Amerika Qo‘shma Shtatlari, Buyuk
Britaniya va Germaniya bo‘ladi. Qo‘shma Shtatlar 3D texnologiyasini joriy etish
bo‘yicha pionerlardan biri bo‘lib, 3D texnologiyalari bozorining muhim katta
ulushini
egallashi
kutilmoqda.
Bundan tashqari, organ va to‗qimalar
transplantatsiyasiga olib keladigan surunkali kasalliklar sonining ortib borayotgani va
organ donorlarining cheklangan soni bozorning o‗sishiga turtki bo‗lgan asosiy
omillardandir. Sog‗liqni saqlash sohasida 3D bosib chiqarish uchun keng ko‗lamli
spektrlar mavjud, ya‗ni bular stomatologiyadagi qoliplardan tortib protezlash va
murakkab operatsiyalar uchun 3D bosilgan modellargacha.
3D texnologiyalaridan foydalanish deganda, quyidagi mahsulotlar: 3D
sensorlar, 3D integral mikrosxemalar, 3D tranzistorlar, 3D printer, 3D o‗yinlar va
boshqa 3D modellardan foydalanish tushuniladi. Ularning ilg‗or vizual effektlari,
animatsiyalari va grafik imkoniyatlaridan foydalanish tufayli sog‗liqni saqlash, media,
ta‗lim, ishlab chiqarish, avtomobilsozlik va boshqa shu kabi turli sohalarda tez
mashhurlikka
erishmoqda.
Ularning
yuqori
texnologiyalari
natijasida
3D
texnologiyasini qabul qilishi
Tezlashdi,
bu
esa
bozorni
oshirishi
mumkin.
3D
modellashtirish
texnologiyasidan foydalanish mumkin bo‗lgan sohalar ro‗yxati tugamaydi, bu
texnologiyaning imkoniyatlari cheksizdir. Bundan tashqari, nafaqat texnologiyaning
mashhurligiga, balki uning ta‗siri ostida ishlab chiqarish, bir qator biznes jarayonlar va
jahon iqtisodiyoti qanday o‗zgarishiga ham e‗tibor qaratish lozim. Demak, dunyo
tendensiyasi bo‗yicha asosiy sohalardagi 3D texnologiyaning o‗rnini ko‗rib chiqamiz.
3D texnologiyasi barcha talablarga javob beradigan va ulkan potensialga ega
bo‗lgan ta‗lim texnologiyalarining zamonaviy yo‗nalishidir. 3D texnologiyalar
maktablarda ham, oliy o‗quv yurtlarida ham o‗quv jarayonining ajralmas qismiga
aylanishi kerak. Ushbu texnologiya odatiy darslar va darsdan tashqari mashg‗ulotlarni
yangicha uslubda olib borish, o‗quv jarayonini samarali, qiziqarli va vizual hajmli
qilish imkonini beradi. Masalan:
•
Geografiya – hududni 3D modellashtirish va vizuallashtirish uchun;
•
Tarix – arxeologik topilmalar va qadimiy qoldiqlar, tarixiy voqealar va
boshqalarni modellashtirish uchun;
•
Anatomiya – tananing va organlarning alohida qismlarini modellashtirish
uchun;
•
Biologiya va kimyo – to‗liq rangli molekulyar modellarni yaratish, DNK
zanjirlarini, elektr zaryadini yoki atom tuzilishini vizual tarzda namoyish qilish
qobiliyati;
•
Informatika – bunda ―Modellashtirish‖ bo‗limi eng muhimlaridan biri
hisoblanadi. 3D texnologiyalari tibbiyotda haqiqiy inqilobni amalga oshirdi.
Bemorlarga sifatli
Xizmat ko‗rsatish, ehtiyojlarga qarab tezroq davolash uchun nafaqat 3D bosib
chiqarish va 3D skanerlash, balki 3D modellashtirishdan ham foydalanish bo‗ldi. Va
natijada, bularning barchasi faqat bitta muhim maqsadni ko‗zlaydi – inson hayoti
sifatini sezilarli darajada yaxshilash, ayniqsa, bir qator sabablarga ko‗ra imkoniyati
cheklanganlar uchun. Yangi texnologiyalar organlar va suyaklar modellarini yasash,
3D modellarni yaratish va protezlar, implantlar, jarrohlik shablonlari, ortopedik
stelkalar va boshqa mahsulotlarni yuqori aniqlikdagi 3D printer yordamida bosib
chiqarish imkonini beradi. 3D modellashtirish sohasidagi tibbiyotning eng faol
tarmoqlari kosmetologiya, plastik jarrohlik va protezlashdir. Vizualizatsiya
davolashning eng yaxshi variantlari yoki o‗zgarishlarini tanlash, o‗zgarishlar va
ularning maqsadga muvofiqligini dastlabki baholash imkonini beradi. Protezlashda 3D
modellashtirishsiz iloj yo‗q. Bundan tashqari, masshtabdan qat‗I nazar, u kichik tish
koronkasimi yoki butun ekzoskeletmi, 3D modellashtirish barcha ishni tez bajarish va
tayyor mahsulotni iloji boricha individuallashtirish imkonini beradi. Ya‗ni, bu dizayn
bosqichida ham bemorning anatomik xususiyatlari va ehtiyojlarini iloji boricha
hisobga olishini anglatadi. Erishilgan natijalardan eng kattasi : Isroillik olimlar
3Dprinterda qon tomirlari vaHujayralaridan iborat inson yuragi yaratganlari.
Tadqiqotchilar fikriga ko‗ra, u miniatyurada qilingan, ammo xuddi shu texnologiya
oddiy o‗lchamdagi yurakni chop etish uchun ishlatilishi mumkin. Bosib chiqarilgan
organ yurak-qon tomir Mushaklarining ildiz hujayralariga aylantirilgan, so‗ngra
biriktiruvchi to‗qima bilan aralashgan va 3D printerga joylashtirilgan bemorning yog‗
hujayralaridan iborat.
Laboratoriyada yaratilgan yurak qisqarib-kengayishi mumkin, ammo hozircha u
qonni hayday olmaydi.
3D bosib chiqarishga bo‗lgan talab mashinasozlikning ham rivojlanishiga olib
keldi. Avtomobil sanoatining eng yirik xalqaro vakillari muntazam ravishda 3D-
printerlarda ehtiyot qismlarni chop etishadi, 3D-skanerlar yordamida mahsulot sifatini
tekshirishadi. Avtomobil sanoati yangi avtomobil modellari prototiplarini yaratish
uchun 3D-printerdan foydalanmoqda. Shuningdek, u aviatsiya sanoatida ehtiyot
qismlar va ehtiyot qismlar ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.
3D texnologiyalari bugungi kunda qurilish va arxitekturadagi turli
muammolarni hal qilib, loyihalash jarayonini tezlashtirish va soddalashtirish imkonini
beradi. Arxitektura va qurilish loyihalarida 3D printer har qanday arxitektura
loyihalarining real va aniq modellarini tezda yaratish imkonini beradi. Har qanday
deganda, me‗moriy konstruksiyadan tortib, hattoki uygacha yaratish mumkin. Xorijda
3D- texnologiyalardan foydalanishga asoslangan ob‗ektlarni qurish qurilmasi ishlab
chiqilgan bo‗lib, u avtomatlashtirilgan rejimda bir kunda 250 kvadrat metr maydonga
ega xonani qura oladi. Bundan tashqari 3D lazerli skaner Parijning o‗rta asr
arxitekturasi Notr-Dam de Pari ni tiklashga yordam bermoqda. Ma‗lumot uchun bu
asar 2019-yil yonib ketgandi.
|
