KORPUS LINGVISTIKASI
Manzura Abjalova
~ 65 ~
topilgan. Bunga sabab E.M.Jonson Shekspir iqtiboslarini global
tarmoqdan qidirganida foydalanuvchilarga Uilyam Shekspir asarlarining
to‘liq to‘plamidan erkin foydalanishga ruxsat beruvchi birorta ochiq veb-
resurs mavjud emasligiga amin boʻladi. “Keng qamrovli korpuslar bepul
emasligi, bepul korpuslar esa tor qamrovli” ekanligi unda U.Shekspir
asarlaridan erkin foydalanish imkonini beruvchi resurs yaratish, shu
orqali koʻplab tadqiqotchilar mushkulini oson qilish g‘oyasini uyg‘otdi.
Ushbu ish Jonsonning magistraturadagi asosiy dasturiga aylanadi. 2003-
yil dekabr oyida E.M.Jonson bepul va keng qamrovli majmua –
Shekspirning ochiq manbali veb-saytini yaratishni boshlaydi. Sayt 2004-
yil fevral oyida rasmiy ravishda ilmiy jamoatchilikka taqdim qilinadi.
2006-yilgacha saytning operatsion xarajatlarini E.M.Jonsonning oʻzi
to‘lagan. Keyinchalik, loyihani moliyalashtirish uchun Jonson hamda
Jorj Meyson universiteti ingliz tili bo‘limining uchta a’zosi Milliy
gumanitar fanlar jamg‘armasiga grant uchun ariza berishgan va sa’y-
harakatlar natijasida jamgʻarma tomonidan moliyalashtirilishiga erishilgan.
Sayt, dastavval, pyesalar, sonetlar va she’rlar, muvofiqlik, qidiruv tizimi
va asosiy foydalanish statistikasi kabi 5 ta ruknni o‘z ichiga olgan, vaqt
o‘tishi bilan tizim tarkibi boyitilib ko‘p funksionallikka ega bo‘ldi
51
.
51
https://www.opensourceshakespeare.org/
Manzura Abjalova
~ 66 ~
Ijodkor shaxsi va uslubi, soʻz qoʻllash mahoratini zamonaviy
vositalar orqali oʻrganishda dunyoga mashhur adiblar: Shekspir, Dante,
Gyote, A.S.Pushkin, F.M.Dostoyevskiy, A.S.Griboyedov adabiy merosi
jamlangan elektron resurslar namuna sifatida xizmat qiladi
52
. Fors-tojik
mumtoz allomalari, mumtoz adabiyot namoyandalaridan Rudakiy,
Firdavsiy, Sa’diy Sheroziy, Mavlono Rumiy, Hofiz Sheroziy hamda XX
asr adabiyoti vakillari Loyiqali Sherali, Mo‘min Qanoat, Habibullo
Fayzullo ijod mahsullari jam boʻlgan bazalarining har biri mualliflik
korpusi sifatida alohida domenda emas, balki informatsion va
telekommunikatsion texnologiyalar maktabi tizimiga joylashtirilgan
53
.
Muayyan adib qalamiga mansub asarlar korpusi quyidagi
imkoniyatlarni beradi:
1)
ijodkor uslubi va uning so‘z qo‘llash mahoratini o‘rganish;
2)
adib ijodini lingvopoetik tahlil qilish;
3)
ijodkor qo‘llagan turg‘un birikmalarni (iboralar) tahlil qilish;
4)
asar badiiyligini oshirishda keng foydalanilgan she’riy san’at
turlarini tahlil etish;
52
Потемкин С.Б. Авторский корпус и словарь языка Антона Чехова. (Электрон ресурс: //
https: istina.msu.ru.)
53
http://www.sit.tj
|
