|
Pedagogik innovatsiya tushunchasi. Talim sohasidagi innovasion jarayonlarning mazmuni va mohiyati
|
| bet | 4/13 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 102,1 Kb. | | #245913 |
Bog'liq 4 kurs 403 s5 guruh talabasi shernazarova feruzaning maktabda1.1.Pedagogik innovatsiya tushunchasi. Talim sohasidagi innovasion jarayonlarning mazmuni va mohiyati.
Ilm-fan, texnika, ishlab chiqariah va texnologiyaning jadal rivojlanishi jamiyat hayotining barcha sohalarida taraqqiyotining yangi istiqbollarini ochib berdi. Insoniyatning davlat va jamiyat qurilishiga doir asriy tajribalari ijtimoiy munosabatlarni yangicha yondashuvlar asosida tartibga solish borasidagi ilgor yondashuvlarning qaror toptirilishiga olib keldi. Ikkinchi avlod standartlari joriy etish Mamlakatimizda ta'lim taraqqiyotning dolzarb bosqichi yangi federal standartlari (ikkinchi) avlod amalga oshirish asoslanadi. takomillashtirish va ta'lim optimallashtirish kiritsin maktablar va oqituvchilar guruhlar oldin. maktablarining barcha darajadagi tashqari, bu standartlar maktabgacha joriy etildi. Talim innovatsion jarayonlar bolalar boochalari, maktablar, litsey va sport maktablarida mavjud muammolar kop hal qaratilgan. Avvalo e’tibor ta'limi vazirligi texnik kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish berildi. Bu talabalar va ularning ustoz ortasida axborot almashinuvini samaradorligini oshirish imkonini beradi. ta'lim va maktabgacha ta'lim muassasalari devorlari paydo innovatsion axborot texnologiyalari, isloh qilish va oquv jarayonini takomillashtirish uchun yangi ta'lim muhiti yaratish imkonini berdi.Innovatsiya ta'rifi. Shunday qilib, pedagogik nima yangilik? Ingliz tilida soz kerakli natijaga ishlab chiqarish uchun minimal vaqt, moddiy va intellektual resurslarni jalb yangi konikmalar, texnik, shakllari, foydalanish kabi tovushlar. ‘Pedagogik innovatsiyalar’ tushunchasi bir shunga oxshash ma'noga, biroq ilovalar tor doiradagi ega. Yaqinda ozgartirish aloqa nafaqat mamlakatimiz iqtisodiy hayoti, balki intellektual faoliyat (universitetlar, maktablar, maktab oldin). Pedagogik innovatsiyalar xususiyatlari. Pedagogik innovatsion nima? ning batafsil muddatini korib chiqaylik. Avvalo, biz turli qismlarida, shuningdek, butun tizimini individual komponentlarini xususiyatlarini oshirish, ta'lim, atrof-muhit ozgartirish hissa mumkin maqsadli harakatlar ba'zi turdagi haqida bormoqda.ta'lim sohasidagi innovatsion jarayonlar uchun qidiruv va yangi texnik, texnologiyalar, fondlari, dasturlari ishlab chiqish bilan booliq.Yangi dasturlar uchun bunday faoliyat qonoiroqlar, oquv jarayoniga ularning joriy oz ahamiyatini va ahamiyatini qayta oylab.A maxsus joy oqituvchilar va talabalar, sotib olingan bilim tasnifi mezonlarini ozgarishi ortasidagi ozaro tashkil beriladi.ta'lim jarayonida pedagogik innovatsiyalar yangilangan texnologiyasi ta'lim va yosh avlodni tarbiyalash foydalanishni oz ichiga oladi. Ular siz amaliyotga yangi ta'lim tizimini yolga qoyish mumkin orqali bir vositasi bolib xizmat qiladi. Bunday ta'lim, uning psixologik va fiziologik xususiyatlari, vazifalarni keyingi amalga oshirish korinishida mumkin bola ta'lim va oquv jarayonining yonalishini hisoblanadi. Bu zamonaviy pedagogik innovatsiyalar murakkab muammolarni hal qilish uchun ijodiy metodlarni topish, ishlash innovatsion mexanizmlarini rivojlantirishga hissa kerak, normal ijodiy jarayonning ozgartirish. Innovatsion maqsad. Barcha uning birinchi an'anaviy ta'lim tizimi bilan solishtirganda shaxs xususiyatlari sifatini ozgarishlarni qabul qilinadi. Xuddi shunday ozgarishlar, ularning tabiiy mayl bir ochilish bor maksimal darajada, bolalar noan'anaviy ijodiy fikrlash hosil ta'lim va tarbiya dasturlari oqituvchilarning amaliy faoliyatni amalga oshirish mumkin boladi. ta'lim barcha yangiliklar mustaqillik yosh avlod, ta'lim faoliyati davomida shakllangan kundalik hayot tajribamiz, foydalanish uchun ilm-fan, ularning innovatsion yutuqlarini tushunish istagi rivojlantirish bilan booliq.Innovatsiya navlari. Pedagogik innovatsiyalar tasniflash quyidagi variantlardan ajratish oz ichiga oladi:
sinf-dars tizimi foydalanish bilan treninglar tashkil etish;
ixtisoslashtirilgan sinflar shakllantirish;
oquv jarayoni oyin texnikasi dastur.
Innovatsiya ilmiy-tadqiqot faoliyati bilan uning jalb qilish orqali zarur bilim oxshatmoq uchun talaba beruvchi, klassik va dars tizimidan tark va dizayn texnik ariza beradi. Alohida e'tibor oqituvchi va talaba, ota-onalar va oquvchilar ortasidagi uzoq hamkorlikning mikrosxemalar yaratishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Bu mumtoz vazifa tizimida saqlab qolish yoki baland bolishi mumkin. Yana bir qiziqarli trend maxsus (individual) ta'lim usullari va dasturlarini yaratish kabi pedagogik bir yangilik.Barcha Moderatorlar rejalari muvaffaqiyatli oqituvchilari tayyorlash boyicha qaratib, amaliyotga tadbiq etildi. Songgi bir necha yil davomida biz variant ‘professional standart’ oqituvchisi muhokama qilindi. Barcha oquv jamoa yaqin kelajakda u toliq barcha ta'lim yangiliklarni amalga oshirish uchun bolishi kerak oqituvchilar uchun vakolatlar minimal majmuini rivojlantirish, bu ish bilan shuoullanuvchi. Oqituvchilar bu innovatsion texnika va ta'lim usullarini egalik qaysi, haqiqiy professional haqida gapirish mumkin boladi, unga muvofiq oz qoshimcha mezonlarini taklif etamiz.Shunday qilib, pedagogik innovatsiyalar nima? birinchi maktab oquvchilari ortasida mustaqilligini qurishga qaratilgan yangi texnika va oquv usullari hisoblanadi. ularning faoliyatida oqituvchilar uchun alohida e'tibor dizayn tartib berishni boshladi. an'anaviy tizimi talabasi ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish uchun hech vaqt berilgan bolsa, ikkinchi avlod yangi federal ta'lim standartlari joriy keyin, har bir bola barkamol rivojlanishi va oz-ozini takomillashtirish uchun haqiqiy imkoniyat oladi.Avgust uchrashuvlar Har yili oqituvchilar yangi pedagogik usullar bilan tanishish pedagogik innovatsiyalar, yarmarkasi bolib otdi. Har bir batafsil korib keyin amalda sinov ketadi. natijalar ijobiy bolsa, boshqa ta'lim muassasalarida radioeshittirish tajribasi bor.Ilmiy-tadqiqot faoliyati ta'lim innovatsiyalarni amalga oshirish yoli sifatida muhim qismlaridan biri sifatida har bir intizom mazmuni muhandislik yoki tadqiqot xizmat qiladi. yangi federal ta'lim standartlari doirasida, barcha bolalar ijodiy va individual qobiliyatini rivojlantirish, ularni imkon beradi, bu ibora ozlashtirish kerak. Ular tayyor loyihalar bor maktab yilning oxirida oquv yili mobaynida amalga oshirilgan ishlar, tasdiqlash uchun oz ilmiy ishlari natijalari bilan oqituvchilari va sinf dostlari joriy etish.Bunday faoliyat toori, ta'lim yangiliklarni e'tirof chunki bu yerda, orniga an'anaviy rolini oqituvchi, oqituvchi , ustoz, assistent, bir katta dost sifatida oquvchilar korinadi. Birgalikda bolangiz bilan, u bir texnologiya tadqiqot karta ustida ish olib bormoqda, faoliyat yonalishi tajribalar oladi belgilaydi. oqituvchining vazifasi muayyan kimyoviy ozgarishlarni, fikri sorovlari ijrosini amalga oshirishda qiyinchiliklar taqdirda shogirdlari murakkab nazariy masalalarni tushuntirish, yordam kiradi.Loyihaning asosiy ish uning tadqiqot predmeti boyicha yangi bilim olishda imkon beradi oquvchi, bilan shuoullanadi. asta-sekin bola va ularning kelajakda professional faoliyati tanlash bilan aniqlanadi, masalan, innovatsion usullari rahmat.yangi pedagogik usullarini sinov natijalari, ularning yuqori samaradorligi va samaradorligini dalolat beradi. An'anaviy avtoritar ta'lim tizimidan ajralishiga ijtimoiy moslashuvi jarayonini osonlashtiradi, totuvlik bolaning shaxsini rivojlantirishga imkon beradi.Texnologiya (yuon. techne mmahorat, sanat, logos tushuncha, talimot) muayyan (ishlab chiqarish, ijtimoiy, iqtisodiy va b.) jarayonlarning yuksak mahorat, sanat darajasida tashkil etilishi.
Innovatson pedagogika atamasi va unga xos bolgan tadqiqotlar Garbiy Yevropa va AQShda (60 yil) paydo boldi. Innovatsion faoliyat O.N Gonobolin, B.A Slastenin, N.V Kuzmina, A.I Shervanov va boshqalar ishlarida tadqiq etilgan. “Ozbekiston Milliy entsiklopediyasida korsatilishicha, innovatsiya quyidagicha mazmun va tushunchalarga ega: Innovatsiya (ingl. innovationas kiritilgan yangilik, ixtiro) 1) texnika va texnologiya avlodlarini almashtirishni taminlash uchun iqtisodiyotga sarflangan mablaolar; 2) ilmiy-texnika yutuqlari va iloor tajribalarga asoslangaan texnika, texnologiya, boshqarish va mehnatni tashkil etish kabi sohalardagi yangiliklar, shuningdek, ularning turli sohalar va faoliyat doiralarida qollanishi.
A.I.Prigojinning fikriga kora, innovatsiya maqsadga muvofiq ravishda muayyan ijtimoiy birlik tashkilot, aholi, jamiyat, guruhga nisbatan munosabatga yangicha yondashish, bu munosabatni bir qadar turoun elementlar bilan boyitib borish tushunilishi lozim. Bu orinda anglanadiki, muallifning qarashlari bevosita ijtimoiy munosabatlar, ularga nisbatan innovatsion yondashish mohiyatini ifodalaydi. Shundan kelib chiqqan holda har bir shaxs fuqaro, mutaxassis, rahbar, xodim, qolaversa, turli ijtimoiy munosabatlar jarayonining ishtirokchisi sifatida oziga xos innovator faoliyatni tashkil etadi.
Lug‘aviy jihatdan innovatsiya tushunchasi ingliz tilidan tarjima qilinganda (innovation) yangilik kiritish degan manoni anglatadi. Innovatsiya tushunchasi mazmunan aniq holatni ifodalaydi. Innovatsiya muayyan tizimning ichki tuzilishini ozgartirishga qaratilgan faoliyat hisoblanadi. Innovatsion talim jarayonida qollaniladigan texnologiyalar innovatsion talim texnologiyalari yoki talim innovatsiyalari deb nomlanadi.
Talim innovatsiyalari talim sohasi yoki oquv jarayonida mavjud muammoni yangicha yondashuv asosida yechish maqsadida qollanilib, avvalgidan ancha samarali natijani kafolatlay oladigan shakl, metod va texnologiyalar hisoblanadi.Talim innovatsiyalari innovatsion talim deb ham nomlanadi. Innovatsion talim tushunchasi birinchi bor 1979 yilda Rim klubida qollanilgan.
Talim innovatsiyalarini qollanilishiga kora bir necha turga ajratishimiz mumkin. Yani faoliyat yonalishiga kora, kiritilgan ozgarishlarning tavsifiga kora, ozgarishlarning kora ajratishimiz mumkin. Yuqoridagi innovatsiya turlarini atroflicha quyida berilgan chizma orqali kengroq yoritilgan. Innovatsiyalar turli korinishga ega. Quyidagilar innovatsiyalarning asosiy korinishlari sanaladi:
Talim tizimida yoki oquv faoliyatida innovatsiyalarni qollashda sarflangan mablao va kuchdan imkon qadar eng yuqori natijani olish maqsadi kozlanadi. Innovatsiyalarning har qanday yangilikdan farqi shundaki, u boshqarish va nazorat qilishga imkon beradigan ozgaruvchan mexanizmga ega bolishi zarur.Barcha sohalarda bolgani kabi talimda ham novatsiya, innovatsiya hamda ularning mohiyatini ifodalovchi faoliyat toorisida soz yuritiladi. Agar faoliyat qisqa muddatli, yaxlit tizim xususiyatiga ega bolib,faqatgina tizimdagi ayrim elementlarni ozgartirishga xizmat qilsa u novatsiya (yangilanish) deb yuritiladi Bordi-yu, faoliyat malum kontseptual yondashuv asosida amalga oshirilib, uning natijasi muayyan tizimning rivojlanishiga yoki uni tubdan ozgartirishga xizmat qilsa, innovatsiya (yangilik kiritish) deb ataladi.
V.A.Slastenin innovatsiyani yangilik yaratish, keng yoyish va foydalanishga qaratilgan maqsadga muvofiq, yonaltirilgan jarayon majmui deb biladi. Muallifning fikriga kora har qanday innovatsiya yangi vositalar yordamida ijtimoiy subektlarning ehtiyojini qondirish va intilishlarini raobatlantirish maqsadini kozlaydi.
Har qanday innovatsiyada yangi, yangilik tushunchalari muhim ahamiyatga ega. Turli munosabat va jarayonlarga kiritilayotgan yangilik mazmunan xususiy, subyektiv, mahalliy va shartli ooyalar tarzida namoyon boladi.
Pedagogik innovatsiyalar pedagogik faoliyatga yangiliklarning izchil olib kirilishini tavsiflaydi. Pedagogik innovatsiyalarning didaktik imkoniyatlariga kora talim tizimi va jarayoni rivojlanib boradi. Oqituvchining innovatsion faoliyati pedagogik jamoani harakatga keltiruvchi, oloa undovchi, bunyodkorlikka raobatlantiruvchi kuch sifatida namoyon bolib, talim jarayonining sifatini kafolatlaydi. Shu sababli har bir oqituvchi innovatsiyalarning mohiyatini tola tushungan holda oz faoliyatiga izchil tatbiq eta olishi zarur.1-ilova: dars tushunchasi tariflari
|
| |
