196
-NIIAT E-6 yoki PRAF-2 asbobining tuzilishi shakli
a) optik kamera shakli:
b) farani tekshirishda asbobni o’rnatish shakli:
-Faranitekshirish va sozlash tartibi:
-O’t oldirish momentini o’rnatish ketma-ketligi.
-Xulosa:
5-TAJRIBA IShI
Mavzu: Avtomobillarning transmissiyasi agregatlariga TXK texnologiyasi:
Avtomobillarning ilashish muftasiga TXK texnologiyasi
1.Ishdan maqsad:
Avtomobillar ilashish muftalarining nosozliklarini
aniqlash, ularga TXK va T ni o’rganish.
2. Ishning mazmuni:
Laboratoriya ishi kafedra laboratoriya bazasida yoki ilg’or ATK larning birida o’tkaziladi.
Talabalar avtomobillarning turli xildagi ilashish muftalari nosozliklarini aniqlash, ularni diagnostika
qilish hamda TXK texnologiyasi va bu ishlarni bajarishda ishlatiladigan texnologik jihoz va
asboblar bilan tanishib ko’nikma hosil qiladilar.
3. Jihozlar:
1. Avtomobillar KAMAZ, ZiL, Otayo’l, Neksiya va h.k.
2. Ko’rish chuqurchasi.
3. Asboblar komplekti.
4. Ishni bajarish tartibi:
1.Ilashish muftasi va uning yuritmasini tashqi nazorat yo’li bilan texnik holatini aniqlash.
2.Ilashish muftasi tepkisining to’liq va erkin harakatlanish yo’lini aniqlash.
3.Ilashish muftasi yuritmasidan havoni chiqarish.
5. Umumiy ma’lumotlar
Avtomobil transmissiyasining asosiy agregatlaridan biri
ilashish muftasi hisoblanib, uning
ekspluatastiya jarayonida yuklanish ostida yaxshi ko’shilmaslik, to’liq ajralmaslik, birdaniga
qo’shilish, qizib ketish, taqillash va shovqin bilan ishlash kabi nosozliklarni uchratish mumkin.
Yuqorida keltirilgan nosozliklarni oldini olish maqsadida TXK va T ishlari bajariladi.
TXK
vaqtida tekshiruv nazorat, mahkamlash va sozlash ishlari bajariladi.
Nazorat yo’li bilan yuritmaning zichlikligi, bachokdagi suyuqlik sathi va agregatlarni
qotirilganligi tekshiriladi. Nazorat natijalariga ko’ra zichliklikni va qo’zg’almaslikni ta’minnlash
uchun mahkamlash ishlari bajariladi.
Sozlash yo’li bilan ilashish muftasi yuritmasi tepkisining to’liq harakatlanish yo’li
me’yoriga keltiriladi. To’liq harakatlanish yo’lini aniqlash uchun ilashish
muftasining tepkisi bilan
rul chambaragining pastki qismigacha bo’lgan masofa-A aniqlanadi, so’ngra tepki to’liq bosilib
yana masofa-V aniqlanadi. A va V masofalar orasidagi farq 130-136 mm bo’lishi kerak.
Agar bu
masofa me’yoridan farq qilsa, u holda sozlash ishlari bajariladi.
197
Tepki(30) ning to’liq harakatlanish yo’li 38-chegaralovchi gayka bo’shatilib, 37-tayanch
boltni burash bilan sozlanadi.
Tepkining erkin harakatlanish yo’li esa 58-chegaralovchi gayka bo’shatilib, 57-shtokning
uzunligini o’zgartirish bilan sozlanadi. Tepkining erkin yurish yo’li 8-15 mm oralig’ida bo’lishi
kerak.
Ilashish muftasining yuritmasidan havoni chiqarish asosan bosh yoki ishchi stilindrlarning
manjetlari almashtirilganda yoki yuritma quvuri germetiksizligini
bartaraf qilinganda amalga
oshiriladi.
Buning uchun ishchi stilindr chang va iflosliklardan tozalaniladi. Ilashish muftasi
yuritmasining suyuqlik quyish sig’imining qopqog’i
ochiladi va suyuqlik sathi tekshiriladi. Suyuqlik sathi
sig’imnin rezbali qismidan 15-20 mm. dan yoki ”min”
belgisidan past bo’lmasligi kerak. Ishchi stilindrning
chiqarish klapani (59) ning rezina qopqog’i olinib,
o’rniga rezina shlanga tiqiladi va bir uchi 1
/
3...1
/
2
hajmda tormoz suyuqligi to’ldirilgan shisha
idishga
tushuriladi. Yuritma tepkisi qarshilik sezilguncha, yahni
tepkining yurish yo’li o’zgarmagunga qadar tez-tez
bosib harakatlantiriladi, so’ngra
tepkini bosib turib
klapan 1
/
2...3
/
4 aylanaga buraladi va tepki ohirigacha
bosilgach klapan mahkamlanadi hamda tepki sekin
qo’yib yuboriladi. Bu holat shisha idishda havo
pufakchalari chiqmay qolguncha davom ettiriladi.
Operastiya vaqtida vaqti-vaqti bilan sig’imdagi tormoz
suyuqligi sathi tekshirilib va me’yoriga keltirib turiladi.
Nihoyat klapan qotirilib, shlanga echib olinadi.
