|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 386
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
"Benchmarking" tushunchasi bir qator iqtisodiy tushunchalarda nisbatan yaqinda mavjud.
Chet el lug‘atlari "benchmark" atamasini "ekspert standarti, mos yozuvlar nuqtasi sifatida
ishlatiladigan oldindan belgilangan namuna" yoki "biror narsani o‘lchash yoki baholash mumkin
bo‘lgan standart" deb talqin qiladi119.
Benchmarkingning ko‘plab talqinlari mavjud. Benchmarkingning klassik ta'rifi ushbu
takomillashtirish usulining asoschisi Robert Kempning so‘zlari: "Benchmarking - bu ish
faoliyatini yaxshilashga olib keladigan eng yaxshi usullarni izlashdir". Batafsilroq ta'rif Amerika
Sifat Jamiyatining (ASQ) sobiq raisi Gregori tomonidan berilgan.
Uotson: "Benchmarking - bu tizimli va uzluksiz o‘lchash jarayoni: o‘z faoliyatini yaxshilash
uchun foydali bo‘lgan ma'lumotlarni olish uchun korxona jarayonlarini baholash va ularni
dunyodagi etakchi korxonalar jarayonlari bilan solishtirish".
Shunday qilib, quyidagi taqqoslash vazifalarini ajratib ko‘rsatish mumkin.
1. Faoliyatingizni o‘lchash va boshqalar bilan ishlashni taqqoslash.
2. Tashkilotingizda boshqalarning eng yaxshi tajribalarini o‘rganish va qo‘llash.
Aniqlangan vazifalar taqqoslashning ikkita asosiy turini (turini) ajratish imkonini beradi:
qiyosiy va jarayon.Bunday tizimlashtirishni Yangi Zelandiya Tashkiliy takomillashtirish tadqiqot
markazi (COER) rahbari Robin Mann taklif qilmoqda. Yuqoridagi ikki turga qo‘shimcha ravishda,
bugungi kunda taqqoslashning yana to‘rt turi mavjud:
1) ichki taqqoslash;
2) funksional;
3) umumiy taqqoslash;
4) raqobatchi bilan taqqoslash.
Benchmarking jarayonining muhim tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat:
• taqqoslash ob'ektining ta'rifi;
• taqqoslash bo‘yicha hamkor tanlash;
• axborot izlash;
• tahlil;
• amalga oshirish.
Ushbu bosqichlardan so‘ng AQSH, Germaniya, Frantsiya kabi xorijiy davlatlar ushbu yuqori
samarali jarayonni uzoq vaqt davomida kuchaytirdilar va bu ularning bozorida modernizatsiya
qilingan va takomillashtirilgan tashkilotlarning paydo bo‘lishiga yordam berdi. Uzoq xorijda
benchmarkingning rivojlanishiga, birinchi navbatda, mahalliy biznes tuzilmalarining ochiqligi
yordam bermoqda. Milliy iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan
benchmarking markazlari global tarmog‘i va davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotganining
ahamiyati katta bo‘ldi. Qo‘shni mamlakatlarda (Boltiqbo‘yi davlatlari, Rossiya, Polsha)
taqqoslash o‘rtacha darajada qo‘llanilishi va shunga mos ravishda rivojlanish darajasiga ega. Shu
bilan birga, benchmarkingdan foydalanish samaradorligini tushungan tuzilmalar tobora ko‘payib
bormoqda. Ommaboplik yoki hatto benchmarkingdan foydalanish zarurati sabablaridan biri bu
xorijiy mamlakatlardagi global raqobat bo‘lib, unga qarshi jahon yetakchilarining tajribasidan
foydalanish shunchaki zaruriy faktga aylanadi.
|
| |
