|
Kirish bob. Turizm iqtisodiyotigа kirish
|
| bet | 81/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINAМон = (Зс * н% н) * 100,
қаерда н% н-режалаштирилган тежаш, %.
Смета қиймати ва режалаштирилган тежаш миқдорларининг мавжудлиги ишлаб чиқариш жараёнининг тўлиқ смета қийматини аниқлаш имконини беради.
Туристик ташкилотнинг умумий тахминий қиймати (Сс, пул.ед.) туристик хизматларни маълум вақт давомида Ққссиз сотишдан тушган даромад ва формула бўйича аниқланади:
Сс = Зс + Мон.
Сметанинг туристик ташкилотнинг меъёрий ҳужжати сифатида муҳимлигини таъкидлаш керак. Смета харажатларнинг умумий даражасини ва уларнинг динамикасини назорат қилиш имконини беради, шунингдек, ташкилотнинг ўзини ўзи таъминлаш даражасини кўрсатади. Бироқ, тахминий нархдан келиб чиқиб, харажатларнинг аниқ йўналиши ва ишлатилиш жойини аниқлаш мумкин эмас, бу улардан фойдаланиш самарадорлигини таҳлил қилишга, камайтириш захираларини аниқлашга имкон бермайди. Ва энг муҳими, смета элементлари асосида ишлаб чиқарилган маҳсулот ва хизматларнинг бирлик нархини аниқлаш мумкин эмас. Ушбу вазифалар ҳисоблаш йўли билан ҳал қилинади.
14.4. Харажатларни аниқлаш учун таннархни ҳисоблаш усули. Харажатларни ҳисоблаш умумий суммани акс эттирувчи ҳужжатдир
битта ҳисоб бирлигини ишлаб чиқариш учун ҳақиқий харажатлар ва харажатлар сметаси асосида тузилади.
Ҳисоблашнинг асосий босқичларини ажратиб кўрсатамиз:
1-барча ишлаб чиқарилган маҳсулотлар таннархини ҳисоблаш;
2- айрим турдаги маҳсулотлар (ишлар, хизматлар) таннархини аниқлаш. (бухгалтерия ҳисоби объектлари, ҳисоблаш объектлари);
3- маҳсулот бирлиги таннархини ҳисоблаш (калкуьляция бирлиги).
Ҳисоблаш натижаси туристик ташкилотнинг битта туристик маҳсулот/хизматни ишлаб чиқариш ва сотиш учун сарфлаган харажатларини акс эттирувчи ҳисоб бирлигининг бирлик таннархи ҳисобланади.
Умуман олганда, бирлик таннархи (Зед, пул бирлиги) қуйидаги формула билан аниқланади:
З эд \у003д Зс / Қ,
Бу ерда Қ - туристик маҳсулот ёки хизматлар ишлаб чиқариш ҳажми физик жиҳатдан.
Ҳисоблаш бирлиги туризмнинг бир қисми сифатида қараладиган ҳар бир соҳага хосдир. Шундай қилиб, меҳмонхоналар учун ҳисоблаш бирлиги жой-кун, ресторан учун - ўриндиқ ва бошқалар. Бу туризмнинг турли соҳаларида харажатларни ҳисоблашда ёндашувларнинг сезиларли даражада фарқланишига олиб келади. Бундан ташқари, туристик маҳсулот (хизмат) ишлаб чиқаришнинг умумий харажатларида алоҳида модданинг улушини кўрсатадиган бирлик харажатлари таркиби ўзгариб бормоқда. Шундай қилиб, туристик маҳсулот таннархининг таркибида максимал улушни туристик саёҳат доирасида хизматлар кўрсатувчи учинчи томон етказиб берувчи ташкилотларнинг хизматларига ҳақ тўлаш харажатлари эгаллайди.
Шунга қарамай, барча туризм ташкилотлари бир хил мақсадларни амалга ошириш учун ҳисоб-китоб қиладилар.
Ҳисоб-китоблар асосида таҳлил қилинади, захиралар аниқланади ва туристик маҳсулот ва хизматлар таннархини пасайтириш чора-тадбирлари ишлаб чиқилади. Пухта ишлаб чиқилган ҳисоб-китоб туристик маҳсулот ва хизматларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларини реал баҳолаш ва оқилона нарх белгилаш имконини беради.
|
| |
