|
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022Bog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
Joriy yildan boshlab O‘zbekistonda ilk bor milliy va tarmoq ixtisoslashtirish tizimi, kasblar
va mutaxassisliklar bo‘yicha kasbiy standartlar, tabaqalashtirilgan ta’lim standartlari va dasturlari
joriy etilmoqda. Bu, o‘z navbatida, mehnat bozori va ta’lim sohasi integratsiyasini ta’minlashga
xizmat qilmoqda.
Prezidentimizning Oliy Majlisga Murojaatnomasida kadrlar malakasini xalqaro mehnat
bozori talablariga moslashtirish maqsadida 2020-2021 o‘quv yilidan boshlab mamlakatimizdagi
340 ta kasb-hunar ta’limi 147 ta kollej va 143 ta texnikum tashkil etish boʻyicha aniq vazifalar
belgilandi.
Malakaviy tizim rivojlangan mamlakatlarda sinovdan o‘tgan va mehnat bozori, kasbiy
ta'lim, kasb-hunar ta'limi va kadrlar tayyorlash tizimining uyg‘unligi sifatida muvaffaqiyat
qozongan. Shu bois joriy yildan boshlab O‘zbekistonda ilk bor milliy va tarmoq ixtisoslashtirish
tizimi, kasblar va mutaxassisliklar bo‘yicha kasbiy standartlar, tabaqalashtirilgan ta’lim
standartlari va dasturlari joriy etilmoqda. Bu, o‘z navbatida, mehnat bozori va ta’lim sohasi
integratsiyasini ta’minlashga xizmat qilmoqda.
Bu yerda gap nafaqat mahalliy mehnat bozori, balki xorijda mehnat qilayotgan
vatandoshlarimizning mutaxassis sifatidagi mavqei, xalqaro talablarga mosligi, xorijdagi nufuzli
joylarda ishlash qobiliyati, munosib maoshi, millat obro‘si haqida bormoqda.
O‘zbekistonda birinchi marta yangi kasb-hunar ta’limida har bir mutaxassisning xalqaro
standartlar bo‘yicha malaka darajasini aniqlash uchun asos sifatida Milliy malaka tizimi qabul
qilindi. Iqtisodiyotning har bir tarmog‘i uchun sektor malakalari tizimi yaratilgan.
Ayni paytda malaka talablarining me’yoriy asoslarining yangi formati yaratilmoqda,
jumladan vazifalar, har bir ish joyi va lavozimi tasnifi, uni samarali va muvaffaqiyatli bajarish
uchun zarur bo‘lgan ko‘nikma, bilim va ko‘nikmalar. Endilikda kasbiy ta’lim dasturlari mazmuni,
ta’lim natijalari, ta’lim sifati ana shu me’yoriy asoslar asosida shakllantirilmoqda. Ushbu tizim biz
tayyorlayotgan mutaxassislarga mahalliy va xorijiy mehnat bozoridagi o‘zgarishlarga moslashish
imkonini beradi. Qolaversa, ayni damda mehnat bozorida raqobat muhiti kuchaygan, korxonalarda
xodimlar yoki mutaxassislarni yollash tizimlari takomillashgan, talablar butunlay o‘zgargan.
Bu holatni oddiygina tushuntiradigan bo‘lsak, endi ish beruvchini faqat diplom
qanoatlantirmaydi. Sizdan nima qila olishingiz, boshqalardan qanday ustunligingiz borligi
so‘raladi. Agar buni rasmiy tilda ifodalasak, ish beruvchi tasdiqlangan malaka darajasini,
baholangan malakani talab qiladi. Qolaversa, bugungi kunda mehnat bozorida raqobatning asosiy
sharti ham shu.
Bugungi ish beruvchi har bir xodimni tanlov asosida ishga oladi. Ariza beruvchilar ish
beruvchiga o‘zlari va ularning malakasi haqida ma'lumot, malaka sertifikatini taqdim etadilar,
so‘ngra ularning malakasi suhbat asosida baholanadi.
Binobarin, bugungi zamonaviy ta’lim tizimida bir ishga bir nechta da’vogarlar mavjud
bo‘lgan hozirgi sharoitda ishga qabul qilishda ish beruvchi qanday o‘lchaydi, mezon yoki baholash
mezonlari qanday, degan savolga aniq javob bo‘lishi kerak.
Bu yerda ish beruvchi va ta'lim muassasalari o‘rtasidagi munosabatlar katta ahamiyatga
ega. Bu munosabat va maqsadlar muvofiqlashtirishning yagona formati bo‘lgan kasbiy ta'lim
standartlarida o‘z aksini topgan. Kasbiy ta'lim tizimida ish beruvchi ham buyurtmachi, ham
pudratchi rolini bajarishi kerak. Chunki kasbiy ta’lim standarti ish beruvchi tomonidan
qo‘yiladigan malaka talablarining barcha jihatlarini o‘zida mujassam etgan. Bir so‘z bilan
aytganda, ish beruvchi o‘qituvchining ishonchli hamkasbi bo‘lishi kerak.
Shu ma'noda, yomon kasbiy ta'lim darajasi samarasiz kasbiy ta'limning sababi bo‘lishi
mumkin. Bundan xulosa qilish mumkinki, to‘liq kasbiy ta'lim standarti ta'lim sifati tartibini
bildiradi.
Rossiyada turli xil jozibador ta'lim xizmatlari va mahsulotlari (OUP) bozorining paydo
bo‘lishi ta'lim xizmatlarini ko‘rsatuvchi va o‘quv mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi sub'ektlar
uchun mutlaqo yangi vazifani qo‘ydi: ta'limni boshqarishning yangi, ilmiy asoslangan uslubi zarur.
|
| |
