34
3.6-расм. Ўлчаш асбобларининг синфланиши.
O‘zgartirish xususiyati bo‘yicha o‘lchash asboblari o‘zida aniqlangan
hisoblash o‘lchash o‘zgartgichi va solishtirish qurilmasini namoyon etadi.
Asbobning tuzilmasini tasviri shartli belgilash uchun
funksional sixemasidan
foydalaniladi. Ularni barcha o‘zgartirishi inobatga olib, o‘lchanayotgan
kattalik
asbobning ishlash jarayonida aniqlanadi.
Barcha o‘lchash asboblarini o‘zgartirish xususiyati bo‘yicha uchta turga:
to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zgartiruvchi
asboblar; o‘zgarishni solishtiruv asboblar va aralash
o‘zgartiruvchi asboblarga bo‘lish mumkin.
Ma’lumotni tavsif etishiga qarab o‘lchash vositalari quyidagilarga bo‘linadi:
SHkalali o‘lchash vositalari;
Raqamli o‘lchash vositalari;
O‘ziyozar o‘lchash vositalari.
Analogli (shkalali) o‘lchash asboblar o‘z navbatida elektromexanik turidagi
analogli asboblar qamrab olib: magnitoelektrik o‘lchash asboblar; elektromagnit
o‘lchash asboblari; elektrodinamik o‘lchash asboblar; elektrostatik o‘lchash asboblar
va induksion o‘lchash asboblariga bo‘linadi.
Analogli o‘lchash asboblari o‘lchanayotgan kattalikning uzlukiz o‘zgarish
Ўлчаш асбоблари
Босма
Ўзиёзар
Р
ақ
ам
ли
Ан
алогли
(шка
ла
ли
)
Қ
ай
д
қи
лувч
и
К
ўрс
атувчи
Ара
ла
ш
ўз
га
рув
чи
С
оли
шт
ири
ш
Тўғри
таъсир э
тувчи
Ўзгартириш хусусияти
Ахборотни узатиш
хусусияти
Чиқиш ахборот тури
35
Ўлчаш
механизми
Ўлчаш
занжири
funksiyasini ko‘rsatuvchi asboblar deb ataladi.
Bu asboblar soddalig, arzonligi,
yuqori mustahkaligi, turli sharoitlarda qo‘llanilishi, aniqlik sinfi 0,05gacha ishlab
chiqarilish bilan farqlanib, elektrik o‘lchashlarda asosiy texnik vositalarni guruhini
tashkil etadi.
Analogli o‘lchash asboblari yoki bevosita ko‘rsatuvchi
asboblar elektr
o‘lchashlar va umuman o‘lchash texnikasida keng o‘rin olgan asboblardan
hisoblanadi. Bu turdagi asboblarda ko‘rsatuv qaydnomasi uzluksiz (funksional)
ravishda o‘lchanayotgan kattalik bilan bog‘liqlikda bo‘ladi. Bu turdagi asboblarning
struktura sxemasi 2.7-rasmda ko‘rsatilgan.
Х
У
