Magnit maydon elektromagnit induksiya elektromagnit tebranishlar elektromagnit to‘lqinlar

E_k = E – E₀


m₀υ
= mc² – m c² =

0
m₀c²

−m₀c = m₀c^2




^−1. (5–8)





p = va E = formulalardan energiya bilan impuls orasidagi
bog‘lanishni aniqlash mumkin. Bu formulani quyidagi ko‘rinishda yozamiz:

2
_υ2

^ p ^2 _c^{2 } E ^2 1

 _{m c}  =

_υ2 ;  _{m c2}  <sup>=

.</sup> (5–9)
υ

 ₀ 

₁₋c2  ₀ 
1−_c2

0
Bu tenglamalardan E² = (m c²)² + (p · c)² formulani keltirib chiqarish mumkin. Bundan yana bir marta xulosa kelib chiqadi. Agar jism yoki zarra tinch holda bo‘lsa, uning impulsi p = 0 teng va u holda to‘la energiya E² = E² = (m c²)² tinchlikdagi energiyaga teng bo‘ladi.

0 0

Bu formuladan zarra massaga ega bo‘lmasa ham, (m₀ = 0) u energiya va impulsga ega bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi, ya’ni E = p · c. Bunday zarralar massasiz zarralar deyiladi.

Bunday zarralarga misol qilib fotonni keltirishimiz mumkin va uning tinchlikdagi massasi nolga teng, lekin u impulsga ham, energiyaga ham ega. Massasiz zarralar tinch holda mavjud emas va ular barcha inersial sanoq sistemalarida chegaraviy tezlik c bilan harakatlanadi.

1. 
   
   Dinamikaning asosiy qonuni relyativistik mexanika uchun qanday ifodalanadi?
   
2. 
   
   Massa bilan energiya orasidagi bog‘lanish qonunining relyativistik formulasini yozing va uni ta’riflang.
   
3. 
   
   Tinchlikdagi energiya formulasini yozing va uni tavsiflang,