1.1.4-rasm. Olti fazali to‘g‘rilagich
To‗g‗rilagichlarda to‗g‗rilangan kuchlanishning fazalar sonini
aniqlash
uchun quyidagi ifodadan foydalaniladi:
m = n ∙ q.
Bu yerda:
m — to‗g‗rilangan fazalar,
n — to‗g‗rilanuvchi kuchlanishning fazalar soni,
q — yarim davrlar soni.
To‗g‗rilagich qurilmasi chiqish parametrlari, ventil parametrlari,
to‗g‗rilash sxema-lari va transformator parametrlari bilan
xarakterlanadi.
Chiqish parametrlari quyidagilar:
—
to‗g‗rilangan kuchlanishning o‗rtacha qiymati —
U
0
;
—
to‗g‗rilangan tokning o‗rtacha qiymati —
I
0
;
—
to‗g‗rilangan tok zanjiridagi quvvat —
P
0
=
U
0
I
0
.
Pulsatsiya koeffitsiyenti
Kp to‗g‗rilangan kuchlanishning ta‘sir etuvchi
o‗zgaruvchan
tashkil etuvchisi Um ni to‗g‗rilangan kuchlanishning
o‗rtacha
qiymati U0 ga nisbatiga tengdir, ya‘ni
K
p
=
K
pk
=
U
mk
/
U
0
, bu yerda:
k — garmonika
tartibi.
Transformatorning parametrlariga quyidagilar kiradi:
—
transformatorning birlamchi va ikkilamchi chulg‗amidagi
tok va kuchlanishning haqiqiy qiymati (
I
1
,
I
2
,
U
1
,
U
2
);
—
birlamchi chulg‗amdagi quvvat
S
1
=
m
1
·
I
1
·
U
1
;
—
ikkilamchi chulg‗amdagi quvvat
S
2
=
m
2
·
I
2
·
U
2
;
—
transformator quvvati
S
tr
= (
S
1
+
S
2
)/2;
—
birlamchi chulg‗amning foydali ish koeffitsiyenti
K
1
=
R
0
/
S
1
;
—
ikkilamchi chulg‗amning foydali ish koeffitsiyenti
K
2
=
R
0
/
S
2
;
—
transformatorning foydali ish koeffitsiyenti
K
tr
=
R
0
/
S
tr
;
(
m
1
,
m
2
— birinchi va ikkinchi chulg‗amning fazalar soni).
Diodlarning parametriga quyidagilar kiradi:
—
ventil tokining o‗rtacha, ta‘sir etuvchi va amplituda qiymati (
I
or
,
I
0
,
I
m
);
—
teskari kuchlanishning maksimal qiymati
U
tsk·max
.
Hozirgi vaqtda sanoatda diodning uch turi ishlab chiqarilyapti:
─selenli;
─germaniyli;
─kremniyli.
Selenli ventillar aluminiy asosda tayyorlanadi. Ularning teskari
kuchlanishi 20 yo 45 V.
Germaniyli ventillar suvli sovitgichlar bilan tayyorlanadi: BГB-200,
BГB- 500, BГB-1000 larning to‗g‗ri toki 50¸150 A gacha,
teskari toki
20 yo 30 mA, teskari kuchlanishi bir necha yuz voltga boradi, FIK
0,98 ga teng. Kremniyli ventillar havo orqali sovitiladi.
Ularning B va
ВЛ seriyalari mavjud. To‗g‗ri tok — 800 A gacha, BB va BЛB da
to‗g‗ri tok — 1250 A gacha boradi.
U
tesk
ruxsat berilgan kuchlanish —
100 V yo 1500 V gacha;
teskari tok I
tesk
= 1 yo 5 mA gacha. Kremniyli
D203 va D226 turdagi ventillardan oqadigan to‗g‗ri tok 0,1 yo 10 A
gacha. Teskari kuchlanish — 600 V gacha.