|
Kafedra: İXTİsas
|
| bet | 10/14 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 162,02 Kb. | | #255281 | | Turi | Referat |
Bog'liq referat 3815Antennanın köklənməsi. Aydındır ki, quraşdırılan hər bir antennanı sonradan kökləmək lazımdır. Adətən kökləmə verilmiş tezlikdə və ya tezliklərdə antenna və birləşdirici kabelin radiostansiyanın çıxışı ilə razılaşdırılmasıdır. Elmi dildə desək antenna verilmiş tezlikdə rezonansa köklənməlidir.
Razılaşmanın keyfiyyətini qiymətləndirən parametr - duran dalğa əmsalı (DDƏ) adlanır. Duran dalğa əmsalı antennaya gətirilən və əks olunan güclərin nisbətini göstərən qiymətdir. Adətən kökləmə prosesi radiostansiyanın işçi tezliy1indən asılı olaraq antennanın və (və ya) birləşdirici kabellərin uzunluqranın dəyişdirilməsindən ibarətdir. Kökləməyə nəzarət duran dalğa əmsalını ölçən xüsusi ölçü cihazının köməyi ilə (aşağıdakı ifadə ilə) aparılır.
Kökləmə zamanı DDƏ-nin qiymətini azaltmağa çalışmaq lazımdır. İdeal halda DDƏ=1 olur. Real şəraitdə DDƏ=1,1-1,6 qiymətlərini almaq lazımdır ki, bu qitymətlərdə radioavadanlığın işləməsi üçün qəbul edilə bilən qiymətlərdir. DDƏ-nin qiyməti 2 və ondan çox olduqda antennanın effektivliyi aşağı düşür və hətta radiostansiya verici rejimdə işləyərkən sıradan da çıxa bilər. DDƏ antennanın köklənməsini xarakterizə edən zəruri şərt olsa da kafi parametr deyildir. Belə ki, DDƏ ilə antennanın effektivliyini, güclənmə əmsalını və istiqamət diaqramını təyin etmək mümkün deyildir. Lakin DDƏ-nin buraxıla bilən qiymətlər həddində olması, yeganə olaraq radiostansiyanın veriliş rejimində işləyərkən sıradan çıxmayacağına zəmanət verir.
FƏSİL 2. RADİOSTANSİYANIN ESKİZ HESABATI.
2.1.Baza modulyasiya
Daşıyıcı radiotezlikli rəqslərin bir və ya bir neçe parametrinin verilməli olan siqnalın qanunu ilə dəyişdirilməsi prosesinə modulyasiya deyilir. Modulyasiya vasitəsilə radiotezlikli siqnalın alınması üçün nəzərdə tutulmuş elektrik və ya elektromaqnit rəqslrinə daşıyıcı rəqslər deyilir. Amplitud modulyasiyası zamanı bu rəqslərin yalnız amplitudu modulyasiya qanunu ilə dəyişdirilir. Analiz üçün modullayıcı gərginliyi harmonik (kosinusoidal) qəbul edəcəyik. (Belə modulyasiya tonal modulyasiya adlanır):
(2.1)
UΩ - modullayıcı gərginliyin amplitudur. Modulyasiya prosesində KHG-nin çıxış cərəyanının birinci harmonikası belə dəyişir:
(2.2)
Burada m-modulyasiya dərinliyidir:
(2.3)
(2.1) ifadəsini aşağıdakı şəkildə yazaq:
(2.4)
Bu ifadə göstərir ki, tonal modulyasiyada amplitud modullanmış (AM) rəqslərin spektri bir daşıyıcı və iki yan tezlikdən - ω0+Ω və ω0-Ω tezliklərindəki təşkiledicilərdən ibarətdir. Mürəkkəb gərginliklə modulyasiya zamanı iki yan tezlik əvəzinə aşağı və yuxan yan zolaq yaranır. Modulyasiya prosesində çıxış cərəyanı maksimal və minimal qiymətlər alır:
(2.5)
Daşıyıcı tezlik rejimində (bu susma və ya telefon rejimi də adlanır) hasil olunan güc:
(2.6)
Maksimal güc rejimində (modulyasiya pikində) hasil olunan güc belə tapılır:
(2.7)
Modulyasiya imkanlarını analiz etmək üçün statik modulyasiya xarakteristikasından istifadə edirlər. Bu xarakteristika görə statik adlanır ki, UΩ gərginliyi olmayan hal üçün çıxarılır. Çıxış cərəyanının birinci harmonikasının modulyasiya dövrəsində dəyişdirilən gərginlikdən olan asılılığına statik modulyasiya xarakteristikası deyilir.
