• 1-Mavzu To’plamlar nazariyasi elementlari. To’plamlar ustida amallar
  • Sonli toplamlar. Ta’rif : Sonli toplam
  • Ta’rif
  • 3- rasm.
  • Matematika fanidan to’garak ish rejasi




    Download 0.77 Mb.
    bet1/63
    Sana12.01.2024
    Hajmi0.77 Mb.
    #135432
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63
    Bog'liq
    To\'garak. 10-11
    bosh matem mustaqil 3 Chiziqli tеnglamalar sistеmasi va ularni yеchish usullari, Biofizika 2, AVARIYA qutqaruv, O\'zbekistonda raqobatchilik muhitining vujudga kelishi va monopoliyaga qarshi qonunchilik., IELTS-Simon-Writing-Task2-2part-question-worksheet-part10, ???? Modal fe, Bukhoro, B B QOBILOV, РПД Системы бронирования в сервисе и туризме (1), Professional buxgalteriya amaliyoti mustaqil Xo’jalik hisobi, uning mohiyati va ahamiyati, Afferent tizimlar ro‘li Reja Nerv sistemasi haqida , Pages from [TA\'LIM FIDOYILARI 12 SON 25.12.2021], 159 КИЙИМЛАР, ЎРИНДИҚ АНЖОМЛАРИ, ОЁҚ КИЙИМИ ВА БОШҚА НАРСАЛАРНИ ДЕЗ,КАМЕРАДА ДЕЗИНФЕКЦИЯ (ДЕЗИНСЕКЦИЯ) ҚИЛИНИШИНИ ҲИСОБГА ОЛИШ ЖУРНАЛИ, 167 СУТ ВА СУТ МАҲСУЛОТЛАРИНИ БРУЦЕЛЛЁЗГА СЕРОЛОГИК ТЕКШИРИШУВНИ ҚАЙД ЭТИШ ЖУРНАЛИ, 61916

    Tasdiqlayman” “Tasdiqlayman” MMIBDO’________K. Barotov Maktab direktori ________N.Raxmonov


    Matematika fanidan to’garak ish rejasi



    T/R

    MAVZULAR

    Soat

    MUDDATI

    1

    To’plamlar nazariyasi elementlari. To’plamlar ustida amallar

    1




    2

    To'plam elementlarinig soni bilan bog'liq ayrim masalalar

    1




    3

    Matematik mantiq elementlari

    1




    4

    Natural sonlar va ular ustida amallar. Butun sonlar.

    1




    5

    EKUB va EKUK, NBS, NBY ni topishga doir misollar yechish

    1




    6

    Ratsional sonlar va ular ustida amallar.

    1




    7

    Irratsional sonlar. Davriy o’nli kasrlar.

    1




    8

    Haqiqiy sonning moduli va uning asosiy xossalari.

    1




    9

    Proprsiya va protsent.

    1




    10

    Birhadlar va ko’phadlar

    1




    11

    Bir o’zgaruvchili ko’phadlarni bo’lish va ko’phadlarni qoldiqli bo’lish

    1




    12

    Kompleks sonlar va ular ustida amallar.Kompleks sondan kvadrat ildiz chiqarish.

    1




    13

    Bir o’zgaruvchili tenglamalarni yechish

    1




    14

    Bir o’zgaruvchili tengsizliklarni yechish

    1




    15

    Irratsional tenglama va tengsizliklarni yechish. Muxammad Xorazmiyning “Al- jabr val-muqobala hisobi” kitobi xaqida qisqacha ma’lumot

    1





    16

    Sonli argumentning trigonometrik funksiyalari

    1




    17

    Qo’shish formulalari







    18

    Keltirish formulalari







    19

    Teskari trigonometrik funksiyalar







    20

    Trigonometrik tenglamalarni yechishning asosiy usullari.

    1




    21

    Trigonometrik tenglsizliklarni yechishning asosiy usullari.

    1




    22

    Kombinatorika elementlari

    1




    23

    Matematik statistika elementlari







    24

    Ko’rsatkichli tenglamalarni yechishning asosiy usullari.







    25

    Ko’rsatkichli tengsizliklarni yechishning asosiy usullari.

    1




    26

    Sonning logarifmi. Asosiy logarifmik ayniyatlar

    1




    27

    Logarifmik tenglamalarni yechishning asosiy usullari.

