Tadqiqot metodologiyasi
Tadqiqot olib borish davomida monografik tahlil hamda ekspert va tizimli tahlil
usullaridan foydalangan holda korxonalarda logistika axborot tizimlarini joriy qilish bo‘yicha
logistika operatsiyalarini amalga oshirish bo‘yicha korxonalar harakatlarining asosiy
yo‘nalishlari, logistika axborot tizimlarini shakllantirish va boshqarish jarayonlari va ularning
faoliyatining iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish hamda korxonalar logistika axborot
tizimlari jarayonlarini samarali tashkil etish bo‘yicha muammolarni aniqlab, ularni yechish
bo‘yicha takliflar tayyorlandi.
Tahlil va natijalar
Korxonalar ishlab chiqarish jarayonlariga logistika axborotlar tizimlarini joriy etish
orqali bizga quyidagi muammolarni yechishga imkon beradi:
birinchidan, muhim xatolar sonini kamaytirish, logistika axborotlar tizimlarini
imkoniyatlari, masalan, manzillar kitobi bilan sinxronizatsiya, shuningdek, yoqilg‘i uchun
qo‘shimcha to‘lovlar va aksessuarlar ma’lumotlarini avtomatik kiritish sifatida, noto‘g‘ri
kirish haqida tashvishlanmaslikka imkon beradi. Odatda, ma’lumotni qo‘lda kiritishda
bunday xatolar yetkazib berish xarajatlarining oshishiga olib keladi, masalan, tovarlarning
noto‘g‘ri tasnifini joriy etish tufayli tovarlarning hajmiga qarab ikki yoki undan ko‘p yetkazib
berish uchun to‘lash;
ikkinchidan, haqiqiy vaqtda transport rejimini tanlashning mavjudligi, bu transport
xarajatlarining oshishiga qarshi kurashish uchun logistika axborotlar tizimlari imkoniyatlari
butun mamlakat bo‘ylab foydalanuvchilarga tejashni ta’minlaydigan siyosatga rioya qilish
“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” (Economics and Innovative Technologies) ilmiy elektron jurnali
http://iqtisodiyot.tsue.uz/journal
318
imkonini beradi. Endi nazariy tejash yo‘q, lekin yetkazib beruvchilarning real vaqtda bozor
stavkalariga kirishiga asoslangan investitsiyalarning qattiq rentabelligi. Xarajat, tranzit vaqti
va sug‘urta asosida tanlash uchun bir nechta tashuvchilaringiz bo‘lsa, siz o‘zingizning
transportingiz uchun eng yaxshi tanlovni amalga oshirish imkoniyatiga egasiz va shu bilan
uzoq muddatda pulingizni tejaysiz;
Uchinchidan, kengaytirilgan mijozlarga xizmat ko‘rsatish, haqiqiy vaqtda yuklarni
kuzatish, avtomatik qabul qilish, to‘g‘ri sug‘urta va yuklarni hisobga olish kabi logistika
avtomatlashtirish xususiyatlari tufayli avtomatik bildirishnomalar orqali o‘z manziliga yuk
qachon kelishini aniq bilish huquqiga egasiz;
To‘rtinchidan, haqiqiy vaqtda ma’lumotlarga kirish va ma’lumotlarni tahlil qilish,
orqali siz real vaqtda yuk ma’lumotlariga va hisobotlarni qabul qilish imkoniyatiga egasiz. Siz
ushbu ma’lumotlarni 80% bilib olishingiz mumkinki, masalan, transport turini tanladingiz,
chunki u tejamkor edi, ammo ma’lumotlarda siz ushbu tur 20% hollarda kechikib, mijozlarga
xizmat ko‘rsatishda yomon taassurot qoldirishingiz mumkin. Qo‘lda qimmatli ma’lumotlarga
ega bo‘lish sizning qarorlaringizning umumiy narxini ko‘rish va kelajakdagi qimmat noto‘g‘ri
qarorlarni yumshatish imkonini beradi;
Beshinchidan, miqyosi va tezligi: logistika axborotlar tizimlarining bunday kuchli
xususiyatlari tufayli, sizning biznesingiz o‘sib borayotgan va tobora ko‘proq yuk
jo‘natayotgan bo‘lsa ham, logistika, yuk va transport bo‘limlarini boshqarish uchun zarur
bo‘lgan qo‘shimcha resurslar logistika axborotlar tizimlarining sizga yangi foydalanuvchilar
tizimga osongina kiritish va ular bilan osongina ishlash imkonini beradi.
Zamonaviy logistika axborotlar tizimlari menejmentining biznes amaliyotiga joriy
etilishi ishlab chiqarish korxonalarining bozorda tashkiliy va iqtisodiy barqarorligini
oshirishga imkon berib, shu bilan birga, logistika axborotlar tizimlarini rivojlanishi jarayonida
ko‘plab ishlab chiqarish korxonalari duch keladigan bir qator muammolarni aniqlash
mumkin:
-
logistika axborotlar tizimlari va autsorsing o‘rtasida tanlov;
-
logistika axborotlar tizimlari xarajatlarini optimallashtirish uchun modellar va
usullarni tanlash;
-
logistika axborotlar tizimlari mijozlarga xizmat ko‘rsatish darajasini oshirish;
-
logistika axborotlar tizimlari infratuzilmasi ob’ektlarini yara-tish;
-
logistika axborotlar tizimlari nazorati paytida asosiy ko‘rsatkichlarni tanlash va
hokazo.
Shu bilan birga, yana bir muammolardan biri, zamonaviy logistika axborotlar tizimlari
jarayonlari va texnologiyalarini tashkil etish sohasida malakali kadrlarning yetishmasligi.
Bundan tashqari, logistika axborotlar tizimlari boshqaruvni amalga oshirishda korxonada
funksional bo‘linmalarning oddiy xodimlari va ularning menejerlarining qarshiligi bilan
bog‘liq qiyinchiliklar paydo bo‘ladi. Korxonada logistika axborotlar tizimlari rivojlanishi
xodimlarni rag‘batlantirishga jiddiy yondashishni talab qiladi.
Shuningdek, tadqiqotlarimiz natijasida, “Andijondonmahsulot” AJning yillar kesimida
ishlab chiqarish zaxiralari holatini tahlil qiladigan bo‘lsak, 2018 yilda 49 874 ming so‘m
bo‘lgan bo‘lsa ushbu ko‘rsatkich 2022 yilga kelib, 176 490 ming so‘mni tashkil etgan. Ushbu
ko‘rsatkichlardan ko‘rinib turibdiki, “Andijondonmahsulot” AJning ishlab chiqarish
jarayonlarini
to‘g‘ri
tashkil
etilganini
ko‘rishimiz
mumkin
(1-rasm).
|
