7
- Sobir Dilshoddan oldin kelgan,
demak
S nuqta
D nuqtadan
chapda joylashadi;
-
B nuqtani to`g`ri chiziqda belgilaymiz. Baxrom eng keyin kelganligi,
hamda Sobir Dilshoddan oldin kelgan holda birinchi bo`lib
kelmaganligi uchun B nuqta
S va
D nuqtalardan o`ngda joylashadi;
-
M nuqtani to`g`ri chiziqda belgilaymiz. Sobir birinchi bo`lib
kelmaganligi va Bahrom eng qeyin kelganligi uchun
M nuqta
SD va
DB kesmalarda tegishli emas, bo`lib
S nuqtadan chapda joylashadi.
Demak, Mo`ydin birinchi bo`lib kelgan.
To`g`ri chiziqda nuqtalarning joylashishidan bolalar quyidagi:
Mo`ydin, Sobir, Dilshod, Baxrom ketma-ketligida uchrashish joyiga
kelishganligini aniqlaymiz.
5-masala. Akrom do`stlarini tug`ilgan kuniga taklif etdi.
Mehmonlardan Laziz Mahmuddan oldin,
Vali Zokirdan keyin,
Mahmud Zokirdan oldin, Salim Validan keyin tabriklagani kelishdi.
Mehmonlar qanday tartibda kelishgan?
Yechish: Masala modelini quramiz. Bu holda to`g`ri chiziq “oldin
kelish chizig`ini” ifodalaydi. O`quvchilar bilan bolalarni to`g`ri
chiziqda ularning bosh harflari ko`rsatilgan
nuqtalar bilan, hamda
ulardan oldin kelganini to`g`ri chiziqda chaproqda, keyin kelganni esa
to`g`ri chiziqda o`ngroqda belgilashga kelishib olamiz. So`ngra
masalaning har bir shartini to`g`ri chiziqda belgilaymiz:
- Laziz Mahmuddan oldin kelgan,
demak
L nuqta
M nuqtadan
chapda joylashadi.
- Mahmud Zokirdan oldin kelgan, demak
M nuqta
Z nuqtadan chapda
joylashadi.
- Agar Vali Zokirdan keyin kelgan bo`lsa,
u holda Zokir Validan
oldin kelgan bo`ladi, ya’ni
V nuqta
Z nuqtadan chapda joylashadi.
- Agar Salim Validan keyin kelgan bo`lsa, u holda Vali Salimdan
oldin kelgan bo`ladi, ya’ni
V nuqta
S nuqtadan chapda joylashadi.
S
D
M
B
M
Z
L
V
S
8
To`g`ri chiziqda nuqtalarning joylashishidan bolalar quyidagi:
Laziz,
Mahmud,
Zokir,
Vali,
Salim
ketma-ketligida
mehmondorchilikka kelishganligini aniqlaymiz.