    1




    28

    Logarifmik tengsizliklarni yechishning asosiy usullari.

    1




    29

    Stereometriya aksiomalari va ulardan kelib chiqadigan sodda natijalar

    1




    30

    Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklarning o’zaro joylashuvi

    1




    31

    Sodda ko’pyoqlar va ularning kesimlarini yasash

    1




    32

    Aylanish jismlari

    1




    33

    Krossvord yechish

    1




    34

    Qiziqarli masalalar







    O’qituvchi: Nuriddinova M



    1-Mavzu To’plamlar nazariyasi elementlari. To’plamlar ustida amallar
    To'plam tushunchasi matematikaning boshlang'ich (ta'riflanmaydigan) tushunchalaridan biridir. U chekli yoki cheksiz ko'p obyektlar (narsalar, buyumlar, shaxslar va h.k.) ni birgalikda bir butun deb qarash natijasida vujudga keiadi.
    Masalan, O'zbekistondagi viloyatlar to'plami; vlloyatdagi akademik litseylar to'plami; butun sonlar to'plami; to'g'ri chiziq kesmasidagi nuqtalar to'plami; sinfdagi o'quvchilar to'plami va hokazo. To'plamni tashkil etgan obyektiar uning elementlari deyiladi.
    Ta’rif: To'plamlar odatda lotin alifbosining bosh harflari bilan, uning elementlari esa shu alifboning kichik harflari bilan belgilanadi. Masalan, A = {a, b, c, d} yozuvi A to'plam a, b, c, d elementlardan tashkil topganligini bildiradi.
    Ta’rif: x element X to'plamga tegishli ekanligi xX ko'rinishda, tegishli emas esa x A ko'rinishda belgilanadi. Masalan, barcha natural soniar to'plami N va 4, 5, ,  sonlari uchun 4N, 5N, N,N munosabatlar o'rinli. Biz, asosan, yuqorida ko'rsatilganidek buyumlar, nar­salar to'plamlari bilan emas, baiki sonli to'plamlar bilan shug'ullanamiz.
    Ta’rif:Agar qaralayotgan to'plamlar ayni bir (to'plamning qism-to'plamlari bo'lsa, U to'plam universal to'plam deyiladi. Uuniversal to'plam qism-to'plamlarining kesishmasi, birlashmasi, shuningdek, U to'plam ixtiyoriy qism-to'plamining to'ldiruvchisi ham U ning, qism to'plami bo'-ladi. Biror X to'plamning U ga to'ldiruvchisini XU/ yoki X/ shaklida belgilash mumkin. To'ldirish amalining ayrim xossalarini ko'rsatib o'tamiz:
    1) /=U, 2) U'=, 3) (X')'=X, 4) U dan olingan har qanday X va Y to'plam uchun (X Y)/ =X/ Y/ ; (XY)/= X/ Y/. Shuningdek, agar XY bo'lsa, XY=X, XY=Y bo'ladi. Xususan,  X va XX bo'lganidan, X=, X=X, XX=X, XX=X bo'ladi.
    4 – m i s o l.
    A={1, 2, 3, 4}, B={1, 3, 5}, C={1,5, 9} to'plamlar berilgan. D ={1, 2, 3, 4, 5, 9} to'plam universal to'plam bo'ladimi? E= {1, 2, 3, 4, 5, 9, 15} va M={1, 3, 4, 5, 9} to'plamlar-chi? AD,BD,CD bo'lgani uchun D to'plam universal to'plam bo'ladi. DE bo'l-gani uchun E to'plam ham universal to'plam bo'ladi. BM, CM, lekin A M bo'lgani uchun M to'plam universal to'plam bo'la olmaydi.


