Kegl cc pechat indd

Download 1,85 Mb. Pdf ko'rish
bet	48/134
Sana	28.06.2024
Hajmi	1,85 Mb.
	#266146

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 134

Bog'liq
6-sinf fizika uzb

normal atmosfera bosimi
sifatida qabul qilingan. Uning qiymati 1 atm = 101325 Pa ga teng. Radio
yoki televideniyada ob-havo ma’lumotlari berilganda, atmosfera bosimini
mm. sim. ust.
larida ifodalab aytiladi. 1 Pa = 0,0075 mm.
·
sim.ust yoki 1
mm.sim.ust = 133,3 Pa.
Torrichelli o‘z tajribasida naychadagi simob ustunining ob-havo
o‘zgarishi bilan o‘zgarishiga e’tibor bergan. Bundan tashqari, atmosfera
bosimi balandlik ortishi bilan ham kamayib boradi. Uncha katta
bo‘lmagan balandliklarda har 12 m ko‘tarilganda, bosim 1 mm sim.
ust. ga kamayishi aniqlangan.
Atmosfera bosimini o‘lchaydigan asbobga
barometr
deyiladi. Torri-
chelli tajribasini simob o‘rniga boshqa suyuqlik bilan o‘tkazilsa nima
bo‘ladi? Boshqa suyuqliklarning zichligi simobnikidan ancha kichik
bo‘lganligidan, suyuqlik ustunining balandligi katta bo‘ladi. Shunday
suvli barometrda suyuqlik ustunining balandligi 10 m dan ko‘p bo‘ladi.
37-rasm.
38-rasm.
Atmosfera bosimiga nisbatan kattaroq yoki kichikroq bo
simlarni
o‘lchashda
manometrdan
foydalaniladi. Mano
metrlar suyuqlikli va
metalli bo‘ladi.
Suyuqlikda ishlaydigan oddiy manometr
U
ko‘rinishdagi naydan
iborat bo‘lib, uning yarmigacha suyuqlik quyiladi (37-rasm). Nayning
bir uchi ochiq, ikkinchisi esa bosimi o‘lchanadigan idishga rezina
shlang orqali ulanadi. Shlang uchiga silindr shaklida idish kiydirilib

67
yupqa rezina plyonka qoplanishi ham mumkin. Plyonkaga bosilsa,
naylardagi suyuqlik ustunlari farqi hosil bo‘ladi.
Metall manometrning asosiy elementi (1) yoy shaklidagi nay
bo‘lib, bir uchi berk (38-rasm). Ikkinchi uchi (4) jo‘mrak orqali
bosim o‘lchanadigan idishga tutashtirilgan. Jo‘mrak ochilganda nay
ichidagi bosim ortib egiladi. Egilish richag (5) va tishli g‘ildiraklar
(3) orqali strelkaga (2) beriladi.

Download 1,85 Mb.

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 134

Download 1,85 Mb.

Pdf ko'rish