9
Marketing tizimida sotish siyosati - bu tovar davriy harakatini tashkil etish jarayonidir. U
tovar massasining ishlab chiqaruvchidan to iste`molchigacha bo„lgan harakatining xar bir
bosqichida kabul kilinadigan qarorlarga ta`sir qilishning aniq tahlilini talab qiladi. Bu xolda sotish
deganda ishlab chiqarish bilan savdo orasidagi barcha aloqalar tushuniladi. U ulgrji va chakana
savdoni, tashish va saqlashni uz ichiga oladi. Bizning iqtisodiy sharoitimizda marketingning tovar
siyosati kabi vazifasi
xam muhim ahamiyatga ega, xar tomonlama uylab yuritilgan tovar siyosati
resurslardan samarali foydalanish imkonini beradi. Tovar siyosati xar bir ishlab chiqarilgan
mahsulotning aniq iste`molchilar guruhiga mo‟ljallangan bo‟lishini ta`minlaydi. Ya‟ni, xar qanday
tovar aniq iste`mol manziliga ega bo‟lishi kerak. Bizning ichki bozorimiz, unga chiqarilgan tovar
assortimentining,
amalda
mavjud
bulmagan
«o‟rtacha» deb ataluvchi iste`molchiga
mo‟ljallanganidan juda xam yutkazadi. Chunki xaridor qiziqishi va
didiga karab taqsimlangan
tovarlar tanlash imkonini bermaydi. Marketingli yondashuvda bunday vaziyatlar yuz berishidan
mustasno.
Yuqorida sanab o‟tilgan marketing harakatlarining barchasidan bir vaqtda foydalanish
lozim. Mana shundagina marketingli faoliyat iste`molchidan sanoat korxonalariga va savdoga,
ulardan esa qarama – qarshi yo„nalishdagi uzluksiz axborot okimini ta`minlaydi. Bu esa uz vaktida
ishlab chiqarishda,
tovar assortimentiga, sotish shartlariga, xizmat ko„rsatish sohasiga
o„zgartirishlar kiritishga imkon beradi. Marketingning sanab utilgan maqsadlari va vazifalari bozor
faoliyatini tashkil to„g‟risida tulik tushuncha bera olmaydi. Chunki bozor muammolarini tulik xal
qilish uchun tayyor retseptning uzi bo‟lishi mumkin emas. Marketingning kullashdan oldin
avvalombor
sharoitni, eng asosiy ijtimoiy – iqtisodiy tarakkiyot darajasini hisobga olish lozim.
Chunki marketing – murakkab, harakat va sabr toqat talab qiluvchi, shu bilan birga tez samara
beruvchi ishdir. U bir tomondan aholiining etarli darajada yuqori bo„lgan ehtiyoji va talabiga,
uning xarid qobiliyatiga, ikkinchi tarafdan tovar va xizmatlarni tanlashdagi erkinlikka javob berish
kerak. Bozor harakatining katta radiusini ta`minlash uchun tovar assortimentini tez o„zgartirish, uni
ommaviy ravishda uzlashtirishga javob beradigan berishi lozim.
Bularning barchasi talab va
taklifni muvozanatlashtirishga imkon beradi. Bundan tashkari, marketingli faoliyat yuritish uchun,
korxonani boshqarish va rejalashtirish tizimidan, taqsimot, ichki bozordagi va tashki savdodagi
aloqalar, yuqori darajada jihozlangan bozor kanallari orqali sotishdan iborat tashkiliy masalalarni
xal qilish zarur.
Bugungi kunda barcha tovar ishlab chiqaruvchilar, iste`molchilar va shu bilan birga boshqa
soha xodimlari ham marketing nuqtai nazaridan fikrlay olishlari va undan samarali foydalanishlari
lozim.
