|
Назорат саволлари ва топшириқлари
|
| bet | 79/90 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 0,57 Mb. | | #259141 |
Bog'liq ERKINOVA UMMIYA BURXONALIYEVA MADINAНазорат саволлари ва топшириқлари
1. Инвестиция тушунчасини беринг ва уларнинг туризм индустриясини ривожлантиришдаги аҳамиятини очиб беринг.
2. Капитал қўйилмаларнинг таркиби ва уни таҳлил қилиш усулларини айтиб беринг.
3. Туризмга қўйилган инвестисияларнинг иқтисодий самарадорлиги қандай баҳоланади?
4. Туризмдаги инвестисия жараёнларини тавсифлаб беринг, туризм бозорининг инвестиция муносабатлари иштирокчиларини номланг ва уларнинг ўзаро таъсирини тавсифланг.
5. Туризмга инвестиция ресурсларини жалб қилиш йўналишларини айтинг, уларнинг афзалликлари ва камчиликларини айтиб беринг. Т-Чарт график организаторидан фойдаланинг.
14-боб. ТУРИСТИК МАҲСУЛОТЛАР ВА ХИЗМАТЛАРНИНГ НАРХИ.
14.1. Харажат тушунчаси ва унинг иқтисодий функциялари.
14.2. Туристик хизматлар нархига киритилган харажатларнинг таркиби ва таснифи.
14.3. Харажат элементлари бўйича харажатларни аниқлаш.
14.4. Харажатларни аниқлаш учун ҳисоблаш усули.
14.1. Харажат тушунчаси ва унинг иқтисодий функциялари.
Туризм бизнеси бир қатор кўрсаткичлар билан тавсифланади. Асосий кўрсаткичлар харажат, нарх, даромад, фойда ва рентабелликдир. Туризм бизнесининг асосий кўрсаткичи харажатлардир.
Халқаро амалиётда харажатлар таннархи бўйича баҳоланади.
Туризмдаги таннарх - бу туристик маҳсулотлар ва хизматларни ишлаб чиқариш ва сотиш учун пул шаклида ифодаланган жорий харажатлар тўплами. Бу энг муҳим иқтисодий категория ва сифат кўрсаткичидир, чунки у туристик ташкилот ихтиёридаги барча ресурслардан фойдаланиш даражасини тавсифлайди.
Хизматлар қиймати (харажатлар) - бу пул шаклида ифодаланган хизматларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари. Улар ҳар бир циклда тушумдан қопланади. Масалан, меҳмонхона сотувга таклиф қилиши мумкин бўлган хизматлар сони уларни ишлаб чиқариш харажатлари даражасига ва бозорда сотиладиган нархга боғлиқ. Шундай қилиб, хизматларнинг нархи меҳмонхонанинг фойдаси ва рентабеллигига бевосита таъсир қилади ва табиий ресурслар, хом ашё, материаллар, ёқилғи, энергия, асосий воситалар, номоддий активлар, меҳнат ресурслари ва хизматларни кўрсатиш жараёнида фойдаланиладиган бошқа харажатлар сметасини акс эттиради.
Иқтисодий категория сифатида таннарх нархи туризмда бир қатор функцияларни бажаради:
туристик маҳсулот ва хизматларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларини ҳисобга олиш ва назорат қилиш имконини беради;
туристик ташкилотларнинг маҳсулотлари ва хизматларига нархларни шакллантириш , фойда ва рентабелликни аниқлаш учун асосдир;
мавжуд туристик ташкилотларни реконструкция қилиш, техник қайта жиҳозлаш ва кенгайтиришга реал инвестицияларни инвестициялашнинг мақсадга мувофиқлиги учун иқтисодий асос бўлиб хизмат қилади;
туристик ташкилотнинг мақбул имкониятларини аниқлашга имкон беради;
бошқарув қарорлари учун иқтисодий асос бўлиб хизмат қилади.
Ушбу функциялар туристик ташкилотларда харажатларни шакллантириш тартибининг аҳамияти тўғрисида хулоса қилишга имкон беради. Таннарх нархини шакллантириш ва харажатларни туристик маҳсулотлар ва хизматлар таннархига киритишга ваколатли ёндашув кўп жиҳатдан ташкилот фаолиятининг якуний молиявий натижасини белгилайди.
14.2. Туристик хизматлар нархига киритилган харажатларнинг таркиби ва таснифи.
Харажатларни гуруҳлаш тизими меҳмонхона саноатининг моддий, меҳнат ва молиявий ресурсларини тежаш захираларини аниқлаш, хизматлар нархини пасайтириш, рентабелликни ошириш, операцион (ишлаб чиқариш) дастагининг таъсирини аниқлаш ва унга асосланган фойдани кўпайтириш имконини беради.
Барча харажатлар бир неча гуруҳларга бўлинади:
-хизматларни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатлари;
- асосий ва айланма маблағларни кўпайтириш харажатлари;
-ижтимоий харажатлар;
Молиялаштириш манбаларига кўра, харажатлар хизматлар таннархига киритилганларга бўлинади ва фойда ҳисобига тўлдирилади.
Умуман олганда, харажатларни таснифлаш туристик корхона фаолиятини тезкор таҳлил қилиш учун зарурдир. Бугунги кунга келиб, уларни таснифлашда иккита асосий ёндашув мавжуд (14.1. расм).
|
| |
