Ko’p portli kompyuterlar yordamida texnologik jarayonlarni boshqarish tizimini loyihalash




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet13/26
Sana28.06.2024
Hajmi1,47 Mb.
#266165
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   26
Kompyuter asosli MTI
Quyidagi 2.11-rasmda umumiy mo‘ljallangan kompyuter asosli MTI 
ko‘rsatilgan, operator stansiyasi bilan mahalliy tarmoqda bog‘lanish uchun 
Ethernet aloqa interfeysi bilan, shuningdek geografik taqsimlangan kontrollerlar 
bilan masofaviy bog‘lanish uchun ketma-ket aloqa interfeysi bilan jixozlangan. 
Dastur yozilgan xotira mahalliy hamda masofaviy aloqa tarmog‘i va kontroller 
asosli MTI ham ushbu tizimda mavjud.


31 
 


32 
3-BOB: 
Ko’p portli kompyuterlar yordamida texnologik 
jarayonlarni boshqarish tizimini loyihalash
 
3.1 Avtomatik rostlash tizimini hisoblash 
Avtomatik boqarish tizimi bu qurilma, o’lchovchi priborlar, rostlagich va 
ijrochi qurilmato’plamidan iborat bo’lib, ularni tizim sifatida yeg’ganda ma’lum 
qoidalarga rioya qilish kerak. Tizimni yeg’gandan so’ng rostlagich koeffitsienlarini 
tanlash 
kerak, 
bu 
tanlovni 
tizimni 
optimallashtirish 
yoki 
rostlagich 
koeffitsientlarini optimal rejimini xisoblash deyiladi. ABT –hisoblash deganda 
asosiy maqsad chiqish qiymatini biror talab etilgan kattalikda ushlab turish degani, 
biror parametrni kerakli qiymatda ushlab turish, ya’ni uni boshqarish demakdir. 
Boshqarishning boshqarishning asosiy vazifasi tizimga ta’sir etayotgan kutilmagan 
g’alayonlar ta’sirini tezlik bilan yo’qqa chiqarishdir. Bu jarayonni tashkil etish 
uchun rostligich ishlatiladi.
3.1-jadval 











T, sek 


10 
15 
20 
25 
30 
35 
40 
45 
T
1
856 
865 870 875 882 886 890 894 893 896 
T
2
858 857 863 869 874 882 888 892 900 902 
T
3
854 858 863 868 876 882 886 891 898 902 
Tcp 
856 862 866 870 874 878 887 893 895 900 
Rostlagich unumli va maqsadli ishlashi uchun uning koeffitsientlari (Kr, Ti, 
Td va x.k.) qiymatini to’g’ri tanlash kerak. Hozirgi kunda bu ABT blok sxemasini 
kompyuterda MATLAB yordamida yechish mumkin. Bu sxema ko’rilayotgan 


33 
tizimni to’la akslantirishi uchun tizim ob’ektini (qurilmani) o’tish funktsiyasini 
bilishimiz kerak. Qurilma o’tish funktsiyasi w(k) topish uchun SHGK oldingi 
yillardagi axborotdan kerakli qiymatlarni oldimva tabl. 3.1. jamladim. tablitsasini 
yozib olamiz. 
Bu qiymatlar asosida bitta tekislangan o’tish grafigini quyidagi formula 
yordamida aniqlaymiz. 


)
2
(
)
1
(
4
)
(
6
)
1
(
4
)
2
(
12
1
)
(
)
(










i
h
i
h
i
h
i
h
i
h
i
h
i
h
c





;
)
4
(
)
3
(
4
)
2
(
6
)
1
(
4
)
0
(
12
1
)
3
(
)
2
(
3
)
1
(
3
)
0
(
5
1
)
0
(
)
0
(
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
c











 

;
)
4
(
)
3
(
4
)
2
(
6
)
1
(
4
)
0
(
7
1
)
3
(
)
2
(
3
)
1
(
3
)
0
(
5
2
)
1
(
)
1
(
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
h
c














