20
bu yerda,
𝜌
– oʻtkazgichning solishtirma qarshiligi, Om·mm
2
/km;
∆𝑈
𝛼 доп
– liniyaning aktiv
qarshiligida ruxsat etiladigan kuchlanish yoʻqotilishi;
𝑃
𝑖
𝑙
𝑖
– aktiv quvvat va liniyani
𝑖
-chi
qismining uzunligi.
Liniyada kuchlanish yoʻqotilishi
∆𝑈
доп
ruxsat etilgan kattalikda boʻlsa,
∆𝑈
𝛼 доп
= ∆𝑈
доп
− ∆𝑈
𝑟
(𝐹)
;
∆𝑈
𝑟
(𝐹) =
𝑥
03
𝑈
ном
∑
𝑄
𝑖
𝑙
𝑖
𝑛
𝑖=1
,
bu yerda,
𝑥
03
– liniyaning uzunligi boʻyicha induktiv qarshiligi boʻlib, har bir liniya qismi uchun
bir xil oʻrnatiladi;
𝑄
𝑖
– liniyaning
𝑖
-chi qismini reaktiv quvvati.
Agar liniyaning barcha qismlaridagi tok zichligini tengligi qoʻshimcha shart talablarga mos
boʻlsa, uni quyidagi
formuladan hisoblanadi
𝑗 =
∆𝑈
𝛼 доп
√3𝜌 ∑
𝑙
𝑖
𝑐𝑜𝑠𝜑
𝑖
𝑛
𝑖=1
bu yerda,
𝑙
𝑖
, 𝑐𝑜𝑠𝜑
𝑖
– mos xolda tarmoqning uzunligi va
𝑖
-chi qismining quvvat koeffitsiyenti.
Oʻtkazgichlar kesimini aniqlashdagi noaniqlikni bartaraf etish uchun, yana bir qoʻshimcha
shartlardan biri liniyani oʻrnatish jarayonida eng kam material sarfiga erishish. Ushbu shartda
liniyaning oxirgi
𝑛
-uchastkasidagi kesimi quyidagi formuladan
𝐹
𝑛
=
𝜌√𝑃
𝑛
∆𝑈
𝛼 доп
𝑈
ном
∑ 𝑙
𝑖
√𝑃
𝑖
𝑛
𝑖=1
Qolgan qismlarning kesimi esa, quyidagi munosabatdan aniqlanadi
𝐹
1
2
𝑃
𝑖
=
𝐹
2
2
𝑃
2
= ⋯ =
𝐹
𝑖
2
𝑃
𝑖
= ⋯ =
𝐹
𝑛
2
𝑃
𝑛
Koʻrib chiqilgan holatlarda aniqlangan kattaliklar yaqin
standart qiymatlargacha
yaxlitlanadi va kuchlanish yoʻqotilishining haqiqiy va ruxsat etilgan qiymatlarini mosligi
tekshiriladi. Induktiv qarshiligi
𝑥
0
= 0
, boʻlgan kabel liniyalarining kesimi bevosita ruxsat etilgan
kuchlanish yoʻqotilishining
∆𝑈
доп
kattaligidan tanlanadi. Elektr tarmoqlarining kabel liniyalari
xam oʻtkazgichlar kabi qizish holatiga tekshirib loyihalanadi. Bunday tekshiruv sharoitida,
oldindan tashlab olingan iqtisodiy effektivlik yoki ruxsat etilgan kuchlanish yoʻqotilishi
shartlaridan, liniyalarning maksimal ishchi toklari
𝐼
𝑚𝑎𝑥.𝑝
oʻtkazgichlarga ruxsat etilgan qizish
toklari
𝐼
д
bilan solishtiriladi. Agar
𝐼
𝑚𝑎𝑥.𝑝
≤ 𝐼
д
shart bajarilsa, unda tanlangan kesim, oʻrnatilgan
rejimda qizish shartlarini qanoatlantiradi deb hisoblanadi. Bunda kabellar uchun qizishga ruxsat
etilgan tok,
yerga yaqin joylashgan, yerning harorati va avariyani bartaraf etish vaqtidagi oʻta
yuklanishga koʻra ishlayotgan kabellarning soniga tuzatma kiritish orqali aniqlanadi.
Liniyaning
𝑛
-yuklama,
𝑚
bir vaqtlilik koeffitsiyenti bilan xarakterlanadigan ishchi va
ishga tushiruvchi toklari quyidagi formuladan aniqlanadi
𝐼
𝑚𝑎𝑥.𝑝
= 𝑚 ∑ 𝐼
𝑚𝑎𝑥.𝑝
𝑛
𝑖=1
(𝑖)
