• Bilvosita o‘lchash
  • Birgalikdagi o‘lchash
  • Mutlaq o‘lchash
  • Jizzax-2024 M. N. Eshonqulova




    Download 1,55 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet17/75
    Sana20.05.2024
    Hajmi1,55 Mb.
    #246626
    1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   75
    Bog'liq
    Monografiya - Eshonqulova 2 (1)

    3.1-rasm. O‘lchash turlari 
     
     
    Bevosita o‘lchash - 
    O‘lchanayotgan kattalikning qiymatini tajriba 
    ma’lumotlaridan bevosita topish. Masalan, oddiy simobli termometrda yoki lineyka 
    yordamida o‘lchash. 
    u = s·x; 
    bunda: u - muayyan birlikda ifodalanyotgan o‘lchanayotgan kattalikning qiymati; s 
    - shkalaning bo‘lim qiymati; x - shkaladan olingan qaydnoma. 
    нисбий 
    мутлоқ 
    биргаликда 
    мажмуий 
    билвосита 
    бевосита 
    Ўлчаш 
    турлари 


    27 
    Bilvosita o‘lchash - 
    bevosita o‘lchangan kattaliklar bilan o‘lchanayotgan 
    kattalik orasida bo‘lgan ma’lum bog‘lanish asosida katalikning qiymatini topish. 
    Masalan, tezlikni o‘lchash. 
    u = f (x
    1
     x
    2
     ...x
    n
    ). 
    b=4sm
     


    28 
    a
     
     
    Majmuiy o‘lchash - 
    bir necha nomdosh kattaliklarning birikmasini bir vaqtta 
    bevosita o‘lchashdan kelib chiqqan tenglamalar tizimini echib, izlanayotgan 
    qiymatlarni topish. Masalan, har xil tarozi toshlarining massasini solishtirib, bir 
    toshning ma’lum massasidan boshqasining massasini topish uchun o‘tkaziladigan 
    o‘lchashlar, haroratni qarshilik termometri orqali o‘lchash. 
    Birgalikdagi o‘lchash - 
    turli nomli ikki va undan ortiq kattaliklar orasidagi 
    munosabatni topish uchun bir vaqtda o‘tkaziladigan o‘lchashlar. Misol, rezistorning 
    20 
    0
    S dagi elektr qarshiligi qiymatini turli temperaturalarda o‘lchab topish. 
    Mutlaq o‘lchash - 
    bir yoki bir necha asosiy kattaliklarni bevosita 
    o‘lchanishini va (yoki) fizikaviy doimiylikning qiymatlarini qo‘llash asosida 
    o‘tkaziladigan o‘lchash. 

    Download 1,55 Mb.
    1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   75




    Download 1,55 Mb.
    Pdf ko'rish