Aravachaning notekis harakati

Quyidagi tajribani qilib ko'raj lik. Aravachaga 16-rasm- da ko'rsatilganidek tomizg'ich o'rnatilgan bo'lsin. Tomizg'ichdan bir me'yorda tomchi tomib tursin. Aravachani qo'yib yuborsak, u harakatlanadi. Bunda aravacha ortidagi tomgan tomchilar orasidagi masofa bir xil emasligini kuzatish mumkin. Demak aravacha bir xil vaqt oraliqlanda turhcha masofani bosib o'tgan, ya'ni u notekis harakat qilgan. Endi yuqoridagi tajribani biroz o'zgartiravlik. Bu gal origan yukni kamaytirib shunga erishaylikki, tomgan tomchilar orasidag, masofa bir xii bo'lsin. Bu holda aravacha bir xil taqt oraliqlarida bir xil yo'lni bosib o'tgan deyish mumkin. Agar jism ixtiyony bir xil vaqt oraliqlarida bir xil yo'lni bosib o'tsa, bunday harakat tekis harakat deb ataladi.

Masalan, avtomobil tekis harakatlanib, har bir minutda 1,5 km dan yo'l bo^ib o'tayotgan bo'lsa, 2 minutda 3 km, 5 minutda 7,5 km, 10 minutda 15 km, 30 minutda 45 km, 1 soatda 90 km yo'lni bosib o'tadi. Soat millari harakati ham tekis harakatga misol bo'la oladi. Siz maktabga borishingizda qay holda tekis, qaj holda notekis harakat qilgan bo’lasiz?