Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

220 
da, simli LAN ga qaraganda ko’proq bit xatoliklar yuzaga keladi. Shu bois CRC bu 
yerda ko’proq foyda beradi.
Har biri 6 baytli MAC adreslarni o’z ichiga olgan to’rtta adres maydoni 
borligi balki bu texnologiyaning eng katta farqi bo’lishi mumkin. Nima uchun 
to’rtta adres maydoni kerak? Nahotki uzatuvchining va qabul qiluvchining MAC 
adreslarining o’zi yetarli bo’lmasa? Axir Ethernet texnologiyasida shuning o’zi 
yetarli ediku! Bu yerda uchta adres maydoni tarmoqlararo moslashuv uchun, 
aniqroq qilib aytganda tarmoq pog’onasidagi datagrammani simsiz stansiyadan 
kirish nuqtasi orqali marshrutizator interfeysiga uzatish uchun kerak bo’ladi. 
To’rtinchi adres kirish nuqtasi kadrlarni bir xil turdagi tarmoq rejimida uzatganda 
kerak bo’ladi. Biz infrastrukturali tarmoqlarni muhokama qilayotgan ekanmiz, 
faqat dastlabki uchta adres maydonlarini ko’rib chiqamiz. 802.11 standartida bu 
uchta adres maydoni quyidagicha aniqlangan: 

Adres 2 – ma’lumotlar kadrini uzatayotgan stansiyaning MAC adresi. 
Shuning uchun biror stansiya ma’lumot uzatayotgan bo’lsa, uning adresi 2 
maydonga yoziladi. Agar kirish nuqtasi kadrni uzatayotgan bo’lsa, demak 
kirish nuqtasining MAC adresi 2-maydonga yoziladi. 

Adres 1 – bu ma’lumot yetib borishi kerak bo’lgan stansiyaning MAC 
adresi. Shuning uchun simsiz stansiya kadrni uzatayotgan bo’lsa, adres 1 
maydonida qabul qiluvchining kirish nuqtasi MAC adresi yoziladi. Mos 
ravishda kirish nuqtasi ma’lumotni uzatayotgan bo’lsa, adres 1 da qabul 
qiluvchi stansiyaning MAC adresi yozilgan bo’ladi.

Adres 3 ni tushunish uchun asosiy ximatlar yig’indisi (BSS) nima ekanligini 
esga olaylik. Bunda kirish nuqtasi va simsiz stansiyalardan stansiyalardan 
tashkil topgan podset boshqa podsetga biror marshrutizator orqali ulangan. 
Adres 3 da shu marshrutizatorning MAC adresi yoziladi.
Adres 3 ning nimaga kerakligini yaxshiroq tushunish uchun 17.7-rasmda 
keltirilgan tarmoqlarni ko’rib chiqsak. Bu rasmda biz bir nechta simsiz 

221 
stansiyalarga xizmat ko’rsatuvchi ikkita kirish nuqtasi berilgan. Ikkala kirish 
nuqtasi ham marshrutizator orqali internetga ulangan. Biz bir narsani yodda 
saqlashimiz kerak, kirish nuqtasi kanal pog’onasi elementi bo’lganligi uchun IP 
adres bilan ishlamaydi. Endi tasavvur qilib ko’raylik, M1 marshrutizator 
interfeysidan 
X1 
simsiz 
stansiyaga 
datagrammani 
uzatishi 
kerak. 
Marshrutizator bu oraliqda kirish nuqtasi borligini bilmaydi. Marshrutizator 
tomonidan qaraydigan bo’lsak, X1 bu to’g’ridan-to’g’ri marshrutizatorga 
ulangan xost.

Lokal Ethernet tarmoqda bo’lgani uchun marshrutizator X1 ning MAC 
adresini aniqlash uchun ARP protokolini qo’llaydi. X1 ning MAC adresini 
olgandan keyin marshrutizatorning M1 interfeysi datagrammani Ethernet 
kadrida inkapsulyatsiya qiladi. Bu kadrning uzatuvchi adres maydoni M1 
interfeysning MAC adresi, qabul qiluvchi adres maydonida esa X1 xostning 
MAC adresi yozilgan bo’ladi. 

Ethernet 802.3 kadr kirish nuqtasiga yetib kelganda, simsiz kanaldan 
ma’lumot uzatish uchun kirish nuqtasi uni 802.11 kadrga o’zgartiradi. Kirish 
nuqtasi adres 1 va 2 ni yuqorida aytib o’tilganidek o’zining va X1 ning 
MAC adreslari bilan to’ldiradi. Adres 3 maydoniga esa kirish nuqtasi 
marshrutizatorning M1 interfeysi MAC adresini yozadi.

222 
17.7-rasm. 802.11 kadrlarida adres maydoninig qo’llanilishi: X1 dan M1 
ga kadrlarni jo’natish 
Endi X1 xost marshrutizatorga javob berish holatini ko’rib chiqaylik. Bunda 
datagramma X1 dan M1 ga uzatiladi. Stansiya X1 802.11 kadrini hosil qiladi, 
adres 1 va 2 ni mos ravishda o’zining va kirish nuqtasining MAC adresi bilan 
to’ldiradi. Adres 3 ga marshrutizatorning M1 interfeysi MAC adresi yoziladi.

802.11 kadr kirish nuqtasiga yetib kelganda u Ethernet kadrga o’zgartiriladi. 
Uzatuvchi adres maydonida X1 ning MAC adresi, qabul qiluvchi adres 
maydonida esa marshrutizatorning M1 interfeysi MAC adresi yoziladi. 
Shunday qilib adres 3 Ethernet kadrini hosil qilishda marshrutizatorning 
adresini aniqlashtirib beradi.
Shuni aytib o’tish kerakki, adres 3 maydoni tarmoqlararo aloqani tashkil qilishda 
katta ahamiyat kasb etadi. 

Download 11,41 Mb.