;
)
(
)
1
(
4
)
2
(
6
)
3
(
4
)
4
(
7
1
)
(
)
1
(
3
)
2
(
3
)
3
(
5
2
)
1
(
)
1
(
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
c






















)].
(
)
1
(
4
)
2
(
6
)
3
(
4
)
4
(
[
12
1
)
(
)
1
(
3
)
2
(
3
)
3
(
5
1
)
(
)
(
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
n
h
c


















. Olingan tajriba, qurilma o’tish jarayoni chizmasi asosida xulasa qilishimiz 
mumkinki, qurilma birinchi darajali aperiodik zveno [ 12 ]. 
Qurilmaning diffrentsial tenglama ko’rinishida ifodalash mumkin. 
W(p) = T
0
dt
dy
+ y = kx
Boshqarish tizimlarida komptorlar ishlatilayotgani uchun qurilma 
modelini uzatuvchi funktsiya orqal belgilayman[ 12 ].
W( p) =
1


T
k
O’tish funktsiyadagi k va T
o
koeffitsienlarni rasm.9 yordamida aniqlayman 



34 
Bu koeffitsientni topish usuli adabiyotlarda ko’rsatilgan [12,13]. 
Koeffitsientlarning ыiymatini topish uchen ыurilma щtish jarayoni chizmasi (s)
foydalanaman. S – chizma ning eng o’zgaruvchan nuqtasiga urinma o’tkazaman.
Qurilmaning kuchaytirish koeffitsientini
7
100
*
850
850
900







Fп
Fпо
Тжо
Тж
х
у
K
p
= 0.85. 
K
p
= 0.85 
Uzatish (razgon) vaqti Quyidagi fomula yordamida aniqlayman. 
85
.
0
5
.
3


k
Твd
Tu
= 4.2 
3.1-Rasm. Qurilmaning o’tish funktsiya chizmasi. 


35 
O’tish funktsiyasi 
W(p) =
 
1
2
.
4
85
.
0

р
 
Endi boshqarish tizimi uchun rostlagich tanlayman, proportsional –integral
rostlagich tanlayman, uning o’tish funktsiyasi 
W(p) = kp + 1/ T


Rostlagichning Kr va T
p
koffitsientlarini qiymatini aniqlash maqsadida 
boshqaruv tizimining kompyutor modelini tuzaman (3.2-Rasm) . 
3.2-Rasm. Tizimning MATLAB dasturidagi modeli 
Rostlagichning sozlash koeffitsientlari (T
p
va K
r
) siymatini aniqlash uchun 
tizimning MATLAB dasturidagi modeli yordamida bir necha o’tish chizmalarini 
olamiz va ular orasidan eng muqobilini (optimalini) tanlayman (3.3-Rasm) va 
roslagich koeffitsientlarining qiymatlarini texnologik tizimda turadigan rostlagich 
koffitsient kritaman Kr= 0, 85 
To =4.2 


36 
3.3-Rasm. Avtomatik boshqarish tizimada o’tish jarayoning chizmasi. 
Rostlagichlarni taxlili. 
Maksimal turgun sharoitdagi PI- regulyatorining kursatkichlarini tanlash. 
p
b
p
b
p
Wp
2
1
)
(




0
2

0
1


2 T
01

 
1


2

0
2


4 T
01
 
2





1








0.5


b2
Ko
1


0
2 T
01





0


0 T
01


0


1




e

0


0



b1
Ko
1


0
2 T
01





0 T
01


0






0
2

e

0


0



b1
0.198

b2
0.1


0
1.628



37 


38 
PI- regulyatori kursatkichlarini xisobi: 
Kp = b2 q 0.1; Ti 1.98 
a) b) 
3.4-Rasm. Regulyatori kursatkichlarini xisobi 
3.4-Rasm a. Boshkarish kanalida maksimal 
max
turgun sharoitdagi PI- 
regulyatorining utish tavsifi. 
3.4-Rasm b. Tebranish kanalida maksimal 
max
turgun sharoitdagi PI- 
regulyatorining utish tavsifi. 
Treg q 12.5c, 
0

y

%, 
0

f

%,
1


p
p
Wp
98
.
1
)
1
98
.
1
(
1
.
0


Sunish topshiriklaridagi PI- regulyatorning sozlash kursatkichlarini tanlash. 
Bu usul PR- regulyatorining 
96
,
0
85
,
0



sunish topshiriklaridagi Kp va Ti
koeffitsentlarini topish bilan yakunlanadi. 
Kp va Ti koeffitsentlarining katta kursatkichlarini tanlaymiz: 
Kp q 0,138; Ti q 2 


