|
Ko‘zi ojiz va zaif ko‘ruvchi bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab-internatlarda ta’lim berish sifatini oshirish hamda ular faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘G‘risida
|
| bet | 4/4 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 40 Kb. | | #152716 |
Bog'liq Koʻr bolalarni oʻqitish jarayoni UDIOZNnJ9bfU6kkW6QoXSJLd1dHtEYM, Практическая работа 2, Calendar plan-Matematika o‘qitish metodikasi (7), migratsiya-sohasini-samarali-boshqarishda-xalqaro-tashkilotlarning-tutgan-o-rni, Foydalanilgan adabiyotlar, lola opa muazzam , Biologik ketma –ketliklarni ma’lumot bazalari bo’yicha ko’plik, Psixologiya” fаkulteti “yoshlar psixologiyasi ” yoʻnаlishi 320-2-fayllar.org, ta-lim-jarayonida-ko-rgazmali-va-tarqatmali-materiallardan-foydalanish, Aqliy rivojlanishda nuqsoni bor bolalar tasnifi, maktabgacha-ta-lim-muassasalarida-bolalarni-musiqiy-tarbiyalash-va-ta-lim-berish, ABDULLA QODIRIYNING HIKOYALARI PUBLISTIK MAQOLALARI, DUKAKLI DON EKINLARINING ZARARKUNANDALARI VA ULARGA QARSHI KURASH USULARI, ko\'r bolalarni o\'qitish jarayonlariJismoniy faoliyat - davolash va rivojlanishning muhim tarkibiy qismi. Aynan shu narsa, ko'rishni rag'batlantirish, mushaklarni kuchaytirish, harakatni muvofiqlashtirishni rivojlantirish va zarur ko'nikmalarni o'rgatish uchun zarur bo'lgan ochiq o'yinlar. Albatta, teskari ta'sirga yo'l qo'ymaslik uchun faqat oftalmologning tavsiyalarini va chaqaloqning tashxisini hisobga olgan holda.
Kosmosda to'g'ri yo'nalishni o'rgatganingizga ishonch hosil qiling muayyan vazifalarni / mashqlarni bajarish orqali.
Bolaga biron bir harakatni o'rgatishda, u ko'p marta takrorlang uni amalga oshirish avtomatizmga kelguniga qadar. O'rganish so'zlar va sharhlar bilan birga keladi, shunda chaqaloq aniq nima uchun va nima uchun qilayotganini tushunadi.
O'yinchoqlarga kelsak - ular bo'lishi kerak katta va albatta yorqin (zaharli emas yorqin). Musiqiy o'yinchoqlar va teginish hissiyotlarini rag'batlantirish uchun mo'ljallangan narsalar haqida unutmaslik tavsiya etiladi.
Oila ichida ota-onalar bolani uy ishlarini bajarishga jalb qilishlari kerak... Siz bolaning ko'rish qobiliyatiga ega bo'lmagan bolalar bilan muloqotini cheklamasligingiz kerak.
Ko'zi ojiz bolalar bog'chalari ko'rish qobiliyati cheklangan bolalarni tarbiyalash va o'qitish uchun ajoyib imkoniyatdir
Barcha bolalar maktabga ham, maktabgacha ta'limga ham muhtoj. Va ko'rish qobiliyati past bo'lgan bolalar - in maxsus ta'lim... Albatta, agar buzilishlar juda jiddiy bo'lmasa, u holda bola odatdagi bolalar bog'chasida (maktabda) o'qishi mumkin, qoida tariqasida - ko'rishni to'g'rilash uchun ko'zoynak yoki kontakt linzalardan foydalanish. Turli xil noxush holatlarni oldini olish uchun, boshqa bolalar ko'rish qobiliyati cheklangan bolaning sog'lig'i haqida xabardor bo'lishlari kerak.
Nima uchun bolani ixtisoslashtirilgan bolalar bog'chasiga berish yaxshiroq?
