Texnologik xarita Mavzu
Hujjatlarda rasmlar bilan ishlash
Maqsad va vazifalar Maqsad: O‘quvchilar dars jarayonida belgilangan
rasm, jadval, satr, ustun, katak haqida bilimga ega bo
‘lib, hujjatlarga rasmlarni joylashtirish amallarini
bajaradilar
Vazifalar: O‘quvchilarda mavzuga nisbatan qiziqish
uyg‘otiladi, ular mavzu asosida kerakli bilim va
ko‘nikmalarga ega bo‘ladilar. O‘quvchilar hujjatlarda
rasmlar bilan ishlashning mazmun- mohiyatini
o‘zlashtiradilar.
Mavzuga
oid
tarqatilgan
topshiriqlarni yakka va guruh holatida o‘rganib
o‘zlashtirishga erishadilar. O‘quvchilarning suhbat –
muhokama orqali yangi mavzuni qay darajada
o‘zlashtirganligi nazorat qilinadi, ularning bilimi
baholanadi.
O‘quv jarayonining mazmuni Hujjatlarda rasmlar katta ahamiyat kasb etadi. Ular
hujjatlarni
jonlantiradi.
Rasmlar
joylashtirilgan
hujjatlar faqat matndan iborat hujjatlarga nisbatan
tushunarliroq,
qiziqarliroq
bo‘lib,
ularning
ko‘rgazmaliligi ortadi. Shu o‘rinda rasmli jurnal yoki
kitoblarni misol qilib keltirish maqsadga muvofiq.
O‘quvchilarga hujjatga rasm joylashtirishni Word
matn muharrida interfaol usulda amalda ko‘rsatib
tushuntirish yuqori samara beradi. O‘quvchilarga
quyidagicha savol beriladi:
Hujjatga rasm joylashtirish uchun word menyular satrining qaysi menyusiga kirish kerak? Savol
berishda
joylashtirish so‘zi alohida ta’kidlanadi. Har
bir menyu nomi shu menyu tarkibiga kirgan
amallarga mos kelishi uqtiriladi.
Vstavka (joylashtirish) menyusi ochilib, uning
tarkibidagi
amallar
ro‘yhati
ko‘rsatiladi
va
o‘quvchilarga qyidagi savol beriladi:
Joylashtirish menyusining qaysi bandini (amalini) tanlash kerak? O‘quvchilar qiyinchiliksiz “Risunok”
(rasm) bandi tanlanishi kerekligini anglaydilar.
216
“Rasm” bandida bir nechta bandlar bo‘lib, ulardan
ikkitasini ko‘rib chiqamiz. Ular “kartinki” (rasmlar)
va “iz fayla” (fayldan) bandlari. Word matn muharriri
dasturiy taminotiga 50 dan ortiq rasmlar kiritilgan.
“Kartinki”
bandini
tanlab,
shu
rasmlardan
ixtiyoriysini hujjatga yoylashtirish mumkin. Bu band
tanlanganda ekranga rasmda ko‘rsatilgan “oyna”
chiqadi. Unda mavjud rasmlarning mavzulari
berilgan. Bu mavzulardan keraklisini tanlab (masalan
“dom i semya” – “uy va oila”), sichqonchaning chap
tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi oyna ekranga
chiqadi:
Berilgan rasmlardan keraklisini tanlaymiz. Tanlangan
217
rasm hujjatning
yurgich turgan yeriga joylashadi.
Shu sababli hujjatga rasm joylashtirishdan avval
yurgichni kerakli joyga qo‘yib olish zarur.Hujjatja
joylashtirilgan
rasm
ustida
rasm
o‘lchamini
o‘zgartirish, undan nusxa ko‘chirish, ranglarini
o‘zgartirish kabi amallarni bajarish mumkin. Bu
amallarni o‘quvchilarga amalda ko‘rsatish maqsadga
muvofiq.