39 
p
p
Wp
4
.
0
)
1
4
.
0
(
08
.
0


- olingan regulyator 
3.5- Rasm 
Jarayonda kuchsiz sunish amalga oshguniga kadar
и
T
 
koeffitsentini 
kamaytirib boramiz: 
Kr q 0,138 Ti q 0.4 
3.6-Rasm. 
Kr koeffitsentini kamaytiramiz 
Kr q 0,08 Ti q 0.4 


40 
3.7-Rasm.
tp =13sek, 
50

y

%,
22

f

%, 
96
,
0


TSigler va Nikols metodidagi kechikishlar bilane jarayon optimal boshkarish 
(OB) uchun regulyatorning sozlah kursatkichlari aniklanadi. 
Wo p
( )
10
1 p

1

e
0.5

p


Regulyatorning uzatish funktsiyasi: 
p
c
c
p
W
p
0
1
)
(


, bu yerda 








5
.
0
4
14
.
3
1
9
.
0
0
01
0
1

T
K
c

1
1
0
2
.
0

c
c


1-
rasmdagi kritik chastotani xisoblash uchun 
1

nomogrammani 
aniklash lozim: 
T01

0
2


1
1.8

0


1
3.6



41 
PI- regulyatorining sozlash kursatkichlarini xisoblaymiz: 
p
p
p
Wp
38
.
1
)
1
38
.
1
(
134
.
0
)
(


a) b) 
3.8 rasm. a Boshkarish kanalida TSiglera va Nikolsa metodlarining utish tavsifi. 
3.8 rasm. b Tebranish kanalida TSiglera va Nikolsa metodlarining utish 
tavsifi. 
tp q 6sek, 
5

y

%, 
0

f

%,
1


CHastotaning soxalari aniklanadi, aysiki teskari bog’lanish tizimning 
koordinatili invariantliligini va sezgirlikning ma’lum asosiy tushunchalarini 
qamrab olgan tebranish ko’rsatkichlariga jiddiy ta’sir ko’rsatadi. 
Wo
Wp
Wo
Wp
p





1
)
(
)
(
)
(
1
1
)
(
)
(
)
(
)
(
2
1
1
p
W
p
W
p
Ф
p
W
p
W
p
Ф
S
Ф
W






Teskari bog’lanish sezgirlikni kamaytiradi, faqat qaysiki kuchlanish yuqori 
bo’lgan chastotaning shu intervallaridagina. /W
0
*W
P
/ ortishi tebranish 
koordinatasidagi konturning invariantliligini ta’minlaydi va shu bilan bir vaqtning 
o’zida to’g’ri kanalidagi ta’sir ko’rsatkichlarini xususiyatlarini va ta’sir etish 
orasini yumshatadi. 


42 
Kerakli chastotaning intervallarini topamiz:
a) kechikmaydigan ob’ektlar uchun: 
W01 w
( )
10
1 w

i

(
)
1

[
]
3 w

i

(
)
1

[
]


Wp w
( )
0.15
3 i

w

(
)
1

3 i

w



W w
( )
W01 w
( ) Wp w
( )

1
W01 w
( ) Wp w
( )



3.9-rasm. Kechikmaydigan ob’ektlar uchun ACHX 
Rostlogi taxlillarii ko’rsatadiki , rostlagich to’g’ri tanlangan va 
koeffitsienlarni tanlash otimal bajarilgan. 

Download 1,47 Mb.
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   26




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ko’p portli kompyuterlar yordamida texnologik jarayonlarni boshqarish tizimini loyihalash

Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish