• 2-§.TO`PLAMLAR O`RTASIDA O`ZARO BIR QIYMATLI MOSLIKNI O`RNATISHGA DOIR MANTIQIY MASALALARNI YECHISH USULLARI
  • Mantiqiy, kombinatorik va nostandart masalalar




    Download 1.85 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet6/51
    Sana06.07.2022
    Hajmi1.85 Mb.
    #24796
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   51
    Bog'liq
    КИТОБ МАНТИҚИЙ МАСАЛАЛАР (2)
    Jahon tarixi 9(@Kitob ulashaman bot)
    6-masala. Yugurish bo`yicha musobaqada 5 ta o`quvchi: Ahmad, 
    Botir, Vali, Salim va Davron ishtirok etdi. Musobaqalar natijasi 
    haqida Muhlisa dugonasiga quyidagilarni aytdi: Vali marraga 
    Ahmaddan keyin, lekin Salimdan oldin keldi. Botir Ahmaddan oldin 
    keldi, lekin birinchi bolmadi. Bolalardan har biri qaysi o`rinlarni 
    egallaganligini aniqlang? 
    Yechish. Masala modelini quramiz. Bu holda to`g`ri chiziq “vaqt 
    chizig`i”ni ifodalaydi. O`quvchilar bilan bolalarni to`g`ri chiziqda 
    ularning bosh harflari ko`rsatilgan nuqtalar bilan, hamda ulardan oldin 
    kelganini to`g`ri chiziqda chaproqda, keyin kelganini esa o`ngroqda 
    belgilashga kelishib olamiz. 
    So`ngra masalaning har bir 
    shartini 
    to`g`ri 
    chiziqda 
    belgilaymiz. 
    - Vali Salimdan oldin kelgan, demak V nuqta S nuqtadan chapda 
    joylashadi. 
    - Vali Ahmaddan keyin kelgan bo`lsa, u holda Ahmad Validan 
    oldin kelgan bo`ladi, ya’ni A nuqta V nuqtadan chapda joylashadi. 
    - Botir Ahmaddan oldin kelgan, demak B nuqta A nuqtadan 
    chapda joylashadi. 
    - Davronni egallagan o`rnini aniqlaymiz, ya’ni D nuqtani to`g`ri 
    chiziqda belgilaymiz. Botir birinchi bo`lib kelmaganligi uchun D 
    nuqta BA, AV, VS kesmalarga tegishli emas. Demak Davron birinchi 
    bo`lib kelgan, ya’ni D nuqta B nuqtadan chapda joylashadi. 
    To`g`ri chiziqda nuqtalani joylashishidan bolalar quyidagi 
    tartibda: Davron, Botir, Ahmad, Vali, Salim marraga yetib 
    kelishganligini aniqlaymiz.
     








    2-§.TO`PLAMLAR O`RTASIDA O`ZARO BIR QIYMATLI 
    MOSLIKNI O`RNATISHGA DOIR MANTIQIY 
    MASALALARNI YECHISH USULLARI 
     
    Ma’lumki X to`plamning har biri elementiga U to`plamning 
    yagona elementi mos keltirilsa va U to`plamning har biri elementi X 
    to`plamning faqat bitta elementiga mos kelsa X va U to`plamlar 
    orasidagi moslik o`zaro bir qiymatli moslik deyiladi. Shuning uchun 
    bu turdagi masalalarni yechish uchun to`plamlar elementlari o`rtasida 
    talab etilgan moslikni to`g`ri o`rnatish muhim ahamiyat kasb etadi. 
    Top’lamlar elementlari o`rtasida o`zaro bir qiymatli moslikni 
    o`rnatishga doir vaziyatlarni xulosalar zanjirini qurish yo`li bilan, 
    graflar yordamida yoki jadvallar tuzish yo`li bilan modellshtirish 
    mumkin. Shuning uchun ham bu turdagi masalalarni: 
    a) xulosalar zanjirini qurish yo`li bilan yechishda uning shartida 
    berilgan bog`lanishlar alohida-alohida xulosalar shaklida ifodalanadi 
    va har bir xulosa natijasi (oxirgidan tashqari) keyingi xulosani 
    keltirib chiqarish uchun asos bo`ladi va h.k. 
    b)graflar yordamida yechishda berilgan to`plamlar elementlarini 
    nuqtalar bilan belgilanadi, ular o`rtasidagi moslik kesmalar bilan 
    tutashtiriladi; agar to`plam elementlari orasida qaralayotgan moslik 
    o`rinli bo`lmasa(inkori bo`lsa), shtrix chiziqlar bilan tutashtiriladi. 
    v) jadvallar tuzish yo`li bilan yechishning ta’limiy ahamiyati 
    masala shartida berilgan bo`g`lanishlar va ulardan keltirib 
    chiqariladigan 
    xulosalar 
    zanjirini 
    qurish 
    ko`rgazmali 
    holda 
    sistemalashtiriladi. 

    Download 1.85 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   51




    Download 1.85 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Mantiqiy, kombinatorik va nostandart masalalar

    Download 1.85 Mb.
    Pdf ko'rish