Dinamik modulyasiya xarakteristikası qeyri-xətti təhrifləri qiymətləndirməyə imkan verir. Modulyasiya dərinliyinin modullayıcı gərginliyin amplitudundan olan asılılığına dinamiki modulyasiya xarakteristikası deyilir. Bu xarakteristika modullayıcı gərginliyin tezliyi F=400Hs olduğu halda müsbət və mənfi yarımperiodlar üçün ayrı-ayrılıqda çıxarılır. Onların üstə-üstə düşməsi modulyasiyanın simmetrik olması və qeyri-xətli təhriflərin az olmasını göstərir.
AM modulyasiyasının yerinə yetirilməsinin müxtəlif üsulları vardır. Çox zaman tranzistor və ya lampanın bir və ya bir neçə elektrodunda (kombinə edilmiş
modulyasiya) gərginliyi dəyişməklə yerinə yetirilir. Tranzistorlu kaskadlarda baza sürüşmə gərginliyini, oyadici gərginliyi, kollektor qida gərginliyini dəyişməklə və kombinə edilmiş modulyasiyalar işlədilə bilər. Baza modulyasiyası tor modulyasiyası, kollektor modulyasiyası isə anod modulyasiyası kimidir. Ona görə də tor modulyasiyası üçün deyilənlər həm də baza modulyasiyasınaa, anod modulyasiyası üçün deyilənlər isə kollektor modulyasiyasına aiddir. Lakin bəzi xüsusiyyətləri nəzərə almaq lazım gəlir. Belə ki, tranzistorlu modulyasiyalarda statik modulyasiya xarakteristikaları çox qeyri-xəttidir, parametrlər cərəyan və gərginliklərin səviyyəsindən asılı olur, cərəyan və gərginliklərin ani qiymətləri buraxıla bilən qiyməti aşmamalıdır. Hər iki modulyasiyada tranzistorlar maksimal gücə seçilməlidir. Baza modulyasiyasi üçün (şəkil.2.2). olmalıdır.
Burada Uk - kollektor gərginliyinin amplitudu, - kollektorda buraxıla bilən gərginlikdir.Sürüşmə gərginliyi ilə baza modulyasiyasında statik modulyasiya xarakteristikasi çox qeyri-xəttidir. Modulyator (səs tezlik gücləndiricisi) emitter keçidinin tutumu ilə yüklənmişdir, bu yükün qiyməti siqnalın səviyyəsindən asılıdır və siqnalın səviyyəsi dəyişdikcə qeyri-xətti olaraq dəyişir. Bu zaman qeyri-xətti və faz təhrifləri yaranır. Həmin təhrifləri azaltmaq üçün modullayıcı transformatorun ikinci dolağı aktiv müqavimətlə şuntlanır. Tor modulyasiyası kimi, burada da f.i.ə. aşağıdır. Bu nöqsanlara görə baza modulyasiyası sərbəst modulyasiya kimi istifadə olunmur. Onu kombinə edilmiş kollektor modulyasiyasının elementi kimi istifadə edirlər. Modulyatordan tələb olunan güc kiçikdir:
(2.8)
Burada:
(2.9 )
(2.1.1)
və - bazada modullayıcı sərəyanın və gərginlinin amplitudlarıdır.
Oyadici gərginliklə modulyasiya (AM modullanmiş rəqslərin gücləndiricisi) əsasən biryanzolaqlı RVQ-lərdə istifadə edilir və bu zaman modulyasiya xarakteristikasının xəttiliyinə xüsusi diqqət verilir. Gərginləşməmiş rejim seçilir:
÷0,95) . (2.1.2)
Tanzistorlu pillələrdə oyadıcı gərginlik dəyişdikcə suruşmə gərginliyi də dəyişir:
(2.1.3)
Bu halda kəsmə bucağı da dəyişəcəkdir. Onun sabit qalması üçün kombinə edilmiş sürüşmə gərginliyi dövrəsidən istifadə edirik. Ən əlverişli θ = 90° qiyməti olur, çünki bu zaman sürüşmə dövrəsi sadə, energetiki parametrlər optimal olur. Xəttiliyi artırmaq üçün MRG-nin ikitaktlı transformatorlu sxemlə qurulması daha məqsədə uyğundur.
|
| |
