1. Magistral darvo yo‘llari yoki xalqaro davlatlar o ‘rtasidagi
tashqi savdoni amalga oshirishga xizmat qilish (D unay, Oder,
Reyn, A m ur).
2. Rayonlararo — davlat ichidagi yirik rayonlararo tashish
(Volga, Missisipi, Amudaryo).
3. Mahalliy, ya’ni rayonlararo yuklarni tashishni amalga oshi
rish.
Daryo transporti bir necha davlatlarda mavsumiy ish ko'rsa-
tishiga qaramay, transportning boshqa
turlariga qaraganda ancha
samaraliroqdir. M asalan, katta daryolarda kemachilikni tashkil
qiiishning birinchi bosqichidagi xarajatlar tem ir yo ‘lni tashkil
qilishdagi xarajatlardan 8—10 marta arzon.
Magistral daryolarda
yuklarni tashish tem ir yo‘l narxlaridan 55
%,
avtotransportdan
3 - 5 barobar arzon bo'ladi. 2010-yilga kelib, 0 ‘zbekistonda suv
yo ‘llarining um um iy uzunligi 2800 km ga yetdi. A m udaryo,
Panjdan M o‘ynoqqa qadar paroxodlar qatnovi amalga oshirildi.
Daryo suvining kamayishi va Orol dengizining qurib borishi
natijasida suv yo‘llari keskin qisqardi,
am m o shunga qaramay,
2010-yili daryo transportida 1420 ming t yuk tashildi. O 'rta Osiyo
paroxodchiligi Turkm aniston, 0 ‘zbekiston, Tojikiston o ‘rtasida
taqsim landi. 1994-yili m ay oyida 0 ‘zbekiston Respublikasida
joylashgan daryo floti bo'linm alarini boshqarish tartibi qayta tashkil
etildi. 0 ‘rta Osiyo paroxodchiligi 0 ‘zbekistondagi bo'linm alari
negizida «Termiz daryo porti», «Qoraqalpog‘iston daryo floti» ishlab
chiqarish birlashmalari tashkil etildi. « 0 ‘zavtotrans«
korporatsiyasi
huzurida daryo floti ishini muvofiqlashtirish b o ‘yicha boshqarm a
tuzildi. RespubUkada Termiz daryo porti, Shorlovuq, T o ‘rtko‘l,
B eruniy, Q oratog‘, X o‘jayli bandargohlari,
A m udaryo orqali
T o ‘rtk o ‘l-X onqa, C halish-B eruniy suzm a k o ‘priklari, X o‘jayli
kema ta ’mirlash zavodi ishlab turibdi. Termiz porti 2,5 m ln. t
yuk qabul qilish, jo ‘natish quw atiga ega. Afg‘onistonning Xayraton
bandargohi orqali eksport-im port yuklari yetkazib berishda xalqaro,
shuningdek, biijalar, zemlesoslar, suzuvchi port kranlari va boshqa
yordamchi kemalar, texnika vositalari bor. Respublika suv yo‘lla-
rining um um iy uzunligi 1000 km ga yaqin. Xalq xo‘jaligi yuklari,
asosan, Termiz — Xayraton, Shorlovuq — T o ‘rtk o ‘l, X o‘jayli —
105
T o ‘rtko‘1, X o‘jayli — Beruniy, Q oratog‘ — Taxiatosh yo‘nalish-
larida iashiladi. 0 ‘zbekistonning port
va bandargohlari tem ir
yoTlari bilan bo g‘langan. D aryo floti u chun m utaxassislar
C horjo'y daryo texnikum i va Odessa floti injenerlari institutida
tayyorlanadi.
