• Buyurtmani bajarishga ketadigan xarajatlar
  • M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli




    Download 8,11 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet77/170
    Sana07.02.2024
    Hajmi8,11 Mb.
    #152713
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   170
    Bog'liq
    LOGISTIKA. Umarova D.M

    Xarajatlarning turlari. Moddiy oqimlarni boshqarish konsep- 
    siyasining am aliyotda qoMlanilishi zaxiralar yigMndisini o p ti- 
    m allashtirish bilan to ‘g ‘rid an -to ‘g‘ri bogMiq. Zaxiralarni opti- 
    m allashtirishning m ezoni boMib buyurtm alarni bajarishga va 
    materiallarni saqlashga ketadigan umumiy xarajatlar hisoblanadi.
    M ateriallarni xarid qilish va saqlash tizimida xarajatlar quyidagi 
    guruhlarga ajratiladi:
    • buyurtm ani bajarishga ketadigan xarajatlar;
    • xarid narxi bilan belgilanadigan to ‘g‘rid an -to ‘g‘ri xarajatlar;
    • zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajatlar;
    • «defitsit» natijasidagi yo‘qotishlar.
    Buyurtmani bajarishga ketadigan xarajatlar b u y u rtm an i 
    joylashtirish va yetkazib berish bilan bogMiq. Ular qatoriga xarajat­
    larning quyidagi turlari taalluqli: yetkazib berish shartlarini ishlab 
    chiqish va ulam i qabul qilishni tayyorlashga ketadigan xarajatlar; 
    buyurtm a bajarilishi ustidan nazorat va ularning bajarilish m uddat- 
    larini qisqartirish bilan bogMiq xarajatlar; transport xarajatlari (agar 
    tashishga ketadigan mablagMar qabul qilinayotgan tovar qivmatiga 
    kirm asa); buyurtm ani qabul qilish va om borga joylashtirishga 
    ketadigan xarajatlar.
    Bulaming b a ’zilari buyurtm ada joylashtiriladi va hajmga bogMiq 
    boMmaydi, boshqalari, m asalan transport va om bor xarajatlari 
    to ‘g 'rid an -to ‘g‘ri buyurtma miqdoriga bogMiq.
    U m um an olganda, buyurtm ani bajarishga ketadigan xarajatlar 
    ham m a turdagi xarajatlarni o ‘zining tarkibiga oladi, ularning 
    miqdori esa bajarilayotgan buyurtm alar soniga bogMiq boMadi.
    To‘g ‘ridan-to‘g ‘ri xarajatlar xarid
    qilinayotgan m ateriallar narxi 
    bilan belgilanadi va buyurtm a partiyasining o'sishida o ‘m atiladigan 
    ulguiji narxlarning arzonlashishiga qarab o ‘zgaradi.
    Zaxiralarni saqlashga ketadigan xarajatlar
    materiallarni saqlash 
    xarajatlari va zaxiralaming mavjudligi bilan aniqlanadi.
    114


    Xarajatlarning bu guruhiga quyidagi statiyalar kiradi: zaxiralarga 
    qo'yilgan kapitaldan olinishi mumkin bo ‘lgan foiz stavkasi; om bor 
    operatsiyalariga ketadigan xarajatlar va om bor ijarasi uchun to ‘lov; 
    ishlab chiqarish birligiga qarashli bo ‘lgan omborxonalarni ishiatish 
    bilan bog‘liq joriy xarajatlar; sug‘urta va sol iq xarajatlari. Zaxira­
    lami kamaylirish om bor xarajatlari va u bilan bog‘liq boMgan 
    xarajatlarning kamayishiga olib keladi.
    Defitsit. natijasida y o ‘qotishlar
    qandaydir davr ichida u yoki bu 
    moddiy resurslarning cheklanganligi natijasida yuzaga keladigan 
    xarajatlardan iborat. Yo‘qotishlarning bu guruhiga quyidagilar 
    taalluqli:
    • zarur materiallar yo‘qligi natijasida ishlab chiqarish jarayo­
    nining to ‘xtashi ham da materialni boshqa qim m atrog‘iga 
    aim ashtirish bilan bog'liq b o ‘lgan ishlab chiqarishdagi 
    vo‘qo(ishlar;
    • buyurtm a bajarilm agan holatda iste’m olchining boshqa 
    ishlab chiqaruvchiga murojaat qilishi natijasidagi yo'qotishlar 
    (bu holatda defitsit natijasidagi xarajatlar foyda yo‘qotishlari 
    deb qaraladi);
    • buyurtma bajarilishini kutib qolish holatida vujudga keladigan 
    q o ‘shimcha xarajatlar.

    Download 8,11 Mb.
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   170




    Download 8,11 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

    Download 8,11 Mb.
    Pdf ko'rish