|
Маълумотлар базасини шакллантириш бўйича ёндашув
|
| bet | 4/6 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 168,19 Kb. | | #132838 |
Bog'liq Sharifboyev Dilshod GAT kurs ishiМаълумотлар базасини шакллантириш бўйича ёндашув.Маълумотларни бошқариш учун маълумотлар базаси таркиби:иерархик маълумотлардан, тармоқ ресурсларидан, ўзаро боғлиқ маълумотлар базаларидан иборат. Ҳар қандай ГАТнинг асосий қисми маълумотларни киритиш, қайта ишлаш ва чиқариб олиш учун фойдаланиладиган кичик тизимлар ҳисобланади. ГАТнинг функционал имкониятлари турли хил бўлиб, асосийлари қуйидагилар иборат:компютерга рақамли маълумотларни киритиш; маълумотлар конвертацияси, картография прогнозини ўзгартириш, маълумотларни турли форматларга ўтказиш;маълумотларни сақлаш ва бошқариш;картометрик операциялар ва бошқалар.ГАТ нинг функциялартўплами ҳам асосан маълумотларни қайта ишлаш билан боғлиқ:
мавжуд рақамли маълумотларгуруҳларидан импорт қилиш ёки манбаларни рақамлаштириш орқали маълумотларни машина муҳитига киритиш;
маълумотлар алмашинуви ёки трансформацияланиши, шу жумладан маълумотларни бир форматдан иккинчисига ўтказиш, картография прогнозларини ўзгартириш, координата тизимларини ўзгартириш;
маълумотларни ички ва ташқи маълумотлар базаларида сақлаш, манипуляция қилиш ва бошқариш;
картометрик операциялар (картометрияни кўринг), шу жумладан харитани ёки эллипсоиддаги объектлар орасидаги масофани, эгри чизиқларнинг узунлигини, периметр ва полигонал объектларнинг майдонларини ҳисоблаш;
геодезия ўлчовлари учун маълумотларни қайта ишлаш;
қоплама операциялари (қоплама);
растр қатламининг мантиқий-арифметик ишлаши учун "картографик алгебра" операциялари;
масофавий таҳлил-объектларнинг жойлашуви ва бошқа масофа алоқаларини таҳлил қилишни таъминловчи функциялар гуруҳи, жумладан, кўринадиган / кўринмайдиган таҳлил, қўшни таҳлил (яқинлик таҳлили), тармоқни таҳлил қилиш, рақамли ерларнинг моделларини яратиш ва қайта ишлаш, буфер зоналарида объектларни таҳлил қилиш ва бошқалар;
масофавий моделлаш (ёки геомоделинг), математик-картографик моделлаштириш ва картография тадқиқотларида қўлланиладиган операция-ларга ўхшаш операциялар;
бошлангич визуализация, санаб чикилган ёки якунланган тахлил натижалари, картографик визуализация, картографик ва бошка тасвирларни уч ўлчамли лойиҳалаштириш ва яратиш;
маълумотлар чиқариш - график, жадвалли ва матнли ҳужжатлар, шу жумладан уларни такрорлаш, ҳужжатлаштириш ёки ҳисоботларни тузиш;
қарорларни қабул қилиш жараёнида хизмат кўрсатиш
Маълумотлар базалари республика ва минтақавий ГАТлар, расмий манбалар асосида шакллантирилади, аммо лойиҳалаштирилган ГАТда туризм соҳаси ҳудудлари ва ташкилотлари ҳаваскор сайтлари билан боғланишлари керак. Туристик ГАТ маълумотни тақдим этиш имкониятларини янада кенгроқ ишлатиш учун туристик объектлари, видеолар, аудиоёзувлар, 3D-тасвирлар ва бошқаларни киритиш мақсадга мувофиқдир.
ГАТ маълум ҳудуддаги юзага келадиган ҳар қандай вазиятга зудлик билан жавоб беришга имкон беради, бу ҳақда барча керакли картографик ва тематик маълумотларни олиш имконияти ҳам мавжуд.Ҳар қандай хариталар, режалар ва схемаларни бир вақтнинг ўзида қуриш билан бирга картометрик тадқи-қотларни ҳам амалга оширади. ГАТга асосланиб, турли жараёнларни, ҳодисаларни кўра билишингиз ва реал вақт ичида уларнинг ҳолатини ўргани-шингиз мумкин.
Геоахборот тизимлар ҳудудий равишда тарқалган ахборот ишлатишда, ҳудудий баҳолашга эҳтиёж мавжуд бўлган ҳар бир жойда илмий ва амалий фаолиятларда жой топади. Бугунги кунда ГАТ технологиялари туризм ва туристик ресурслардан фойдаланиш жараёнида ва туризм индустрияси обектларида тобора кўпроқ фойдаланилмоқда. Бироқ бугунги кунда Ўзбекис-тон туризм йўналишида бу борадаги улкан ютуқларга эга эмас.
Дунё тажрибаси шуни кўрсатадики, ҳар қандай туристик фирманинг муваффақияти мижозларга кўрсатилган ва кўрсатиладиган хизматларга сарфланган вақтга боғлиқ. Бундай шароитда барча хизматларни on-line тартибида фаолият кўрсатган фирмаларгина ютуқга эришади. Мазкур холатдаги иш юритиш мижозлар учун шундай ташкил қилинганки, турагент ва туроператор ўртасидаги маълумот алмашиниш тўғридан тўғри юз беради, тан олиш керак амалда on-line тартибида ишлаш Ўзбекистонда етарли даражада ташкил этилмаган.
Ушбу муаммонинг ечими сифатида геоахборот тизимлардан фойдаланиш қўл келади. Умуман олганда ечим сифатида Мобил Географик Хизмат (МГХ) ГАТ билан биргаликдаги жуфтлиги (тандеми) (ГАТ+МГХ) таклиф қилинади. Улар биргаликда маълум даражада автоматлашган туристик офисни ташкил қила олиши мумкин. Тўлиқ эркинлик ва юқори даражадаги маълумотларнинг хавфсиз сақланиши ҳар иккала тизимнинг биргаликда ишлашини таъминлайди. Энг мухими барча ишларни on-line тартибида амалга ошириш мумкин. Бунда бронлаш хизмати, резервлаш хизмати бир неча иштирокчиларни қамраб олган холда, туризмда самарадорликни оширишга олиб келади.
Бугунги кунда туризм геоахборот технологиялари қўлланиладиган одатий соҳа бўлиб ҳисобланади. Хозирги пайтда Ўзбекистоннинг бой тарихий-маданий меъросга, ноёб туристик-табиий салоҳиятга эга бўлган минтақалар учун қуйидаги вазифаларни ечишга: ҳудуднинг табиий ва тарихий-маданий ёдгорликларини, туризмга хизмат кўрсатувчи ёндош сохалар корхоналарни ва туризм йўналишларини ҳисобга олиш; туристлар оқимини таҳлил қилиш; ҳудуднинг ривожлашини режалаштиришга ёрдам берувчи кенг профилдаги амалий геоахборот тизимини шакллантириш зарур бўлмоқда.
Туризм сохасини бошқаришдаги геоахборот тизимини шаклланти-ришнинг ўта муҳим ҳисобланган вазифаларидан бири минтақа туристик-рекреацион салоҳияти тўғрисидаги ахборотларни йиғиш ва уни тақдим этиш ҳисобланади. Шуни қайд қилиш керакки, ҳозирги вақтда туристик ресурсларни баҳолаш ва ахборотларни йиғишнинг услубий базасини такомиллаштириш талаб қилинмоқда.
|
| |
