M uayyan b ir m ah su lo tn i tashish u c h u n tra n sp o rt turini
tan lash da har xil transport turlarining xarakterli xususiyati haqi-
dagi axborot asos bo‘lib xizmat qiladi.
Avtomobil transporti. U yuklar va y o lo v c h ila rn i relssiz
yoMlarda tashuvchi transport turiga kiradi. Ular, asosan, quyidagi
vazifalami bajaradi:
1. Yuklarni magistral transporti (paroxod,
samolyot, poezd va
h.k.)ga tushirish va olib borish.
2. Sanoat va qishloq xo‘jaligi yuklarhii qisqa vaqt ichida tashish.
3. Yuklarni qurilish va savdo uchun tashish.
4. Uzoq masofalarga avtomobil transportida tez buziladigan,
qim m atbaho, tez olib borihshi kerak bo‘Igan transportning boshqa
turlari bilan tashish,
tushirish, ortish qiyin b o ‘lgan yuklarni
tashish.
Hozirgi davrda iqtisodiyotning biror-bir sohasi o ‘z vazifalarhii
avtomobil transportisiz bajara olmaydi.
Avtomobil transportiga bo'Igan m ehnat va pul sarfi boshqa
transport turlaridan ko‘proq b o ‘lsa ham iqtisodiyotning ham m a
bosqichlarida keng yoyilgan. A vtom obil
transportida yuklarni
tashish sam aralidir. Ayniqsa, yuklarni «eshikdan eshikkacha»
tashishda, yuklarni ortish va tushirishga sarflangan xarajatlar
yuklaming yo‘ldagi vaqtlarini qisqartiradi.
0 ‘zbekiston Respublikasi xaJq xo‘jaligining barcha tarm oqlari
va m amlakat aholisi ehtiyojlarini qondirish darajasida rivojlangan
avtomobil transportiga ega.
R espublikada xalq x o ‘jaligining sanoat, qishloq x o ‘jaligi,
qurilish, suv xo‘jaligi, aloqa, savdo, sog'liqni saqlash, kom m unal
xo‘jaligi, m adaniyat, m udofaa va boshqa
tarm oqlarda ixtisos-
lashtirilgan yirik avtotransport korxonalari mavjud.
Um um iy foydalaniladigan yuk va yo‘lovchilar tashuvchi avto
mobil transportining yirik korxonalari «O‘zavtotransport» davlat
hissadorlik korporatsiyasi tarkibiga kiradi. Korporatsiya 1993-yil
tashkil etilgan. Korporatsiya tarkibida hissadorlik jamiyatlariga
aylantirilgan yo'lovchi tashishni amalga oshiradigan 99 ta, yuk
tashish bilan shug‘ullanadigan 99 ta va aralash 67 ta avtokor-
xonalar bor. Bu avtokorxonalarda 14 mingdan ortiq avtobus, 24,6
101
rning yuk avtomobili bo‘lib, ularda 2012-yili 220,6 mln.
tonnaga
yaqin yuk tashildi (jami transport turlarida tashilgan umumiy
yuk hajmining 24,7%i avtomobil transportida tashilgan).
Korporatsiyaning « 0 ‘ztashishtrans« savdo transport birlashmasi
va «O'zbekavtotur» firmasi xalqaro yuk tashish va yolovchilar
qatnoviga xizmat ko‘rsatadi. Oxirgi yiilarda Avstriya,
Germ aniya,
Eron, Xitoy, Turkiya va boshqa mamlakatlarga ko‘p million tonna
yuk yetkazib b erild i. Keyingi yiilarda k o rp o ratsiy a aholiga
avtotransport xizmati ko‘rsatishi rivojlanmoqda. Shaharlararo yuk
tashishni « 0 ‘zavtotrans» ishlab chiqarish birlashmasi korxonalari
« 0 ‘zavtotranstexnika» (TIB), « 0 ‘zavtotrans»
korxonalari bajarib
kelmoqda.
. Tarm oq korxonalari uchun m uhandis-texnik xodimlar 12 ta
mutaxassislik bo‘yicha Toshkent avtomobil va y o lla r institutida,
Q o‘qon, Buxoro, Urganch, Toshkent avtomobil va y o lla r kollej-
larida tayyorlanadi. « 0 ‘zavtotrans« korporatsiyasi huzurida 15 ta
avtomobil o ‘quv kornbinati va ulam ing 100 ta filiali ishlaydi.
Avtomobil transporti tizim ida 0 ‘zbekiston hissadorlik sug‘urta
kompaniyasi yolovchilam i sug‘urta qilish ishlari bilan shug‘ul-
lanadi.
