Qo‘shimcha misollar.
1.
A- rost, B- yolg‘on, D- rost bo‘lsa quyidagi mantiqiy
ifodalarning qiymatni aniqlang.
A) A
V
D
B) A
V
D C)
(
A
V) D) (A
V)
(D
A)
E)
(A
B)
D
F)
(
A
D)
A
B
G)
(B
D)
A
B
H)
((
B
A)
A )
B I)
((
A
D)
(A
B))
2.
Keltirilgan mulohazalar asosida tuzilgan mantiqiy amallarni
so‘zlar orqali yozing:
A- “Eshik ochiq”, V- “Deraza yopiq”.
A) A
V B) A
V C) A
V D) A
B E)
A
V
F)
A
V
3.
Mantiqiy ifodalarning qiymatni toping.
A) 5<8
3+6=9
4=3
B)
(7- 5>3)
(1<100)
C)
(
(54+8=62)
(2
2=4))
D) 33>100
45- 5<60
121=3
33
E)
(
(66>300
43<500)
(85=56+29))
F) 2>0
3<1
8>4
3>1
G) ((1+3)
1/2
=2)
((5- 1)
1/2
>2)
(3
3
+1)<250 H)
((729
1/3
–
1)
1/3
)>2
((11
11)>(10
12))
I) –1
(- 5) > (- 2)
(- 2)
(- 2)
(3- (- 4))+5=- 7
4.
Mantiqiy ifodalarning qiymatni toping.
A) (x
2
+1)>1
(x
3
+1)>1
(x
4
0)
B)
(x
2
+a
2
)>1
(x
4
+1)>1
(x
3
0)
D) (a
2
+b
2
)
2
a
b
(a
2
- b
2
)
2
a
b
E) (a
4
- b
4
)
2
a
2
b
2
(a
2
-
b
2
)=(a- b)
(a+b)
F) (a
2
+b
2
)= (a- b)
(a+b)
(x
5
6
)
G) (100 minut = 1 soat)
(100 sekund = 1 minut 40 sekund)
(100
metr = 0,01 kilometr)
5.
Quyidagi mantiqiy ifodalar sonli o‘zgaruvchi a ning ihtiyoriy
qiymatida qanday qiymatga erishadi?
233
A) a
2
<0
B) a<0
a>0
D) a<0
a=0
a>0 E) a=a
F)
a+a
2a G) a<0
a>5?
6.
Quyidagi mulohazalar berilgan:
A = “ Yomg‘ir yog‘ayapti.”
B = “ Sayil qoldiriladi.”
D = “ Men uyda qolaman.”
E = “ Men shalabbo bo‘laman”
A)
Bu
mulohazalardan
foydalanib,
quyidagi
murakkab
mulohazalarni algebraik ifodalang:
G = “ Yomg‘ir yog‘ayapti, sayil qoldiriladi yoki qoldirilmaydi, men
uyda qolaman.”
H = “ Agar yomg‘ir yog‘sa, lekin sayil qoldirilmasa yoki men uyda
qolmasam, u holda men shalabbo bo‘laman.”
B) Quyidagi algebraik ifodani mulohazalar ko‘rinishiga o‘tkazing :
K = ( A
E)
D ;
L =
D
A
B.
7. Ulanish qonuni yordamida quyidagilarni soddalashtiring:
A) A
B
C
A
B
C
B) A
B
C
A
B
C
C) A
B
C
A
B
C
D) (A
B
C)
(A
B
C)
E) (A
B
C)
(A
B
C)
8. Yutilish qonuni yordamida quyidagilarni soddalashtiring:
A) A
A
B
A
B
C
A
D
F
B) A
B
A
B
C
A
B
D
D) A
(A
B)
(A
C)
E) A
B
(A
C
A
B)
9. Quyidagi ifodalar uchun rostlik jadvalini tuzing va
soddalashtiring.
a)
A
C
C
(B
C )
(A
B)
C
b)
A
(B
C)
A
B
c)
(A
C )
A
C
(B
C )
B
C
d)
A
C
C
(A
B )
C
(B
C)
e)
A
B
C
A
B
C
A
B
C
D
f)
A
B
B
C
D
B
C
D
B
C
D
g)
A
D
A
B
C
A
B
C
A
B
C
h)
A
B
C
B
(A
B
C
A
B
C)
A
B
234
i)
A
B
C
A
B
C
A
B
C
D
A
B
C
D
A
B
C
D
j)
A
D
(A
C
B
D)
A
C
A
B
C
9 – dars. Algoritmning asosiy turlari
Darsning texnologik xaritasi
Mavzu
Algoritmning asosiy turlari
Maqsad va
vazifalar
Darsning
maqsadi:
o‘quvchilarga algoritm turlari
haqida ma’lumot berish va ularni qo‘llash
ko‘nikmasini hosil qilish.
Darsning
ta’limiy
vazifasi:
o‘quvchilarda
algoritmning asosiy turlari (chiziqli, tarmoqlanuvchi,
takrorlanuvchi algoritmlar) haqidagi bilim va
ko‘nikmani shakllantirish.
Darsning
tarbiyaviy
vazifasi:
o‘quvchilarga
algoritmning asosiy turlari mohiyatini ochib berish
orqali ularni o‘z hayotida amal qilib kelayotgan
odatlarini tahlil etish va xulosa chiqarishga o‘rgatish.
Darsning rivojlantiruvchi vazifasi:
o‘quvchilarda
o‘quv fanlariga bo‘lgan qiziqishni shakllantirish
hamda o‘zining har bir harakatini nazorat qila olishga
yo‘naltirish.
