3. Ishlab chiqarishning m oddiy ta ’minotini rejalashtirish m asalalari nimadan iborat? 4. Strategik reja k o ‘rsatkichlarini aniqlash usullari. 5. Ishlab chiqarishning m oddiy t a ’minotini rejalashtirish usullari. 6. Rejadagi vazifalar asosida m oddiy t a ’minot. 7. Amalga oshirilayotgan ehtiyojlar asosida m oddiy t a ’minot. 8. Rejalashtirish tizimiga qo'yiladigan talablar nimalardan iborat? 9. Diversifikatsiya nima va unung turlari? 10. Global logistika tushunchasi. 11. Globallashtirishning harakatlantiruvchi kuchlari. 12. Ishlab chiqarishni va ta ’minot m anbaiarini joylashtirish altem ativasi. 13. Hududiy logistik tizim lam i shakllantirish omillari.
VI BOB. TRANSPORT LOGISTIKASI Reja:
1. Logistikada transport turlari va vazifalari. 2. Transport turini tanlash omillari. 3. Transport masalasi va uni yechish tartibi. 4. Transport vositalari va ularning moddiy-texnika bazasi. 5. Xalqaro transport koridorlari. 6. Yuklar tranzitining qonuniy asosi. 6.1. Logistikada transport turlari va vazifalari T ransport m oddiy ishlab chiqarish sohasi b o ‘lib, yuk va
odam lam i tashishni amalga oshiradi.
Vazifasi b o ‘yicha transport ikki turga ajratiladi:
1. U m um iy foydalanish transporti — yuk va y o io v ch ilarn i
tashib, b archa xalq x o ‘jaligi tarm oqlariga xizm at k o ‘rsatadi.
U m um iy foydalanish tran sp o rti aholiga va xizm at k o ‘rsatish
sohasiga xizmat ko‘rsatadi. Umumiy foydalanish transporti o ‘z
ichiga tem ir yo‘l, suv transporti (daryo va dengiz) ni, avtomobil,
havo transporti va truboprovod transportini oladi.
2. Umumiy foydalanishga m o ‘ljallanmagan transport — ishlab
chiqarish ichidagi transport ham da notransport tashkilotlariga
tegishli bo ‘lgan barcha transport turlari.
Aniq yuk tashish jarayonini uzviy bog'langan bosqich va
operatsiyalarga b o iin g an tizim orqaii amalga oshirib, natijada yuk
tashishda yuqori samaraga erishishga yuk tashish jarayoni texno-
logiyasi deyiladi.
Transport logistikasi — transport tizim lari ni optimallashtirish,
transport vositasining turi va tiphii tanlash; turii kanalli yo‘nalish-
dagi mol yetkazib berishlam i aniqlash; transport-om bor jarayoni
texnologik birligini ta ’minlash.
T ransport orqaii yuk tash ish n i tashkil etish bilan bog‘liq
kompleks masalalar transport logistikasining predmetidir.
Transport logistikasining asosiy prinsipi xarajatlarni optimal -
lashtirishdir.
Transport logistikasining asosiy vazifalari:
• transport vositalari turini tanlash;
• transport vositalari tipini tanlash;
• transport jarayonini om bor va ishlab chiqarish jarayoni bilan
birgalikda rejalashtirish;
• har xil turdagi transportda transport jarayonini birgalikda
rejalashtirish (aralash yuk tashish holatida);
• transport-om bor jarayoninirig birligini ta ’minlash;
• yetkazib berishning ratsional yo‘nalishlarini tanlash.
Transport vositasini tanlashda quyidagi tamoyillaiga asoslaniladi:
• yuklam ing yo‘qolmasligi;
• ularning joylashuvi va yuk ko‘tarish darajasidan samarali
foydalanish;
• yuk tashish xarajatlarini kamaytirish.
6.1-rasmda yuk tashishni tashkil etishning prinsipial sxemasi
keltirilgan:
89
I — yuk hosil qiluvchi punkt;
II — yuk yutuvchi punkt;
III — tashish kompleksi;
AW — tashish kompleksining yuk oqimi;
W
q
— transport mahsuloti;
