166
ham juda baland ovozda qo‘yilsa, u shovqinga aylanadi. Shovqin
inson asabiga va salomatligiga ta’sir ko‘rsatadi. Shu sababli shovqindan
asrash uchun tovush yutuvchi vositalardan foydalaniladi. Narsa va
vositalarning tovushni yutish xossasini belgilash uchun tovush yutish
koeffitsiyenti (
) deb ataluvchi kattalik kiritiladi.
– yutilgan tovush
energiyasining tushgan tovush energiyasiga nisbati bilan o‘lchanadi.
6-jadvalda
kattalikning turli materiallar uchun qiymati keltirilgan
(tovush chastotasi 500 Hz).
6-jadval
Material
G‘ishtdan qurilgan suvalmagan devor
Beton devor
Linoleum (0,5 sm qalinlikda)
Devorga qoqilgan faner
Deraza oynasi
Devorga osilgan gilam
Shishadan yasalgan paxta qatlami (9 sm)
0,03
0,02
0,03
0,06
0,03
0,21
0,51
Shovqinlarning inson salomatligiga salbiy ta’siri bo‘lganligidan,
ularni kamaytirish choralari ko‘rilmoqda. Masalan: Yevropa mam-
lakatlari shovqini ma’lum chegaradan oshadigan samolyotlarning
mamlakat hududida uchishi, aeroportlariga qo‘nishini taqiqlab qo‘ydi.
Binolarni loyihalashda ham tovush tarqalishiga e’tibor beriladi. Shu
sohani o‘rganadigan fan bo‘limi