    Sonli to'plamlar.
    Ta’rif: Sonli to'plam deyilganda, barcha element­lari sonlardan iborat bo'lgan har qanday to'plamga aytiladi. Bunga N- natural soniar to'plami, Z- butun son­iar to'plami, Q — ratsional soniar to'plami, R - haqiqiy soniar to'plami misol bo'la oladi. To'plam o'z elementlarining to'liq ro'yxatini ko'rsatish yoki shu to'plamga tegishli bo'lgan elementlargina qanoatlantiradigan shartlar sistemasini berish bilan to'liq aniqlanishi mumkin.
    Ta’rif: To'plamga tegishli bo'lgan elementlargina qanoatlantiradigan shartlar sistemasi shu to'plamning xarakteristik xossasi deb ataladi. Barcha x elementlari biror b xossaga ega bo'lgan to'plam X = {x\b(x)} kabi yoziladi.Ma-salan, ratsional sonlar to'plaminiQ = {r\r= ) pZ, qN}ko'rinishda, ax2 + bx + c = 0 kvadrat tengiama ildizlari to'plamini esa X= {x \ ax2+ bx+ c= 0} ko'rinishda yozish mumkin. Elementlari soniga bog'liq holda to'plamlar chekli va cheksiz to'plamlarga ajratiladi.
    Ta’rif: Elementlari soni chekli bo'lgan to'plam chekli to'plam, elementlari soni cheksiz bo'lgan to'plam cheksiz to’plam deyiladi.
    1- m i s o l.
    A = {x / xN, x2 > 7} to'plam 2 dan katta bo'lgan barcha natural sonlardan tuzilgan, ya'ni A ={3,4, 5, 6, 7, 8, 9, ...}. Bu to'plam - cheksiz to'plamdir.
    Ta’rif: Birorta ham elementga ega bo'lmagan to'plam bo'sh to'plam deyiladi. Bo'sh to'plam  orqali belgilanadi. Bo'sh to'plam ham chekli to'plam hisoblanadi.
    2-m i s o l.
    x2+3x+2=0 tenglamaning ildizlari X={-2; -1} chekli to'plamni tashkil etadi. X2+3x+3=0 tenglama esa haqiqiy ildizlarga ega emas, ya'ni uning haqiqiy ye-chimlar to'plami dir.
    Ta’rif: Agar B to'plamning har bir elementi A to'plamning ham elementi bo'lsa, B to'plam A to'plamning gism-to'plami deyiladi va B A ko'rinishida belgilanadi, Bunda 0 A va A  A hisoblanadi. Bu qism-to'plamlar xosmas qism-to'plamtar deyiladi. A to'plamning qolgan barcha qism-to'plamlari xos qism-to'piamlar deyiladi. Masalan:
    N  Z Q R. Agar A = {3, 4, 5}, B = [x \x2 -7x + 12 = 0} bo'lsa, BA bo'ladi.
    Ta’rif: X chekli to'plam elementlari sonini n(X) orqali belgilaymiz. k ta elementii X to'plamni k elementii to 'plam deb ataymiz.
    6 – m i s o l.
    X to'plam 10 dan kichik tub sonlar to'plami bo'lsin: X= {2; 3; 5; 7}.Demak, n(X) =4.
    Ta’rif: A va B to'plamlarning ikkalasida ham mavjud bo'lgan x elementga shu to'plamlarning umumiy elementi deyiladi.
    Ta’rif: A va B to'plamlarning kesishmasi (yoki ko'paytmasi) deb, ularning barcha umumiy elementlaridan tuzilgan to'plamga aytiladi. A va B to'plamlarning kesishmasi AB ko'rinishda belgilanadi: AB= {x\xA va xB}. 1-rasmda Eyier — Benn diagrammasi nomi bilan ataladigan chizmada A va B shakllarning kesishmasi AB ni beradi (chizmada shtrixlab ko'rsatilgan).
    A\B 3- rasm.
    Ta’rif: A va B to'plamlarning birlashmasi (yoki yig'indisi) deb,ularning kami-da bittasida mavjud bo'lgan barcha element lardan tuzilgan to'plamga aytiladi. A va B to'plamlaming birlashmasi AB ko'rinishida belgilanadi: AB={x\xeA yoki xeB} (2- rasm).
    Ta’rif: A va B to'plamlaming ayirmasi deb, A ning B da mayjud bo'lmagan barcha elementlaridan tuzilgan to'plamga aytiladi. A va B to'plamlaming ayirmasi A \B ko'rinishda belgilanadi: A\B = {x | xeA va xeB } (3- rasm). Agar B c A bo'lsa, A \B to'plam B to'plamning to’ld-ruvchisi deyiladi va B/ yoki BA/. bilan belgilanadi (3- b rasm).

    Download 0.77 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63




    Download 0.77 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Matematika fanidan to’garak ish rejasi

    Download 0.77 Mb.