24
STATIK TURG‘UNLIKNI HISOBLASH ALGORITMI
A.A.Xoshimov 46-19 EE guruh talabasi, A.To ‘xtashev M12-20 ET guruh magistranti
Farg‘ona politexnika
instituti, assitent
Bu tezisda da elektr energetika sistemasining kichik turtkilarda iste’molchilarni sifatli
elektr energiya bilan ta’minlashi ya’ni statik turg‘unlik masalalari, ularni hisoblash va bajarilish
shartlari ko‘rib chiqilgan.
Normal, barqaror holatda har bir generatorning valida
turbina tomonidan ishlab
chiqariluvchi R
t
va tarmoqqa beriluvchi generatorning R
g
aktiv quvvat balansi R
t
=R
g
taminlanadi
va shu sababli barcha generatorlar o‘zgarmas aylanish chastotasi bilan ishlaydi. Bunda
mashinalarning EYuK vektorlari oralaridagi burchaklar o‘zgarishsiz qoladi.
Ammo energiya iste’molchilarining tarmoqqa ulanishi har xil vaqtda bo‘lganligi, ularning
iste’mol qilayotgan elektr quvvatlarining qiymatlari bir-biridan farq qilganligi elektr sistemasining
yuklamasini katta va kichik og‘ishlarga olib keladi. Kichik og‘ishlar elektromexanik o‘tkinchi
jarayonning vujudga kelishiga va EYuK vektorlari orasidagi burchaklarning o‘zgarishiga olib
keladi. Ya’ni holat parametrlari ularning nominal qiymatlariga nisbatan katta bo‘lmagan
miqdorlarga og‘adi:
Р = Р
0
± ∆Р
,
𝑈 = 𝑈
0
± ∆𝑈
,
𝛿 = 𝛿
0
± ∆𝛿
. Shunday qilib elektr sistemasida
barqaror holat nisbiy bo‘ladi. Kichik va katta og‘ishlar natijasida turg‘unlikning yo‘qolishi bu eng
asosiy muammolardan hisoblanadi. Elektr yenergetikasining asosiy vazifasi iste’molchilarni elektr
energiya bilan uzluksiz va turg‘un ta’minlashdan iborat. Shuning
uchun ham har qanday
turtkilarda sistema turg‘un bo‘lishi shart. Ma’lum bir kichik o‘zgarish hosil qiluvchi ta’sirlar,
masalan, yuklamaning o‘zgarishi, rostlagichlar faoliyati va boshqalar uzluksiz davom etadi va
buning natijasida sistema o‘tkinchi jarayonlarga sabab bo‘luvchi
