|
“UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABLARIDA MADANIY MUHITNI YARATISHNING PEDAGOGIKBog'liq maktab-boshqaruvi-samaradorligini-oshirishda-strategiya-zaruriy-omil-sifafida
“UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABLARIDA MADANIY MUHITNI YARATISHNING PEDAGOGIK
TEXNOLOGIYALARI: MUAMMO VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY
ANJUMANI, MAY 15-16, 2023
197
Ushbu tajribadan bilish mumkinki, avvalo, ishlab chiqilayotgan strategiya davlatning
maktab ta’limi siyosatiga mos bo‘lishi lozim. Buning uchun biz ikkita muhim jihatga e’tibor
qaratishimiz kerak bo‘ladi. Birinchidan, maktab ta’limi siyosatini yuritadigan davlat
orgonlarining xorijiy tajribalarga asoslangan, milliy manfaatlarni ifodalagan, zamon talablariga
javob beradigan ta’lim strategiyasi bo‘lishi zarur. Muassasa o‘z strategiyasini belgilashda mana
shu strategiya va maktab qadriyatlari, uning o‘ziga xos xususiyatlaridan “poydevor” sifatida
foydalinishi maqsadga muvofiq. Ikkinchidan, maktab rahbari va jamoasi dunyo hamjamiyatining
ta’limga munosabatini hamda davlatning ta’lim siyosatini to‘g‘ri anglagan, o‘zgarishlarga
moslasha olish kompetentligiga ega bo‘lishi, mas’uliyatni o‘zida his qila olishi, ta’lim sifatining
oshishidan manfaatdor bo‘lishi zarur.
Yuqori sifat menejmenti va yaxshilangan ta’lim natijalari o‘rtasida chambarchas
bog‘liqlik mavjud, ammo bu boradagi asosiy farq maktab menejeri va u tomonidan
qo‘llaniladigan boshqaruv strategiyalaridadir [2].
Maktablardagi boshqaruv strategiyasining o‘ziga xos xususiyatlarini quyidagilarda
ko‘rish mumkin:
boshqaruv strategiyasini maktab maqsadlariga erishish, raqobat muhitida yanada
samaraliroq missiyani bajarish va rejalashtirilgan maqsadlarga yetish uchun yaxshi vosita deb
hisoblash mumkin;
globallashgan axborot jamiyatida “strategiya rejalashtirishning natijasi emas, aksincha,
bu uning boshlang‘ich nuqtasi”, strategik menejment esa o‘z tashkilotlari faoliyatini aniqlay
oladigan transformatsion liderlarning aktivi hisoblanadi;
va nihoyat, ta’lim sifatini oshirish hamda ta’lim xizmatlarining yuqori standartlarini
ta’minlash uchun ta’limni strategiya asosida boshqarish zarur [7;728].
Mamlakat darajasida qulay ta’lim siyosati va izchil boshqaruv muhim ekanligini inobatga
olib aytish mumkinki, ta’lim siyosatini belgilovchi davlat orgonlari hamda islohatlarni amalga
oshiradigan maktab direktorlari va o‘qituvchilar “biz hozir qayerdamiz?”, “qayerda bo‘lishni
xohlaymiz?” va “u yerga qanday boramiz?” kabi savollarga javob topishlari kerak.
Birinchi
haqiqiy savol, albatta, “biz qayerda bo‘lishni xohlaymiz?”
Bu yerda biz o‘z maqsadlarimizni,
xavf-xatarlarni, strategik tashabbuslarga resurslarni taqsimlashni va hokazolarni muhokama
qilamiz va hal qilamiz. Bularning barchasi xodimlar tashkilotning strategik maqsadlari
to‘g‘risida qanday fikrda ekanligiga va ular o‘zi uchun foydali bo‘lgan samaradorlikka
erishishlarini sezishlariga bog‘liq [3]. Bunda maktab ta’limini boshqarish strategiyasini ishlab
chiqishda pedagog xodimlarning ishtiroki ta’minlanishi, strategiya butun jamoaniki ekanligini
barcha his qilishi va ushbu strategiyani amalga oshirishda xodimlar o‘zini mas’ul deb hisoblashi
muhim ahamiyatga ega.
Bosniya va Gersegovinada ta’lim jarayonidagi o‘zgarishlar hisobga olinib, maktablar
faoliyatini takomillashtirish umumiy strategiya asosida amalga oshirilish maqsad qilingan.
Asosiy e’tibor shaxsdan kontsepsiyani o‘zgartirishga, o‘quvchilarning yutuqlarini baholashdan
maktabning umumiy natijalarini baholashga yo‘naltirilmoqda; o‘zgarishlar subyekti sifatida
o‘qituvchilardan maktab rahbarlariga e’tibor qaratilmoqda [12;1233]. PISA xalqaro
tadqiqotlarida ham shu jihatga alohida dolzarb muammo sifatida e’tibor berilgan. Unga ko‘ra,
ta’lim islohatlarini amalga oshirishda maktab rahbarlarining tajribasiga suyanish va ularni yuqori
darajadagi ta’lim siyosati va amaliyotini ishlab chiqishga jalb etish lozim. Bu ijtimoiy
o‘zgarishlarga samimiy munosabatda bo‘ladigan siyosatni belgilashda ijodiy yondashadigan
|
| |
