar
va mamlakatlar bilan bir navbatda boshqa yirik uyushmalarni ajratish mumkin.
Shular qatorida «katta yettilik» mamlakatlarida dunyo hududining 15,5 foizi,
aholisining 11,8 foizi jamlagan holda YaMMning salkam 2/3 qismi ishlab
chiqariladi. Osiyo-Tinch okeani mintaqasiga YaMMning juda katta salmog’i (55
foiz) to’g’ri kelmasa ham, uning avtomobillar, dengiz kemalari, televizoriar, qora
va rangli metallar, organik kimyo mahsulotlari ishlab chiqarishdagi ulushi 50-
75 foizni tashkil etadi. Jahon xo’jaligi va xalqaro geografik mehnat taqsimoti
dunyoning barcha mamlakatlarini qamrab olib, hozirgi vaqtda murakkablashish
va chuqurlashish ynalishida rivojlanmoqda. Xalqaro ixtisoslashuv va tovar
ayirboshlashning chuqurlashishi dunyodagi qator mamlakatlar milliy
xo’jaliklarining bir-biriga blgan ta’siri va aks ta’sirining kuchayishiga, o’zaro
hamkorlik doirasida umumiy reja asosida faoliyat ko’rsatishga olib keldi. Ana
shuning natijasida xalqaro geografik mehnat taqsimotining yangi, eng oliy
|
| |