|
Loyiha ishi bajardi: To’xtanazarova Zarifaxon Qabul qildi: Bakirov Eldorbek Mavzu
|
| bet | 1/5 | | Sana | 22.02.2024 | | Hajmi | 52,58 Kb. | | #160457 |
Bog'liq To\'xtanazarova Zarifaxon
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI FARG’ONA FILIALI
“Axborot xavfsizligi” yo’nalishi 748-22-guruh talabasi
To’xtanazarova Zarifaxonning “Fizika” fanidan
LOYIHA ISHI
Bajardi: To’xtanazarova Zarifaxon
Qabul qildi: Bakirov Eldorbek
Mavzu: Termodinamika. Termodinamikaning birinchi qonuni . Gazning bajargan ishi.Issiqlik sig’imi. Termodinamikaning birinchi qonunini har xil izojarayonlarga tadbiqi. Qaytar va qaytmas jarayonlar.Sikllar. Termodinamikaning qonunlari . Issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsiyenti.Entropiya.
Mundarija
KIRISH
I bob. Termodinamikaning birinchi qonuni .
Gazning bajargan ishi.Issiqlik sig’imi.
Termodinamikaning birinchi qonunini har xil izojarayonlarga tadbiqi.
II bob. Termodinamikaning qonunlari .
2.1 Issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsiyenti.Entropiya.
2.2 Qaytar va qaytmas jarayonlar.Sikllar.
XULOSA.
I bob. Termodinamikaning birinchi qonuni .
Termodinamikaning birinchi qonuni - bu fanning asosiy qonunlaridan biri bo'lib, u issiqlik, massa almashinuvi va kimyoviy jarayonlarni amalga oshirishi kerak bo'lgan termodinamik tizimlar uchun energiya saqlanishning umumiy fizik qonunini ifoda qiladi. Saqlanish qonuni (energiya balansi tenglamasi) shaklida birinchi qonun oqim termodinamikasida va muvozanatsiz termodinamikada qo'llaniladi. Muvozanat termodinamikasida termodinamikaning birinchi qonuni odatda energiyaning saqlanish qonunining oqibatlaridan biri sifatida tushuniladi, buning natijasida o'quv va ilmiy adabiyotlarda qo'llaniladigan birinchi qonun formulalarining bir xilligi yo'q.
Gazning bajargan ishi.Issiqlik sig’imi.
Issiqlik sig’imi. Tajribalardan shu narsa aniqlandiki, sistema temperaturasini o’zgarishi uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori sistema massasi va temperatura o’zgarishiga to’g’ri proportsionaldir. Bu o’n sakkizinchi asrdayoq ma`lum edi.
Massa, issiqlik sig’imi va temperatura o’zgarshi orasidagi munosabatni
Q = mcΔT
Ko’rinishda yozish mumkin.Bu yerda c-berilgan moddani xarakterlovchi kattalik bo’lib, solishtirma issiqlik sig’imi deyiladi.
Issiqlik, bu temperaturalar farqi tufayli uzatilgan energiyadir. O’n yettinchi asr davomida Galiley, N yuton va boshqa olimlar qadimgi grek olimlarining issiqlik energiyasini molekulyar harakatlar yuzaga keltiradi, degan nazariyasini quvvatlab kelganlar. Keyingi asrda temperatura farqi tufayli yuzaga keladigan energiya miqdorini xisoblash uchun usullar rivojlantirildi. Ikkita jism o’zaro bir-biri bilan kontaktga keltirilganida temperaturasi yuqoriroq jism temperaturasi pastroq jismga issiqlik berishi va bunda berilgan issiqlik olingan issiqlikka teng ekanligi topildi. Issiqlik-bu energiya uzatish usuli. Issiqlik issiqroq jismdan sovuqrog’iga uzatilganida, aynan energiya issiqrog’idan sovug’iga o’tadi. Demak, issiqlik-temperatura farqi tufayli bir jismdan ikkinchisiga o’tadigan energiyadir.
Issiqlik harakatning alohida ko’rinishidir. Ayrim xolatlarda issiqlik mexanik ish tufayli, masalan, ikki jism bir-biriga ishqalishida, yuzaga keladi. Issiqlikning zamonaviy nazariyasi 1840 yillargacha noma`lum edi. (1818-1889) Jeyms Joul o’tkazgan tajribasi issiqlik ish singari energiya uzatish usuli ekanligi haqidagi zamonaviy tasavvur uchun asos bo’ldi. Osilgan jism lopatkalari bilan turbinani aylanishiga olib keladi. Lopatkani suyuqlik bilan ishqalanishi suyuqlik temperaturasining bir muncha oshishiga olib keladi. Joul ish issiqlik miqdoriga ekvivalent ekanini aniqladi. Ichki energiya barcha atomlar ilgarilanma harakati kinetik energiyalari yig’indisiga tengdir. Bu yig’indi bitta molekula o’rtacha kinetik energiyasining to’liq molekulalar soniga ko’paytmasiga tengdir. Issiqlik bu jismdagi mavjud energiya bo’lmay, u sovuqroq jismdan issiqrog’iga uzatilayotgan energiyaning miqdoridir. Sistema temperaturasini o’zgartirish uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori Q sistema massasi m ga va temperatura o’zgarishi 𝛥T ga proportsional bo’lib, bu o’n sakkizinchi asrda ma`lum bo’ldi. Q, m va 𝛥T orasidagi bog’lanish
Q = 𝛥Eint=С 𝛥Т= m с 𝛥Т (1)
ko’rinishga ega bo’lib, bu yerda S- issiqlik sig’imidir. Issiqlik sig’imi deb, modda temperaturasini 1 K ga oshirishdagi ichki energiyaning o’zgarishini ko’rsatuvchi fizik kattalikka aytiladi. Modda solishtirma issiqlik sig’imi issiqlik sig’imni modda mossasiga nisbati bilan aniqlanadi:
с=С/ m (2)
|
| |
