|
Ma’ruza mashg’uloti Reja
|
| bet | 3/6 | | Sana | 30.01.2024 | | Hajmi | 221,82 Kb. | | #148620 |
Bog'liq 61a1f7fee79325.510665514441Vatt=1 Joul / 1 sek.
1 Vatt deb 1 sekunda 1 Joul ish bajaradigan jismning quvvatiga aytiladi.
“SGS”da quvvat birligi – erg / sek.
3 Mexanik tizimning kinetik energiyasi va uning tashqi va ichki kuchlar bajargan ishi bilan bog’liqligi
Kinetik energiya jism mexanik harakatining o’lchovidir va bu harakatni vujudga keltirish uchun bajarilgan ish bilan baholanadi.
Agar kuch tinch turgan jismga ta’sir etib, unga harakat tezligini bersa, u holda u ish bajarib jismning harakat energiyasini shu bajarilgan ish miqdoriga oshiradi. Shunday qilib, bu bajarilgan ish jismning kinetik energiyasining oshishiga olib keladi.
Nyuton II qonunining skalyar formasidan foydalansak
bajarilgan ishni kuyidagicha ifodalashimiz mumkin.
bo’lgani uchun;
To’la kinetik energiya ifodasi esa
ga teng bo’ladi.
Shunday qilib u - tezlik bilan harakatlanayotgan, m – massali jismning kinetik energiyasi
, (3.1)
ga teng ekan. Kinetik energiya m – massaga bog’liq bo’lishi bilan harakat tezligi funksiyasi hamdir.
4 Potensial energiya
Potensial energiya - umumiy mexanik energiyaning bir qismi bo’lib, jismlarning bir-biriga nisbatan qanday holatda turishi va ular orasidagi ta’sir kuchlarining xarakteriga bog’liqdir.
Agarda jismlarning o’zaro ta’siri kuch maydonlari orqali bajarilsa (masalan, elastik kuch maydoni, gravitasiya kuchi maydoni, elektr ta’sir kuchi maydoni) bu holda jismni ko’chishida bajarilgan ish, bir nuqta bilan ikkincha nuqta orasidagi trayektoriyaga bog’liq bo’lmay, jismning boshlang’ich va oxirgi holatiga bog’liqdir. Bunday ish bajaradigan maydonlar potensial maydonlar deb ataladi va ularda ta’sir qiluvchi kuchlar konservativ kuchlar deb ataladi.
Agarda kuch bajargan ish harakat trayektoriyasiga bog’liq bo’lsa, bunday kuchlar disssipativ kuchlar deb ataladi.
Kuchning potensial maydonida turgan jism Wn - potensial eneriyaga ega bo’ladi.
Odatda jismning ma’lum bir holatdagi potesial energiyasini nol deb hisoblab, hisob boshini belgilashadi. Boshqa holatdagi energiya hisob boshidagi holatga nisbatan aniqlanadi. Shuning uchun ayrim vaqtlarda potensial energiyalar farqi degan tushunchadan foydalaniladi.
|
| |