O‘quv
jarayonining
mazmuni
Algoritmning asosiy turlari: chiziqli - ko‘rsatmalari
ketma- ket joylashish tartibida bajarib boriladigan,
tarmoqlanuvchi - shartga muvofiq bajariladigan
ko‘rsatmalar
ishtirok
etgan,
takrorlanuvchi
-
ko‘rsatmalari takroriy bajariladigan algoritmlar.
Sanagich hamda uning qo‘llanishi va ahamiyati.
O‘quv
jarayonini
amalga
oshirish
texnologiyasi
Uslub:
Ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi.
Shakl:
Savol- javob. Jamoa va kichik guruhlarda
ishlash.
Vosita
: Elektron resurslar, darslik, plakatlar;
tarqatma materiallar.
Usul:
Tayyor prezentatsiya va slayd materiallari
asosida.
Nazorat:
Og‘zaki,
savol-
javob,
muhokama,
kuzatish.
235
Baholash:
Rag‘batlantirish, 5 ballik reyting tizimi
asosida.
Kutiladigan
natijalar
O‘quvchilar yangi bilimlarni egallaydi. Algoritmning
asosiy turlari haqida tasavvurga ega bo‘ladilar. Yakka
holda va guruh bo‘lib ishlashni o‘rganadi. Darslikda
keltirilgan
va
o‘qituvchi tomonidan berilgan
topshiriqlar orqali o‘zining har bir harakatini nazorat
qila olish malakasi shakllanib boradi.
Kelgusi
rejalar(tahlil,
o‘zgarishlar)
O‘qituvchi o‘z faoliyatining tahlili asosida yoki
hamkasblarining
dars
tahlili
asosida keyingi
darslariga o‘zgartirishlar kiritadi va rejalashtiradi.
Izoh:
Qo‘llanmada
interfaol
uslublar
uchun
quyidagicha
belgilashlar
qo‘llanilgan.
M – ma’ruza, AH – aqliy hujum, K – klaster, BST – blits-
savol- test, SJ – savol- javob, MY – mashq bajarish yoki misol va
masala yechish.
Asosiy tushunchalar:
Chiziqli, tarmoqlanuvchi, takrorlanuvchi algoritmlar, sanagich.
Darsning blok- chizmasi
Dars bosqichlari
Vaqt
Usullar
1 Tashkiliy qism
3 minut
2 O‘tilganlarni takrorlash
7 minut
SJ
,
K
,
MY
,
BST
3 Yangi mavzu ustida ishlash
17 minut
M
,
AH
4 Yangi mavzuni mustahkamlash 15 minut
SJ
,
K
,
BST
,
MY
5 Uyga vazifa
3 minut
O‘tilganlarni takrorlashni quyidagicha amalga oshirish mumkin.
SJ
,
K
Avvalgi mavzularidagi materiallar asosida.
MY
Darslikning avvalgi mavzularidan yoki qo‘shimcha misol va
mashqlar.
BST
BST- 10 dan BST- 26 gacha.
Mavzuni yoritish:
Dars ma’ruza va amaliyotning uyg‘unligi shaklida olib boriladi.
236
M
O‘quvchilarga har qanday algoritm mantiqiy tuzilishiga qarab
quyidagi uch asosiy turga bo‘linishi aytib o‘tiladi:
chiziqli (ketma-
ketlik), tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi
.
Algoritmning har bir turi ta’riflanib, misollar bilan mustahkamlab
boriladi. Guruhlarning imkoniyatini hisobga olgan holda misollar
darslikdagi kabi yoki yengilroq tanlanishi mumkin.
Tarmoqlanuvchi algoritmlarni tushuntirish jarayonida masala
mohiyatiga mos tekshirilayotgan shartga ko‘ra ijrochi bir ko‘rsatmani
bajarishi va shu sababli ikkinchi ko‘rsatmani bajarmasligi, ya’ni ba’zi
ko‘rsatmalar ijrochi tomonidan umuman bajarilmasligi alohida ta’kidlab
o‘tiladi.
Tarmoqlanuvchi algoritmlarda sanagichning vazifasiga to‘xtalib
o‘tish, lozim bo‘lsa bir necha misol bilan izohlash juda muhimdir.
AH Sodda masalalarni o‘quvchilarga algoritmlarini turlarini
ajratib, turli usullarda tasvirlash vazifasi qo‘yiladi, masalan darslikdagi
5- misol.
Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:
SJ
Darslikdagi yoki qo‘shimcha savol va topshiriqlar.
K
Algoritmning turlari va misollar: 1) Chiziqli; 2) Tarmoqlanuvchi;
3) Takrorlanuvchi.
MY
Darslikdagi 5- topshiriq, 1- 2- mashqlar.
BST
9- blits- savol- test- 27
Algoritmning turlari
1. VA mantiqiy amaliga mos rostlik jadvalini yozib bering.
2. CD- ROM ning vazifalari haqida soz’lab bering.
3. Algoritmni asosiy turlari aytib bering.
4.
blok qanday ko‘rsatmani bildiradi?
A) Shart tekshiradi
B) Hisoblash bajarishni
D) Boshlanishni
E) Qiymat kiritishni
5. Quyidagilardan qaysi biri algoritm bo‘lmaydi?
A) “Sakrash mumkin” B) “2 karra 3 necha bo‘ladi?”
D) “Turilsin”
E) A va B
| 