Bunday bolalar bog'chalarida bolalarning ta'lim olishi va rivojlanishi sodir bo'ladi kasallikning xususiyatlarini hisobga olgan holda.
Ixtisoslashgan bolalar bog'chasida bola hamma narsani oladi unga normal rivojlanish uchun nima kerak (nafaqat bilim, balki tegishli davolanish ham).
Ushbu bog'larda oddiy bog'larga qaraganda kamroq guruhlar mavjud.- taxminan 8-15 kishi. Ya'ni, bolalarga ko'proq e'tibor qaratiladi.
Bolalarni bolalar bog'chalarida o'qitish uchun foydalaning maxsus uskunalar va texnikalar.
Ko'zi ojiz bolalar guruhida hech kim bolani masxara qilmaydi - ya'ni bolaning o'zini o'zi qadrlashi tushmaydi. O'qing: Agar bolangiz maktabda bezorilik qilsa nima qilish kerak.
Ixtisoslashgan bog'lardan tashqari, ular ham bor maxsus bolalar ko'rishni tuzatish markazlari... Ularning yordami bilan ota-onalar ko'rish qobiliyati cheklangan bolani o'rganish va rivojlantirish muammolarini engish osonroq bo'ladi.
KIRISH “Ko‘zi ojiz” degan so‘zni eshitganingizda, umuman ko‘rish qobiliyatiga ega bo‘lmagan odamni ko‘z oldingizga keltirishingiz aniq. Ammo bu vizual spektrning faqatgina bir qismi, xolos. Quyida siz bilishingiz kerak bo‘lgan bir nechta terminlar taqdim etiladi: - Qisman ko‘rish qobiliyatiga ega insonlar: bunday insonlar bitta ko‘zi yoki har ikkala ko‘zi orqali qisman ko‘ra oladi. Bu termin ilmiy doiralarda tez-tez qo‘llaniladi. Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(6), June, 2023 909 - Ko‘rish qobiliyati past bo‘lgan insonlar: bu termin shunday insonlarni ifodalaydiki, ularning ko‘rish qobiliyati juda past va bunda ko‘zoynak yoki kontakt linzalari to‘liq yordam bermaydi. Ba’zi hollarda, inson narsalarni yaqindan ko‘ra oladi, ammo uzoq masofadan emas, yoki teskarisi. - Qisman ko‘ra olmaydigan insonlar: bu toifadagi insonlar shundayki, ularning ko‘rish qobiliyatini kamida bitta ko‘zida 20/200 qismini yaxshilash mumkin. Shuningdek, bu 20 daraja yoki undan kam ko‘rish maydoniga ega bo‘lganlarga ham tegishli. - Butunlay ko‘ra olmaydigan insonlar: bu toifadagi insonlar ko‘rish qobiliyatini butunlay yo‘qotgan hisoblanadi. MUHOKAMA VA NATIJALAR Charlene Laferrera, MEd, ko‘zi ojizlarni o‘qitadigan malakali o‘qituvchi. U 30 yildan ortiq umrini 22 yoshgacha bo‘lgan ko‘zi ojiz bolalar bilan shug‘ullanadigan, turli xil o‘qitish metodlariga ega maktablarda sarfladi. Magali Gueths, MEd, turli xil maktablarda ishlagan va 20 yoshdan oshganlar bilan ishlovchi malakali spesialist. Magalining butunlay ko‘zi ojiz o‘g‘li bor, shuning uchun ham u ko‘r va ko‘zi ojiz o‘quvchilarning ehtiyojlarini juda yaxshi tushunadi. Charlene va Magali birgalikda ko‘r va ko‘zi ojiz bolalar bilan ishlovchi o‘qituvchilar uchun bir qancha metodlarni taqdim etishdi.