|
Matematika fanidan to’garak ish rejasi
|
| bet | 6/63 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 0,77 Mb. | | #135432 |
Bog'liq To\'garak. 10-112 - q o i d a. Murakkab sonning hamma bo'luvchilari soni bu sonning kanonik (eng sodda) tub ko 'paytuvchilarga ajralmasidagi har bir ko'paytuvchining daraja ko'rsat-
kichini bitta orttirib, ulami bir-biriga ko'paytirishdan hosil bo'lgan ko'paytmaga teng.
Masalan, yuqorida keltirilgan N sonning barcha bo'luvchilari soni (3+l)-(2+l)-(l+l)=4-3-2=24 ta bo'ladi. Umumiy holda N = bo'lsa, N ning barcha bo'luvchilari soni (+ 1)( + )( + l)ga teng bo'ladi.
1 - m i s o 1. 20 ning barcha bo'luvchilari sonini toping.
Yechish: 20= 22-5. Buyerda =2, =l. Demak, 20 ning barcha bo'luvchilari soni (2+1)(1+1)==3-2=6 ta.
2 - m i s o 1. 24 ning barcha bo'luvchilari sonini toping.
Yechish: 24=23•3; = 3, = 1; 42 = 8 ta.
4 - t a ' r i f. Agar bir necha natural sonning har biri biror natural songa bo 'linsa, bu sonni berilgan sonlarning umumiy bo 'luvchisi deyiladi.
Misol: 15 va 60 sonlarining umumiy bo'luvchilari 3, 5, 15 sonlaridir.
5 - t a' r i f. Bir necha sonning umumiy bo'luvchilarining eng kattasi shu sonlaming eng katta umumiy bo'luvchisi (EKUB) deyiladi.
Misollar: EKUB (15,60)-15, EKUB (12,18)=6.
6 -t a' r i f. Birdan boshqa umumiy bo'luvchisi bo'lmagan sonlar o'zaro tub sonlar deyiladi.
M i s o 1: 3 va 4 o'zaro tub sonlardir, chunki EKUB (3,4)=1;
7 -t a' r i f. Berilgan bir necha sonning har biriga bo'linadigan son shu sonlaming umumiy bo'linuvchisi (karralisi) deyiladi.
8 -t a' r i f. Bir necha sonning eng kichik umumiy bo'linuvchisi (EKUBn yoki EKUKi) deb bu sonlarga bo'linadigan eng kichik sonni aytiladi.
M i s o 1:45 va 18 sonlanning eng kichik umumiy karralisi EKUBn (45,18)= 90 yoki EKUK(45,18)= 90 ko'rinishida yoziladi.
Ikki (yoki bir necha) sonning EKUBi va EKUBn ni topish tartibi bunday: Ikki (bir necha) sonning barcha tub ko'paytuvchilari topiladi. Keyin ulaming har birida qatnashuvchi tub sonlar o'zaro ko'paytiriladi.
Ikki (bir necha) sonning eng kichik bo'linuvchisi (karralisini) topish uchun ulardan binning tub ko 'paytuvchilarini olib, ikkinchisidan unda qatnashmaganlarini tanlab olinadi va natijalar ko 'paytiriladi.
Uyga vazifa: mavzuni o’qib o’rganib kelish.
|
| |
