|
Korpus lingvistikasi book · October 022 citation reads 1,207 authorBog'liq AbjalovaM.KorpLing.Uslubiyqollanma (1)KORPUS LINGVISTIKASI
Manzura Abjalova
~ 67 ~
5)
lirik turdagi janrlar qatoriga yashiringan xalq og‘zaki ijodi
namunalari (maqol, topishmoq)ni aniqlash;
6)
ijodkor asarlarini auditoriya yoshiga mos ravishda taqsimlash;
7)
asar matni tipini (masalan, gʻazalning orifona, oshiqona,
rindona tiplari) farqlay olish;
8)
izohtalab so‘zlarning izohini, matnning g‘oyasi va mazmunini
korpusdagi semantik izohga tayanib teran anglash;
9)
raqamli texnologiyadan keng foydalangan holda axborot olishni
tezlashtirish kabi bir qator qulay imkoniyatlarni beradi.
Mualliflik korpuslari tahlildan ma’lum bo‘ladiki, mualliflik korpusi
lingvistik jihatdan bir-birini taqozo etadi. F.Dostoyevskiy, A.Chexov,
mualliflik korpuslarining umumiy va o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. F.
Dostoyevskiy asarlarining mavjud elektron nashrlari elektron to‘plamni
o‘z ichiga oladi. Lingvistik ma’lumotlar bazasini yaratish zarurati
Dostoyevskiy tilining batafsil va to‘liq o‘rganilmaganligi bilan
asoslanadi. Yozuvchi asarlarining leksik, grammatik, morfologik,
morfemik, og‘zaki va sintaktik xususiyatlari ham tizimlashtirilmagan,
turli janrlarida so‘z, ibora va so‘zning umumiy qoʻllanilishi ham yagona
tizim sifatida o‘rganilmagan edi. Ushbu muammo F. Dostoyevskiy MKni
yaratish orqali hal qilish mumkinligi aniq boʻladi. F.M.Dostoyevskiy
matnlari korpusi Dostoyevskiy tili lug‘atini tuzish manbasi sifatida
yaratilgan bo‘lib, korpus tuzish parametrlariga lug‘at maqolasining
tuzilishi va tarkibi asos bo‘lgan. Lug‘atda F.M.Dostoyevskiy leksikasini
to‘liq qamrab olish maqsadida korpusga muallifning barcha badiiy,
publitsistik asarlari kiritilgan. Bugungi kunda adibning matnlari turli
elektron
axborot
tashuv
vositalaridagi
uning
badiiy
asarlari,
publitsistikasi, epistolyar merosi mavjud; asar va sahifaga havola
qiluvchi minimal razmetka bilan ASCII formatida saqlanadi.
Dostoyevskiy MKda bir necha lug‘at yaratilgan bo‘lib, A.Ya.Shaykevich
tomonidan tuzilgan chastotali lug‘at
54
shular jumlasiga kiradi. Muallif
idiomalari lug‘atiga asos bo‘lgan idiomatik ma’lumotlar bazasi ham
54
Заботкиной В. И “Методы когнитивного анализа семантики слова компютерно-
корпусный подход” / Под. обш. ред. – Moсква: Языки словянской културы, 2015. – 344 с.
|
| |
