60
texnik majmualarning yanada murakkab tuzilmalarining paydo bo’lishiga olib
keladi.
3.13-rasm.
DTM tuzilishi
Microsoft firmasining Windows oilasidagi operatsion tizimlar (OT) ofis
kompyuterlari bozorini deyarli to’liq egallab oldi
va sanoat avtomatlashtirish
darajasini faol o’zlashtirmokda. Ko’pchilik serverlar va ishchi stantsiyalar
Windows NT/2000/XP OT boshqaruvi ostida ishlamokda. Micosoft ning ayrim
texnologiyalari hozirga keliboq sanoat standarti bo’lib qoldi.
«Mijoz-server»
arxitekturasidan
foydalanish
butun
tizimning
samaradorligini va
ishlash tezligini oshirishga, serverlarni ishchi stantsiyalarni
zaxiralash hisobiga, hal qilinayotgan masalalarni
hududiy taqsimlash bilan
tizimning puxtaligini va yashovchanligini oshirishga imkon beradi.
Serverlar, odatda, sanoat kompyuterlari negizida bajariladi va zaxiralanuvchi
hisoblanadi. Turli xil DTM larda serverlarning nomi farqlanadi: real vaqt
ma’lumotlari bazasi serveri, kiritish-chiqarish serveri va boshq. Asosiy vazifalari:
ob’ekt va kontroller bilan aloqa qurilmalaridan kelayotgan tezkor
ma’lumotlarni to’plash, ishlov berish;
kontrollerlarga boshqarishning yuqori sathidan
boshqarish buyruqlarni
uzatish;
61
berilgan o’zgaruvchilar to’g’risidagi axborotni saqlash va aks ettirish;
talab qilinayotgan axborotni mijoz ishchi stantsiyalariga taqdim etish;
trendlar, bosma xujjatlari va voqealar bayonnomalarini arxivlashtirish.
Zamonaviy DTM lar, odatda, ofis ijrosidagi shaxsiy
kompyuterlar negizida
ishlangan injenerining stantsiyalarini o’z ichiga oladi. Ular yordamida kontrollerga
injenerlik xizmat ko’rsatish amalga oshiriladi: dasturlash, sozlash, moslash. Ayrim
DTM larda injenerining stantsiyalari, shuningdek, ishchi stantsiyalariga injenerlik
xizmatlarini amalga oshirish imkonini beradi.
Zamonaviy DTM larning yana bir tomoni Internet- texnologiyalarining
sanoat avtomatlashtirish darajasiga faol singib borish bilan bog’liq. Bugun ham
xorijiy, ham mamlakatimizdagi texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlari uchun
instrumental dasturiy ta’minotni barcha yetakchi ishlab chiqaruvchilari o’z
maxsulotlariga mazkur texnologiyalarni o’rnatmoqdalar.
Internet-texnologiyalarning TJABT da eng keng qo’lanilishiga Web-
serverlarda TJ ning kechishi to’g’risidagi axborotning
va boshqa har qanday
hisobotlarning bosimini misol bo’ladi. Web-serverlar ma’lumotlar ba’zasi (MB)
serverlar bilan o’zaro aloqa qilish imkoniga ega bo’lib, u jarayon to’g’risida zarur
axborotni o’zida saqlaydi. (Internet-sharhlovchi) orqali ma’lumotlar bazasiga zarur
so’rovlar berishga imkon beradi. Bunday yondashuv yana xarajatlarni kamaytiradi,
chunki mijoz tomonida odatdagi dastur-brouzerlar (Internet Explorer, Netspace
Naigator va boshqalar.) dan tashqari birorta qo’shimcha dasturiy ta’minotni
o’rnatishni jalb etmaydi.
