- 5 “A’lo”: amaliy faoliyatni to‘g‘ri bajarilishi (manipulyatsiyalar, modellar,
ko‘nikmalar va hokazo) 90-100% ga bajarish;
- 4 “Yaxshi”: amaliy faoliyatni (manipulyatsiyalar, modellar, ko‘nikmalar va
boshqalarni) bajarish algoritmiga muvofiq 75-89 foizga bajarish;
- 3 “Qoniqarli”: amaliy faoliyatni bajarish algoritmiga muvofiq talab qilinadigan
ish turlarini (manipulyatsiyalar, modellar, ko‘nikmalar va h.k) 60-74 foizga bajarish;
2 “Qoniqarsiz”: kerakli ish turlarini algoritmini bajarish ketma-ketligini sezilarli
darajada buzilishi, amaliyot davomida topshiriqlarni to‘g‘ri bajarishga intilmaslik;
- kerakli ish turlarini bajarish algoritmini qo‘pol ravishda buzgan holda (60% dan past)
ish turlarini (manipulyatsiyalar, modellar, ko‘nikmalar va boshqalar) bajarish.
YORIQNOMALI TEXNOLOGIK XARITA
Kasb kodi va nomi: 50610401 Kompyuter injiniringi.
O’quv amaliyoti nomi: Kompyuter tarmoqlari va tizimlarini sozlash, boshqarish
Amaliy mashg’ulot №10 Linux OS bilan ishlash
Amaliy mashg’ulotning maqsadi: O`quvchilarning bilim va ko`nikmalarini rivojlantirish. Kompyuterdan
foydalanishni o`rgatish.
Faoliyat
turi
Asbob-
uskuna,moslama,
materiallar
Rasmlar, eskizlar va chizmalar
Bajariladigan ishlar
ketma-ketligi
Xavfsizlik
texnikasi
Elektr jixozlari,
stabilizator, UPS
qurilmasi va pilotlar
Kompyuterdan foydalanishda
texnika
xavfsizligi
qoidalariga
rioya
qilish,
sanitariya
gigiyena
qoidalarini
tushuntirish,
Linux serverini o‘rnatish
h
aqida
tushunchaga
ega
bo’lish.
Yong’in
xavfsizligi
O’t o’chirish
vositalari
Yong’in
xavfsizligi
qoidalariga
amal
qilish,
Linux OSni bilib olish.
Elektr
xavfsizligi
Elektr jixozlari,
stabilizator, UPS
qurilmasi va pilotlar
Kompyuterlar
qanday
kuchlanishda
ishlashini
o’rgatish, qo’llar nam
bo’lgan holda uskunalarni
elektr manbaiga ulash yoki
ajratish taqiqlanadi, Linux
OS bilan ishlash
haqida
tushunchaga ega bo’lish.
“Tasdiqlayman”
K.T.I.B.D.O’_______F.Ataboyev
Guruh
20
Sana
Mavzu: Tarmoq xizmatlarini sozlash
O’quv mashg’ulotida ta'lim tеxnologiyasi modеli
Vaqt: 240 daqiqa
Talabalar soni 12-30 nafar
O‘quv mashg‘ulotining shakli va turi
Maxsus xonada o’tkaziladigan
mashg’ulot
O‘quv mashg‘ulotning tuzilishi
1. Tarmoq xizmatlari haqida tushuncha
2. Server tushunchasi
3. Mijoz tushunchasi
O‘quv mashg‘uloti maqsadi:
O`quvchilarning bilim va
ko`nikmalarini rivojlantirish.
Kompyuterdan foydalanishni o`rgatish
Kutilayotgan natija:
Tarmoq xizmatlarini sozlash haqida
bilimga ega bo’ladi
Pеdagogik vazifalar:
-
Tarmoq xizmatlarini tushunchasi bilan
tanishtiradi;
- Server tushunchasini tasniflaydi;
- Mijoz haqida tushuntiradi;
-Reja bo’yicha yangi bilimlarni yoritib
beradi.
O’quv faoliyati natijalari:
- Tarmoq xizmatlarini tushunchasini
tinglaydilar va zarur bo’lsa yozib
boradilar;
- Server tushunchasini bo’yicha olgan
bilimlarini tasniflaydilar;
- Mijoz haqida tushunchasini aytib
beradilar.
Ta'lim usullari
Tushuntirish, namoyish mеtodi, tеzkor-
so‘rov javob
Ta'lim shakli
Guruhlarda ishlash
Ta'lim vositalari
Yo`riqnoma, mavzuga oid yordamchi
ta’lim vositalari namunalar,
videoproyektor,
kompyuter
Ta'lim bеrish sharoiti
Kompyuter va ko`rgazmali vositalar
Monitoring va baholash
Amaliy topshiriq
O’quv amaliyotining texnologik xaritasi
Ish bosqich
lari va vaqti
Faoliyat mazmuni
Ta’lim beruvchi
Ta’lim oluvchilar
Mavzuga
kirish
(20 daq)
Tashkiliy qism:
1.O’quvchilarning davomatini tekshirish.
2.O’quvchilarning mashg’ulotga tayyor-
garligini nazorat qiladi.
3.
Mavzu
nomi,rejasi,
maqsad
va
kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi.
4. Baholash mezonlari bilan tanishtiradi.
5. O’quvchilarni mehnat muhofazasi va
texnika
xavfsizligi,
sanitariya-gigiena
qoidalari bilan tanishtiradi.
Mashg’ulotga
tayyorgarlik ko’radi.
Amaliyotga xavfsizlik
texnikasi, sanitariya va
gigiyena talablariga
rioya qilgan holda
maxsus kiyimda
bo’ladi. Xavfsizlik
texnikasi jurnaliga imzo
qo’yadi. Tinglaydi.
Asosiy
bosqich
(200 daq)
I bosqich. Kirish yo`riqnoma (20 daq.)
O’quvchilarni bilimini faollashtirish:
1. Har bir o’quvchining nazariy bilimlarini
baholash uchun test savollarini tarqatadi.
2.Tеzkor-so‘rov
javob
orqali
tayanch
bilimlarni aniqlaydi.
Yangi mavzu bayoni:
1. Tarmoq xizmatlari haqida tushuncha
2. Server tushunchasi
3. Mijoz tushunchasi
II bosqich. Joriy instuktaji (160 daq.)
Yangi mavzu bo’yicha amaliy mashq
bajarish:
O`qituvchi кuzatuvchi sifatida ishtiroк еtadi.
Ishlayotgan o’quvchilarni nazorat qiladi va
bo’sh o’zlashtiruvchi o’quvchilarga amaliy
yordam beradi
Vazifani
bajarishda
o’quvchilarda
кo’niкmalarni shaкllanishiga е`tibor qaratadi
III bosqich.Yakuniy yo`riqnoma (20 daq.)
1.Baholash mezoni asosida o’quvchining
o’zlashtirish darajalarini baholaydi.
2.Har bir o’quvchi bajargan ishlarni qabul
qiladi
va
yakun
yasaydi.
Bajarilgan
ishlardagi
yutuq
va
kamchiliklarni
ko’rsatadi.
Savollarga javob beradi.
O`qituvchi bajarayotgan
ishni diqqat bilan
kuzatadi, tinglaydi,
yozib oladi.
Berilgan topshiriqning
maqsad va vazifalari
yozib olinadi.
Har bir ish joyida
berilgan yo’l-yo’riq
xaritasini o’rganadilar
va amaliy bajaradilar.
Vazifani mustaqil
bajaradilar.
Yo’l qo’ygan xatolarni
to’g’rilaydi.
Bajargan ishlarni
topshiradi. Usta bergan
ko’rsatamlarni oladi. Ish
joyini tartibga keltiradi.
Yakuniy
bosqich
(20 daq)
Baholarni e’lon qiladi, kelgusi mashg’ulot
mavzusi bilan tanishtirib, uyga vazifa va uni
bajarish uchun tavsiyalar beradi.
Baholarni eshitadi.
Uy vazifasini daftarga
yozib oladi.
11-Mavzu: Tarmoq xizmatlarini sozlash
Reja:
1. Tarmoq xizmatlari haqida tushuncha
2. Server tushunchasi
3. Mijoz tushunchasi
Tarmoq orqali kompyuter resurslariga kirish huquqini beradigan OTning serverlari
va mijoz qismlari tarmoq xizmati deb nomlanadi. Yuqoridagi misolda, OT-ning mijoz
va server qismi bo'lib, ular tarmoq orqali kompyuter fayl tizimiga kirishni
ta'minlaydigan fayl xizmatini shakllantiradi.
