|
Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
Pdf ko'rish
|
| bet | 93/209 | | Sana | 25.12.2023 | | Hajmi | 11,41 Mb. | | #128215 |
Bog'liq Internet tarmoqlari va xizmatlari (1)
17.2. 802.11 MAC Protokoli
Bazaviy stansiya kirish nuqtasi bilan bog’langanidan keyingina bazaviy
stansiya kadrlarni uzatish va qabul qilishni yo’lga qo’yishi mumkin. Bir nechta
stansiyalar bir vaqtning o’zida bitta kanaldan ma’lumot kadrlarini uzatishga urinib
ko’rishi mumkin. Buni muvofiqlashtirish uchun ko’p kirishli protokol kerak
bo’ladi. Bu yerda stansiya deyilganda kirish nuqtasi yoki simsiz stansiya
tushuniladi. Ko’p kirishli protokolning 3 xil turi mavjud: kanallarni kod bo’yicha
bo’lish usuli (CDMA), ixtiyoriy ulanish va navbatli ulanish. Ethernet
texnologiyasida ishlatilgan ixtiyoriy ko’p ulanishli protokoldan ilhomlangan holda
802.11 texnologiyasi ishlab chiquvchilari ham simsiz lokal tarmoqda ixtiyoriy
ulanishli protokolini tanlashdi. Ixtiyoriy ulanish protokolini ko’pincha
to’qnashuvlar ro’y bermaydigan CSMA yoki yanada qisqaroq qilib CSMA/CA
deyishadi. Xuddi Ethernetdagi CSMA/CD dagi kabi CSMA/CD so’zida
CSMAning kengaytmasi “Carrier Sense Multiple Access”, o’zbekchada “tashuvchi
nazorati bilan ko’p martali ulanish” degan ma’noni beradi. Bunda har bir stansiya
ma’lumot uzatishidan oldin kanalning bo’shligini tekshiradi, agar kanal band
bo’lsa, ma’lumotni uzatmay turadi. Ikkala Ethernet hamda 802.11
texnologiyalarida ham tashuvchi nazorati bilan ixtiyoriy ulanishli protokol
ishlatilishiga qaramasdan, bu MAC protokollar o’rtasida bir qancha farqlar bor.
Birinchidan, to’qnashuvlarni aniqlashni o’rniga, to’qnashuvlarni oldini olish
texnikasi qo’llaniladi. Ikkinchidan, kanalda bit xatoliklarni bo’lish ehtimolligi
yuqori bo’lganligi sababli, 802.11 protokoli (Ethernetga o’xshamagan holda) kanal
213
pog’onasida tasdiq/qayta uzatish (ARQ) sxemasidan foydalaniladi. Quyida biz
802.11 protokolining to’qnashuvlarni oldini olish va kanal pog’onasidagi tasdiq
sxemalarini ko’rib chiqamiz.
Ethernet va to’qnashuvlarni aniqlash algoritmi aloqa kanalining parametrlarini
analiz qiladi. Agar bir stansiya ma’lumot uzatayotgan vaqtda boshqa stansiya ham
ma’lumot uzatayotgan bo’lsa bizning stansiya ma’lumot uzatishni to’xtatib turadi
va ixtiyoriy kichik vaqtdan so’ng yana uzatib ko’radi. 802.3 Ethernet protokolidan
farqli ravishda, 802.11 MAC protokoli to’qnashuvlarni aniqlash algoritmlaridan
foydalanmaydi. Bunga 2 ta asosiy sabab bor:
To’qnashuvlarni aniqlash qobiliyati ma’lumotlarni bir vaqtning o’zida
uzatish hamda qabul qilish imkoniyatini beradi. Qabul qilinuvchi signal
uzatiluvchi
signalga
qaraganda
anchagina
kuchsiz.
Shu
sababli
to’qnashuvlarni aniqlovchi qurilmaning qo’shish iqtisodiy jihatdan
qimmatga tushadi.
Agarda adapter bir vaqtda ma’lumot uzatib qabul qilgan taqdirda ham,
bunday adapter barcha to’qnashuvlarni yashirin ma’lumot uzatuvchi hamda
signal so’nishi muammolari sababli aniqlay olmagan bo’lar edi.
802.11 simsiz lokal tarmoqlari to’qnashuvlarni aniqlamaganligi uchun
stansiya ma’lumotlar kadrini to’laligicha uzatadi. Boshqacha qilib aytganda
stansiya ishga tushgandan keyin ortga yo’l yo’q. Ko’pchilik taxmin qilganidek,
kadrlarni uzatishda (asosan uzun bo’lgan kadrlarni) signal buzilish ehtimolligi
oshib, protokol unumdorligi kamayadi. To’qnashuv ehtimolligini kamaytirish
uchun bir nechta texnologiyalar qo’llaniladi. Bularni biz yaqinda ko’rib o’tamiz.
To’qnashuvlarni oldini olishni muhokama qilishdan oldin, 802.11
tarmoqlarda kanal pog’onasining tasdiqlash sxemasini ko’rib o’tamiz. simsiz lokal
tarmoqqa ulangan stansiya uzatgan kadr bir nechta sabablarga ko’ra manzilga yetib
bormasligi mumkin. Omadsiz uzatishlarni to’g’rilash maqsadida 802.11 MAC
protokoli kanal pog’onasida tasdiqlashni qo’llaydi. 17.-rasmda ko’rsatilganidek,
stansiya signalni qabul qiladi, davriy nazorat kodi bilan uni tekshiradi (CRC),
214
undan so’ng ozgina vaqt – qisqa kadrlararo oraliq vaqt kutadi (Short Inter-frame
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti
|
