|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам “Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
Biroq, zamonaviy axborot madaniyatining rivojlanish sur'atlari va uning shaxs tomonidan,
shu jumladan ta'lim jarayonida rivojlanish darajasi o‘rtasidagi tafovutlarni bartaraf etish juda
qiyin.
Shu sababli, olimlar jamiyatni axborotlashtirish jarayonlarini o‘rganishga yordam beradigan
ikkita asosiy yondashuvni ajratib ko‘rsatishadi:
- texnokratik;
- gumanitar.
Texnokratik yondashuv axborot texnologiyalari samaradorlikni oshirishning samarali va
ishonchli vositasi sifatida qaraladi, degan tushunchaga asoslanadi. Shu munosabat bilan ulardan
foydalanish bo‘yicha cheklovlar asosan ishlab chiqarishning o‘ziga xos xususiyatlari va ularni
boshqarishni tashkil etish imkoniyati bilan bog‘liq;
Gumanitar yondashuv axborot texnologiyalarini o‘rganishni o‘z ichiga oladi va u nafaqat
ishlab chiqarish samaradorligini oshirish prizmasi orqali, balki insoniyat jamiyatini
insonparvarlashtirish masalalarini hal qilish vositasi sifatida ham amalga oshiriladi.
Hozirgi sharoitda ta'limda qo‘llaniladigan axborot texnologiyalarining mavjudligi va
ulardan foydalanish muhim ahamiyatga ega. Zamonaviy voqeliklar shundan iboratki, bilimlarni
yangilash juda katta tezlikda amalga oshiriladi va inson tafakkur tizimi allaqachon kompyuter
dasturlarida jamlangan universal intellektga faol kirib bormoqda. Bu insonning bilimini va uning
intellektual qobiliyatlarini kengaytirish uchun amalda cheksiz imkoniyatlar yaratadi. Shu bilan
birga, inson nafaqat o‘zini, balki atrofidagi odamlarni, sodir bo‘layotgan voqealarni fikrlash,
muloqot qilish va baholash usullarining o‘zgarishini boshdan kechiradi.
Madaniyat bugungi kunda ham o‘zining axborot texnologiyalariga to‘liq bog‘liqligini
namoyish etadi, shuning uchun u turli xil bilimlarni keng ommaga tarqatishga
qodir. Madaniyatdagi ta'lim esa qadriyatlar, dunyoqarashlar, madaniy va ilmiy qadriyatlar va
boshqalarni bir mavzudan ikkinchisiga o‘tkazish uchun javobgar bo‘lgan o‘ziga xos sohalardan
biridir. Klassik ta'lim tizimida o‘qituvchi o‘z hayotiy qadriyatlarini va o‘z bilimlarini muloqot
orqali o‘z talabalariga o‘tkazadi. Kompyuterdan foydalanish turli madaniyatlar o‘rtasidagi
muloqotni tashkil qilish imkonini beradi, ammo muammo shundaki, suhbat osongina monologga
aylanishi mumkin, bu esa salbiy oqibatlarga olib keladi. Bu, xususan, unda namoyon bo‘ladi
Shu munosabat bilan, axborot ta'limi jarayonida o‘qituvchi texnogen sivilizatsiya
rivojlanishida ma'naviy komponentning yuvilishiga olib keladigan jamiyatning salbiy madaniy
strategiyalarini aniqlashni o‘rganishi kerak.Texnologik taraqqiyotni atrofdagi tabiatdan insonning
o‘ziga yo‘naltirish zarurligini tushunish ham juda muhimdir. Shu bilan birga, insoniyatning barcha
dolzarb muammolarini madaniy muammolarni dastlabki hal qilmasdan hal qilib bo‘lmasligiga
alohida e'tibor qaratish lozim.
Bu holat mutlaqo yangi ijtimoiy-pedagogik voqelikni yaratadi, bu esa yangi ta’lim
modellarini izlashga majbur qiladi. Asosiy qiyinchilik maktablarda qo‘llaniladigan bilimga
asoslangan ta'lim tizimining zamonaviy voqelik bilan ziddiyatli holatda ekanligidadir. Xususan,
jamiyat oldiga siyosiy va iqtisodiy taraqqiyotning mutlaqo yangi bosqichiga ko‘tarilish talablari
nafaqat ta’lim tizimining mukammal emasligi tufayli ham erishib bo‘lmaydigan bo‘lib bormoqda.
Siz sabablarni nomlashingiz mumkin, masalan:
- yoshlarning muqobil axborot manbalaridan faol foydalanishi va yoshlarning yangi
texnologiyalar orqali o‘zini namoyon qilishga intilishi;
- ta'lim muhitida har bir shaxsni ijodiy amalga oshirish uchun vositalar va imkoniyatlarning
etishmasligi;
- ta'lim tizimining moslashuvchan emasligi va ta'lim muassasalarida ta'limning turg‘un
usullaridan foydalanish, shu jumladan materialni taqdim etishning mazmuni va shakllarini
o‘zgartirishni xohlamaslik;
- professor-o‘qituvchilarning axborot tayyorgarligining umumiy past darajasi.
Va agar 19 asrda ta'limning asosiy vazifasi mavjud bilimlarni kengaytirish bo‘lsa, 20 asrda
o‘qituvchilar yana bir muammoga duch kelishdi: oldingi avlodlar tomonidan to‘plangan katta
|
| |
