tuzilishi, kim yoviy xususiyatlari, miqdori, ta ’sir harorati, bosim i va
boshqalar. Zaharli m oddalam ing organizm ga ta ’sir k o ‘rsatish darajasiga
qarab 4 sinfga boTinadi: o‘ta xavfli, yuqori xavfli, o‘rtaeha xavfli va kam
xavfli m oddalar (GO ST 12.01.2007-76 ga asosan). Zaharli m oddalam ing
ish zonasidagi m iqdori quyidagi usullar yordam ida aniqlanadi:
- laboratoriya usulida;
- ekspres-tahlil uslubi;
- avtom atik gaz tahlil qiiish uslubi.
Laboratoriya uslubi bilan zaharli m oddalam ing m iqdori m iqdoriy
tahlil uslublari yordam ida aniqlanadi. Ekspres-tahlil uslubida havodagi
zaharli m oddalar kim yoviy razvedka q o ‘shin asbobi V PXR orqali Q
m etodlari asosida indikatorii trubkalarning b o ‘yalishi yordam ida aniqla
nadi. Avtom atik tahlil uslubida zaharlangan havo gazanalizatorlar yor
dam ida topiladi.
Ish zonasidagi zaharli m oddalarga qarshi quyidagi tadbirlar
qoTlaniladi:
zaharli m oddalarni texnologik jarayonlardan bartaraf etish;
ishlab chiqarish texnologiyasida qoTlaniiadigan asbob-uskunalarni
takomillashtirish;
sanitar-gigiyenik tadbirlam i o ‘tkazish.
Bunga xomashyoni gigiyenik standartlash, ish zonasidagi havoni
nazorat qiiish, havo tarkibidagi zaharli m odda m iqdori oshganda gigiyenik
talablam i am alga oshirish, shaxsiy him oya vositalarini q o ‘llash, samarali
sham ollatish tizim larini o ‘matish, ishchilarga sanitariya y o ‘riqnom alarini
berish va boshqa om illar kiradi.