Aytishlaricha, tarmoq xizmati tarmoq foydalanuvchilarini ba'zi xizmatlarni taqdim
etadi. Ushbu xizmatlar ba'zan tarmoq xizmati deb ataladi (ingliz tilida so'zlashadigan
atamadan "xizmat"). Shuni ta'kidlash kerakki, texnik adabiyotda ushbu atama "xizmat"
deb tarjima qilinadi va ikkala "xizmat" va "xizmat" sifatida. Garchi belgilangan shartlar
ba'zan sinonim sifatida ishlatilsa-da, ba'zi hollarda, ushbu atamalarning qiymatidagi farq
juda muhimdir. Keyinchalik matnda "Xizmat" doirasida biz ba'zi xizmatlarni amalga
oshiradigan tarmoq tarkibiy qismini va "xizmat" komponentini tushunamiz va ushbu
xizmat tomonidan taqdim etilayotgan xizmatlarning tavsifi. Shunday qilib, Xizmat
iste'mol xizmatlari va xizmat ko'rsatuvchi provayder o'rtasidagi interfeysdir.
1-rasm
2-rasm
Har bir xizmatning ma'lum bir turdagi tarmoq resurslari va / yoki ushbu resurslarga
kirishning ma'lum bir usuli bilan bog'liq. Masalan, bosmaxonada tarmoq
foydalanuvchilari umumiy tarmoqli printerlarga kirishni ta'minlaydi va bosma xizmatni
taqdim
etadi
va
pochta
xizmati
tarmoqqa
axborot
manbaiga
kirishni
ta'minlaydi. elektron pochta xabarlari. Resurslarga kirish usuli boshqacha, masalan,
xizmat masofadan
kirish -
U
foydalanuvchilarga
taqdim
etadi kompyuter
tarmog'i Telefon kanallari orqali barcha manbalariga kirish. Printer kabi maxsus
manbaga masofadan olish imkoniyatiga ega bo'lish uchun masofadan kirish xizmati
chop etish xizmati bilan o'zaro bog'liq. Tarmoq foydalanuvchilari uchun eng muhimi
fayl xizmati va bosma xizmat.
Tarmoq xizmatlari orasida siz oddiy foydalanuvchiga, balki ma'murga e'tibor
bermaydiganlarni tanlashingiz mumkin. Bunday xizmatlar tarmoqni tashkil qilish uchun
ishlatiladi. Masalan, Novell Netware 3.x operatsion tizimining batareyali xizmati
ma'murga ushbu OS ishlayotgan kompyuterdan kompyuter foydalanuvchilari
ma'lumotlariga ega bo'lishiga imkon beradi. Ko'proq progressiv ma'lumotnoma,
boshqacha, boshqa barcha tarmoq foydalanuvchilari, balki barcha dasturiy ta'minot va
apparat komponentlari haqida ham ma'lumot bazasini yaratish uchun mo'ljallangan
yondashuvdir. Novell va ARTETRATAL SPS ko'pincha Banyanning Roman va
Streettalter kompaniyasining NDS-nds sifatida beriladi. Xizmat ma'muriga taqdim
etadigan tarmoq xizmatlarining boshqa namunalari - bu sizga tarmoq trafigini,
xavfsizlik xizmatini, xususan, mantiqiy kirish protsedurasini amalga oshirish imkonini
beradigan tarmoq monitoring xizmati. Parolni tekshirish, xizmat zaxira nusxasi va
arxivlash. Boy xizmat ko'rsatish to'plamidan qancha foydalanuvchilar foydalanish
tizimini taklif etadi, foydalanuvchilar va tarmoq ma'murlari tarmoq OSning umumiy
soniga bog'liq.
Tarmoq xizmatlari ularning tabiatiga ko'ra mijoz-server tizimidir. Har qanday
narsani amalga oshirishda tarmoq xizmati Tabiiyki, so'rovlar manbai (Mijoz) va
so'rovlar (Server), keyin har qanday tarmoq xizmati har qanday tarmoq xizmatida ikkita
assimetrik qismlarni o'z ichiga oladi - Mijoz va server. Tarmoq xizmati operatsion
tizimda yoki ikkalasi ham (mijoz va server) qismlarida yoki faqat bittasida tasvirlangan.
| 