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, ular bunday o‘quvchilar maktablarida doimiy ravishda ko‘zi ojizlar bilan ishlovchi malakali o‘qituvchilar bilan aloqada bo‘lib turishi kerakligiga urg‘u berishdi. Ular, shuningdek, bu har kunlik metodlar ko‘r va ko‘zi ojizlar uchun muvaffaqiyatli bo‘lishini ta’kidlab o‘tishdi: 1. Ismlardan doimiy foydalanish. Ko‘zi ojiz bolalarga murojaat qilganda doimo ularning ismlarini aytib chaqirish lozim. Bunda ular siz boshqa bolaga emas, aynan unga murojaat qilayotganligingizni anglaydi. Ularni ko‘rganingizda, “Salom” desangiz u kimga murojaat qilinayotganligini anglamaydi va tabiiyki, yuzlarni tanish qobiliyatiga ega emas. Buning o‘rniga, “Salom, Sara, men ustozing Davidman. Ahvollaring qanday?” desangiz maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bu usulni doimiy qo‘llash bolalar orasida yaxshi munosabatni o‘rnatishga ham yordam beradi. 2. Ko‘rishni anglatadigan so‘zlardan foydalanish normal holat. “Qara” yoki “Ko‘r” kabi so‘zlardan qochmang. Xuddi ularning ko‘ra oladigan tengdoshlari singari, bu so‘zlar ham ko‘r yoki ko‘zi ojiz bolalarning so‘z boyligining bir qismi bo‘lishi kerak, teginish, narsalarni yaqinlashtirib anglash yoki normal so‘zlashuvda “Ko‘rishguncha” deyish kabilar uchun. Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences (E)ISSN:2181-1784 www.oriens.uz SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(6), June, 2023 910 3. Imo qilmang, doimo og‘zaki ifodalang. Doskaga yozayotganingizda, o‘quvchilar o‘sha ma’lumotga ega bo‘lib borishi uchun har doim og‘zaki ifodalab boring. Yo‘nalish va holatni ifodalaydigan terminlarni qo‘llang, tepada/pastda, orqada/ro‘parada, chapda/o‘ngda va boshqa so‘zlar kabi. “Koptok u yerda” ta’rifining o‘rniga “Koptok eshikning oldida” ta’riflovchi jumlalarni qo‘llang. “U yerda”, “bu yerda” kabi so‘zlardan va gapirmasdan, imo orqali yo‘nalishni tushuntirishdan qoching, chunki ko‘zi ojiz bolalar bularni ko‘ra olmaydi. 4. O‘quvchilarda savol tug‘ilganda, qarsak chalishlarini so‘rang. Ko‘plab sinfxonalarda o‘qituvchining e’tiborini tortish uchun vizual ko‘rsatmalardan foydalanish odat tusiga kirgan. O‘quvchilar dars paytida gapirishni xohlaganlarida, qo‘llarini ko‘tarishi an’anaviy usul hisoblanadi. [1; 37] Ko‘zi ojiz bolalar esa do‘stlari qo‘lini ko‘targanligini sezmaydi. Shuning uchun ham, uning o‘rniga tovushli harakatlarni qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Masalan, o‘quvchilarning savoli bo‘lsa, ikki marta qarsak chalishi kerak bo‘ladi. 5. Taktil o‘rganish tajribasini taqdim eting. Ko‘zi ojiz bolalarga dars o‘tayotganda, iloji boricha taktil o‘qitish usulidan foydalanishingiz kerak. Masalan, toshlar haqida gapirish va ularning turli xil rasmlarini ko‘rsatishdan ko‘ra o‘quvchilar ko‘tarib va tegib ko‘rishlari uchun haqiqiy toshlarning sinfxonalarda bo‘lishi ancha afzalliklarga ega
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR (REFERENCES)
1. Susan Carney, Karen Scammell and others. Teaching Students with Visual Impairments. Saskatchewan Learning – 2003. 130 p.
2. Teaching Students with Visual Impairments. Programming for Students with Special Needs. No.
3. Alberta Dept. of Education, Edmonton. Special education branch. 102 p. ISBN-0-7732-1797-5
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Ko‘zi ojiz va zaif ko‘ruvchi bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab-internatlarda ta’lim berish sifatini oshirish hamda ular faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘G‘risida
|
